Summary
Samenvatting AARDRIJKSKUNDE EXAMENSTOF HAVO (KORTE VERSIE)
- Course
- Level
Aardrijskunde examenstof compact. Heb zelf een 8.7 gehaald op mijn havo examen 2023 ;)
[Show more]
Seller
Follow
sterrevvliet
Reviews received
Content preview
A WERELD: samenhang en verschillen in de wereld- A1 mondiale spreidings- en relatiepatronen
Je kunt landen vergelijken en categoriseren door gebruik te maken van indicatoren:
economisch, demografisch en sociaal- cultureel.
Economische indicatoren:
De grens tussen rijke en arme gebieden hangt samen met de welvaart deze kun je meten door
te kijken naar:
o Bruto nationaal product (BNP): De waarde van alle goederen en diensten die in een
bepaald jaar in een land worden geproduceerd. Deze wordt uitgedrukt in $ of € maar,
omdat deze waardes verschillen kijken we liever naar het BNP per hoofd uitgedrukt in
koopkracht.
o Bruto binnenlands product per inwoner (BBP per hoofd): alleen gekeken naar
inkomsten uit het eigen land en wordt dus niet gekeken naar inwoners die in het
buitenland werken.
o De verdeling van de beroepsbevolking: Hoe welvarender een land, hoe minder
mensen in de landbouw (primair) werken en hoe meer mensen in de dienstensector
(tertiair en secundair). Want landbouw is gemechaniseerd
BNP is een gemiddelde van een land. Nadelen zijn:
- Er kan een kleine groep zeer rijken zijn die het gemiddelde optrekken -> sociale
ongelijkheid
- Het laat een regionale verschillen zien -> regionale ongelijkheid. Deze worden pas
zichtbaar als je kijkt naar het bruto regionaal product (BRP)
- Het zegt niks over de leefomstandigheden
- Informele sector telt niet mee.
Demografische indicatoren:
o Bevolkingsspreiding -> de manier waarop de bevolking zich over een gebied verdeelt.
Deze is te verklaren door verschillende natuurlijke mogelijkheden, de ligging ten
opzichte van andere belangrijke economisch gebieden en het koloniale verleden.
o Bevolkingsdichtheid -> verhouding tussen het aantal inwoners en de oppervlakte van
een gebied. Grootste dichtheid aan randen van continenten, kustvlaktes, langs
rivieren en vruchtbare gebieden.
o Bevolkingsgroei -> toename van het aantal inwoners in een bepaalde periode. De kan
op twee manieren plaatsvinden:
1. Natuurlijke bevolkingsgroei = geboorte en sterfte.
2. Sociale bevolkingsgroei = migratie. Binnen een land vaak van platteland naar
steden -> urbanisatie.
De vruchtbaarheid wereldwijd daalt, maar veel landen hebben nog steeds een hoog
geboortecijfer, omdat ze zeker willen zijn dat een aantal kinderen overleeft.
Hoe beter een land (economisch) is ontwikkeld, des te lager is het sterfte- en geboortecijfer,
want:
, o Demografisch: leeftijdsopbouw in arme landen is laag: hoge kindersterfte door slechte
hygiënische omstandigheden en medische voorzieningen. Dit stimuleer het
geboortecijfer en deze jonge mensen krijgen ook weer kinderen.
o Sociaal: Als opleidingsniveau stijgt, daalt vruchtbaarheid want vrouwen krijgen later
kinderen.
o Cultureel: sommige culturen en religies stimuleren het krijgen van kinderen.
o Economisch: Hoe meer armoede, hoe hoger de vruchtbaarheid.
Sociaal-culturele indicatoren:
De VN-ontwikkelingsindex meet hoe landen scoren op de verschillende dimensies. Op
economisch vlak kijken ze naar het bbp per inwoner en op cultureel-sociaal vlak naar het
analfabetisme en de levensverwachting.
Mondiale spreidingspatronen
Economisch: Op basis van economische indicatoren kan de wereld worden ingedeeld in een
wereldsysteem met:
o Centrum: Rijke kapitalistische landen met een vraag naar goedkope producten en
voedsel.
o Semi-periferie: opkomende landen, aandeel van landbouw neemt af en industrie
neemt toe.
o Periferie: achtergestelde landen, deze leveren grondstoffen en voedsel aan de semi-
periferie en centrumlanden. Economie is afhankelijk van de export van een of enkele
grondstoffen/producten. Ze zijn veel geld kwijt aan importproducten en hebben een
ongunstige ruilvoet: verhouding import en export.
De basis van dit systeem is gelegd in de koloniale periode:
- Exploitaitiekolonieën: diende om grondstoffen en materialen te leveren aan het
overheersende land.
- Vestigingskolonie: diende als vestigingsgebied voor Europeanen.
De internationale arbeidsverdeling veranderd doordat veel westerse bedrijven de productie
uitbesteden aan landen waar de lonen lager liggen.
Megastad = meer dan 10 miljoen inwoners
Wereldstad = wereldwijd een belangrijke rol op economisch, cultureel of politiek gebied.
(New York, Londen Tokyo)
Hoe beter een land is ontwikkeld, des te hoger de urbanisatiegraad en des te lager het
urbanisatietempo. Arme landen hebben dus een hoog urbanisatietempo.
Verklaring snelle groei steden:
1. Natuurlijke bevolkingsgroei: veel mensen aanwezig en door natuurlijke
bevolkingsgroei bij die mensen groeit de stad nog meer.
2. Hoog vestigingsoverschot: platteland naar steden in de hoop op beter werk en betere
leefomstandigheden.
Nadelen groei van steden in de semi-periferie: overvolle wegen, slechte riolering, tekort aan
onderwijs en gezondheidszorg en er zijn onvoldoende woningen waardoor men in slums of
krottenwijken woont.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sterrevvliet. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.96. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now