Summary
Samenvatting Adaptatie in theater, film en literatuur
- Course
- Institution
samenvatting van het vak adaptatie in TFL van het tweede semester
[Show more]
Seller
Follow
sofieverbeeck
Content preview
Samenvatting Adaptatie in TFLInleiding
Wat is een adaptatie? Wanneer een kunstwerk is gebaseerd op een ander reeds bestaand
cultuurproduct/kunstwerk.
—> Vb: Niels Destadsbader met het lied ‘Verover Mij’, is een cover van K’s Choice.
In de popmuziek noemen we zo’n hercompositie eerder een cover ipv een adaptatie. Zo zijn er
verschillende termen per domein, bij dans noemt het bijvoorbeeld re-enactment
De adaptaties van Het laatste avondmaal (DaVinci)
- Fresco: deuropening
- Replica op linnen (door de leerlingen van DaVinci): voeten van Jezus te zien
—> Vlaams tapijt en mozaïek: ook hier zien we wél de voeten van Jezus. Is het dan een adaptatie
van de fresco of van het linnen? Je kan dus claimen dat het replica/de adaptatie op linnen de
geest van DaVinci beter weergeeft dan het origineel.
Adaptatie is alomtegenwoordig en komt vaak voor: Daens, WTF,…
Adaptatietheorie
Veel wetenschappers hebben geprobeerd om adaptaties te theoretiseren, wij beperken ons tot de
theorie van Linda Hutcheon.
Zijn adaptaties (on)populair?
- Populair: familialiteitsprincipe (voorkeur voor al gekende zaken + verrassingse ect)
- Repetition with variation + commercieel interessant
- Onpopulair: slechter dan origineel
Je mag adaptaties niet zomaar in hiërarchie gaan plaatsen, het is niet minderwaardig omdat het
tweedes is ipv van eerstes. Daarom mogen we niet spreken over het origineel maar over het
bronwerk en het geadapteerde werk, want het woord origineel wordt veel te vaak nog
geassocieerd met de romantische visie (origineel staat voor creativiteit). We moeten die culturele
ingenomenheid afzweren, zo kunnen we die connotatie ook laten vallen.
Adaptatie als…
- autonoom werk: unknowing audiences (mensen die niet weten dat het een adaptatie is,
bekijken het anders)
- adaptatie: knowing audiences (een publiek dat het wel weet, heeft andere oordelen,
verwachtingen,…)
—> Misschien bekijkt ze het iets te zwart-wit? Misschien kunnen we van deze twee uitersten
eerder een continuum maken waarop het kan verschuiven. Want er moet ook rekening gehouden
worden met mensen die fan zijn of niet, of die het bronwerk al hebben gelezen/gezien,…
De nitie:
Adaptaties als "deliberate, announced and extended revisitations of prior works.”
= een werk dat één of meerdere andere werken of een verhaalwereld bewust en openlijk herwerkt
Wat behoort niet tot de de nitie:
als ze niet bewust of openlijk als adaptatie wordt beschouwd, plagiaat bvb
Volgens haar zijn ook sequels, prequels en alles geen adaptaties, want er is een verschil tussen
het verder vertellen van een verhaal of het opnieuw vertellen van een verhaal.
3 invalshoeken:
- Adaptatie als product: An acknowledged transposition of a recognizable other work or works
1
fi fi ff
, => als bewerking van een ander werk (binnen of tussen media, verandering van genre of van
vertelperspectief,…)
- Adaptatie als proces: A creative and an interpretive act of appropriation/salvaging
Wanneer het wordt gezien als een actieve daad, het impliceert dan steeds interpretatie eerst en
dan creatie.
Negatief: toe-eigening
Positief: salvaging (= iets redden, doorgeven van erfgoed, koesteren,…)
- Adaptatie vanuit receptie/publiek: An extended intertextual engagement with the adapted work
Receptie: Als palimpsest = stuk perkament waarvan bovenste laag wordt weggekrast en
dan overschreven. Het is een vorm van intertekstualiteit, soort van hergebruik van het
manuscript. Vb: Harry Potter
—> publiek kent het bronwerk al en gaat veel zaken herkennen, (un)knowing audience
—> goed of slecht: kan leiden tot plezier of frustratie
Publiek:
Conclusie: Een werk dat volgt op een ander werk, zonder dat het daarbij van secundair belang
(van minder belang) zou zijn
Roland Barthes
Dood vd auteur leidt tot de geboorte vd lezer:
- Teksten hebben evenveel betekenissen als dat er lezers zijn
- Adaptatie is een herinterpretatie van een tekst
Zorgde voor het ontstaan van de Reader Response Theory: een tekst krijgt pas betekenis als ze
gelezen wordt en zo kunnen we adaptaties zien als een literair event
Cultural studies creëerden meer aandacht voor de empirische (onderzoeken) ipv de theoretische
lezer/kijker. —> publiek wordt losgekoppeld van de tekst
Intertekstualiteit
Teksten worden gevormd door veelheid aan andere teksten => nadruk op intertekstualiteit ipv
originaliteit (dood vd auteur)
Dialogisme: stelt dat iedere taaluiting altijd verwijst naar een andere taaluiting, de
woorden die we uitspreken staan niet op zichzelf (want er zijn verschillende contexten
waarin die woorden al een gebruikt werden en dat draagt er iets van mee elke keer)
—> Julia Kristeva: tekst als mozaïek
Robert Stam: Je moet een tekst zien als in een web van verbindingen van intertekstuele
referenties en transformaties. Waarom zou een adaptatie minder origineel zijn als een bronwerk,
want ze zijn allemaal intertekstueel. (Hij gooit het origineel-kopie overboord).
—> Hutcheon: adaptatie als bijzondere vorm van intertekstualiteit: relatie met een of meer
werken is “deliberate, announced”.
Adaptaties en context
- Ruimere maatschappelijke context: interpretatie tekst gelinkt aan de ruimere context
Tijd en cultuur zijn enorm belangrijk voor adaptaties, zowel in het maakproces als voor de
receptie
—> ieder werk is een product van tijd en cultuur
—> meer zichtbaar maken door vergelijkende analyse
- Speci eke productie- en receptiecontext
Verandering van cultuur
Lokalisering (cf. Hutcheon: Indigenization)
Hollywood remake is een archetypisch voorbeeld (Amerikanisering). Werd vaak beschouwd als
cultureel imperialisme.
2
fi
, Hollywood gaat de remake rechten van een goede buitenlandse lm opkopen om dan een
Amerikaanse remake te maken, die dan op zijn beurt wereldwijd wordt uitgebracht en enorm veel
geld opbrengt.
—> Bekend voorbeeld: Old Boy (Koreaans), ook The Departed én La Famille Bélier!! (Amerikaanse
remake won oscar voor beste lm)
—> Delokalisering: lm wordt bijna gedenationaliseerd, om doelpubliek te kunnen uitbreiden;
houdt in dat er dus geen duidelijke locatie is, niet duidelijk in Parijs, NYC, gwn iets universeel
herkenbaar.
Verandering van tijd
Filmadaptaties zijn altijd in golven gekomen doorheen de geschiedenis, belangrijke reden is
wanneer er een nieuwe lmtechnologie ontstaat.
Vb: J’Accuse (opnieuw door synchroongeluid). Disney is de laatste tijd ook veel bezig met
remakes van hun eigen lms (met echte mensen).
Ook door het wegvallen van de Production Code (= zelfcensuur van lmindustrie om slecht imago
weg te werken) kwamen er veel remakes met meer expliciete inhoud.
Conscience ver lmingen: De Loteling en De arme edelman, deze twee boeken werden
geadapteerd naar twee lms (beide lms zijn verloren gegaan).
Op de a che van De Loteling valt op dat: het verhaal belangrijker lijkt dan de regisseurs en dat
het allemaal in het Frans is, terwijl H. Conscience een Vlaming was.
Later nog eens ver lmd als De Leeuw van Vlaanderen van Hugo Claus: dus nu is er wel een
Vlaams nationalistisch kader ipv Belgisch nationalistisch kader. De lm is trouw aan Conscience:
- Trouw in verhaalontwikkeling
- Trouw in nationalistische boodschap van goede Vlaming <> slechte Fransen
- Spektakelwaarde: poging tot trouw
Hugo Claus zijn doel was om een vrij heroïsche lm te maken, maar had vrij weinig vrijheid door
de oversten die het zo waarheidsgetrouw wilden
Claus: “een soort parodistisch aangeven dat mensen nu eenmaal geloven in alles wat men hen als
een totempaal voorhoudt”.
Adaptatie als industrie
Simone Murray schreef een belangrijk boek omtrent het marktgegeven bij adaptaties:
commerciële strategieën bij realisatie en verspreiding van adaptaties.
Adaptatiestudies en context
Drie golven:
1e idee van trouwheid werd afgezworen ( delity)
2e Veld adaptatiestudies werd enorm beïnvloed door structuralisme
3e sterke invloed van post-structuralisme
—> Steeds meer aandacht voor het publiek
Drie mannen die er iets over te zeggen hadden:
- G. Bluestone: de invloed van sociale krachten is het hardst te merken in lms
- D. Andrew: adaptatiestudies moet een sociologische draai maken
- J. Naremore: we hebben een bredere de nitie nodig van adaptatie
Simone Murray
Mythes rond adaptatie:
Boek als individuele, geïsoleerde artistieke creatie; lm/tv als geïndustrialiseerd proces.
Een boek zou zogezegd het resultaat zijn van één iemand en een lm van meerderen, zij
ontkracht die mythe.
Nood aan ‘materializing’ van adaptatiestudies:
Een boek moet ook door een heel proces met veel commerciële keuzes, een hele
machinerie waarbij veel verschillender actoren hun zegje doen.
3
ffi fi fifi fi fi fi fifi fi fi fi fi fi fifi
, Een ander deel van die machinerie is zien wat de kans groter maakt om het te ver lmen
later. Manier waarop een boek wordt onthaald, hangt af van media aandacht (talkshows,
recensies,…)
—> Dus een complexe economie met sterk bepalende actoren
—> Het adaptatieproces speelt volgens haar al heel vroeg mee een rol, daarom pleit ze
voor materializing van adaptatiestudies
Politiek economie
Murray heeft zich sterk laten inspireren door de politieke economie, belangrijke mensen daarin:
Karl Marx en Adam Smith met zijn boek. (grondlegger vd moderen economie)
Kritische politieke economie
Vandaag is het eerder een kritische politieke economie. Het gaat over macht, wie heeft het, wat
doen ze ermee, hoe werkt het,…? Aandacht voor ongelijke machtsverdeling en kritisch tegenover
systemen die dit in stand houden. Organisatie en nanciering van media en communicatie heeft
implicaties voor het bereik en de aard van media-inhoud en de manier waarop deze
geconsumeerd wordt. Studie van mediaproductie, betekenisvorming en consumptie, maar ook de
relatie tussen media en bredere maatschappelijke krachten en processen.
Politieke economie van de media
Adaptatiegegeven neemt belangrijke plaats in binnen studieveld politieke economie van de media
met de hedendaagse focus op franchises.
Murray: literary adaptation industry
Murray maakt analyse van de boek-ver lmingindustrie. 6 groepen van stakeholders:
- de celebrity author
- literaire agenten
- redacteurs en uitgevers
- prijzenjury’s
- lmscenaristen
- lm/tv producenten
=> onderlinge afhankelijkheid, machtsverhoudingen, culturele en commerciële uitwisselingen
Elk van die stakeholders heeft op zijn eigen manier invloed. Maar ze zijn wel afhankelijk, er zijn
machtsverhoudingen onderling.
—> Illustratie van belang stakeholders in de lm Adaptation:
- Vrouw: geeft hem veel vrijheid
- Scenario goeroe: geeft tips
- Agent: zet hem onder druk
—> Scenarist heeft dus best wel een belangrijke rol
Bij adaptaties tussen Nederlandse en Vlaamse lms zien we een verschil qua expliciete inhoud,
naaktscènes.
Kritiek op Murray
• Welgekomen stem in adaptatiestudies!
• Maar: slaat de slinger niet te zeer door?
• Individuele creatieve krachten worden geminimaliseerd (creatieve invloed van regisseurs wordt
onderschat)
• Te strikte scheiding tekst-context
• Maar… tekstuele en contextuele benadering hoeven elkaar niet uit te sluiten, veeleer
complementair
Adaptatiebeleid Vlaanderen
In de context van Vlaamse lmadaptaties (kijkende naar de productiecontext) speelt
overheidssteun een grote rol.
—> adaptaties hebben constant een belangrijke rol gehad id Vlaamse lmindustrie,
beleidsfactoren wilden het karakter van de Vlaamse lm versterken en dus waren adaptaties
populairder
4
fi
fi fi fi fi fi fi fi fi
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sofieverbeeck. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.16. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62890 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now