In deze uitgebreide samenvatting van 5VWO Biologie voor Jou H3 'Stofwisseling' heb ik gebruik gemaakt van veel afbeeldingen uit het boek. Verder heb ik de hoofdlijnen + leerdoelen van elke paragraaf duidelijk samengevat. Ook heb ik gerefereerd naar de bijbehorende BINAS tabel. Deze samenvatting bev...
Hoofdstuk 3 ‘Stofwisseling in de cel’
§1 Chemie in cellen
Lichaam bestaat uit miljarden cellen. Elke cel heeft chemische activiteit. Stoffen worden gevormd en
afgebroken om de cel op te bouwen en te zorgen voor de nodige energie.
Stofwisseling (metabolisme) = het geheel van chemische omzettingsprocessen in een organisme. Een
groot deel van deze stofwisseling vindt plaats in cellen.
Levende cellen nemen stoffen op uit de omgeving en zetten deze stoffen om in andere stoffen ®
omzettingen zijn nodig voor opbouw van de cel en de energievoorziening
In ons lichaam vinden processen plaats die altijd door gaan (hartslag, ademhalingsbewegingen,
peristaltische bewegingen van het darmkanaal).
® stofwisselingsprocessen die in rust door gaan, worden gerekend tot basale metabolisme
(grondstofwisseling)
De intensiteit van het basale metabolisme bepaal je door de hoeveelheid
zuurstof te meten die een individu in rust verbruikt. De intensiteit van het basale
metabolisme blijkt afhankelijk te zijn van het geslacht, de leeftijd en
lichaamsgewicht.
Cellen bestaan uit organische en anorganische stoffen. De moleculen van
organische stoffen bevatten één of meer ketens van koolstofatomen, deze
kunnen enkele atomen lang zijn, maar kunnen ook duizenden koolstofatomen
bevatten. Een organisch molecuul bevat altijd de elementen: koolstof (C),
waterstof (H) en zuurstof (O). Om bindingen tussen koolstof- en
waterstofatomen tot stand te brengen, is energie nodig. Bij het verbreken van de
koolstof- en waterstofatomen komt energie beschikbaar voor de cel.
Chemische energie = de energie die in de atoombindingen van energierijke
stoffen is opgeslagen
Anorganische stoffen bestaan uit kleine, eenvoudig gebouwde moleculen. Ze
bevatten weinig energie.
Glucose (organische stof, C6H12O6) is belangrijk voor de stofwisseling al brandstof
en bouwstof.
Assimilatie = opbouw van organische moleculen uit kleine
moleculen. Er is energie nodig.
Dissimilatie = afbraak van grotere organische moleculen
tot kleinere moleculen. Er komt energie beschikbaar.
Alleen autotrofe organismen (planten, cyanobacteriën)
kunnen glucose vormen uit koolstofdioxide en water.
Koolstofassimilatie = het in staat zijn glucose te vormen uit
koolstofdioxide en water
, Voortgezette assimilatie = glucose is de grondstof
voor de vorming van andere koolhydraten, vetten,
eiwitten en DNA. Er ontstaan grotere organische
moleculen met energierijke bindingen.
Door dissimilatie van organische moleculen komt
energie beschikbaar voor celprocessen (assimilatie,
stoffentransport). Voortgezette assimilatie +
dissimilatie vindt in autotrofe en heterotrofie
organismen plaats.
Als er bij een individu gemiddeld meer assimilatie
dan dissimilatie plaatsvindt, neemt de hoeveelheid
organische stoffen toe. Hierdoor wordt het individu
zwaarder.
Cellen delen, groeien en zorgen voor
levensprocessen (beweging en transport en
afscheiding van stoffen). Hier is energie voor nodig.
Moleculen van de stof ATP (adenosinetrifosfaat)
transporteren chemische energie naar plaatsen in
de cel waar energie nodig is.
ATP bestaat uit adenosine (opgebouwd uit adenine
en ribose) en drie fosfaatgroepen. In de bindingen
tussen de fosfaatgroepen is veel chemische
energie vastgelegd. Als de derde fosfaatgroep
van ATP wordt afgesplitst, ontstaat er ADP
(adenosinedifosfaat) en komt bindingsenergie
beschikbaar.
De energie die hierbij beschikbaar komt, kan
worden overgedragen aan stofwisselingsreacties
en processen in de cel (eiwitsynthese of actief
transport over membranen).
Bij afsplitsing van de tweede fosfaatgroep van
ADP ontstaat AMP (adenosinemonofosfaat).
NAD+ (nicotinamide-adenine-dinucleotide), NADP+ (nicotinamide-adenine-dinucleotide-fosfaat) en
ADP = andere energiedragers (dragermoleculen) die chemisch verwant zijn aan ATP moleculen
ATP wordt gemaakt/gevormd bij de fotosynthese in bladgroenkorrels (chloroplasten) en bij
verbranding van mitochondriën. Hierbij worden lichtenergie en chemische energie uit glucose (die
voor de cel onbruikbaar zijn) omgezet in de chemische energie va ATP. Door de binding van een
fosfaatgroep aan ADP ontstaat er ATP.
Fosforylering = het binden van een fosfaatgroep aan ADP, waardoor energierijk ATP ontstaat
Reactieschema van vorming van ATP:
ADP + P1 ® ATP + H2O
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller meike82. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.93. You're not tied to anything after your purchase.
