Jeugdbescherming met inleiding
jeugdrecht
AJ 2022 – 2023 | Merel Botte
2E BACHELOR ORTHOPEDAGOGIE - HOGENT
,HOOFDSTUK 1: INLEIDING ROND HET ONTSTAAN VAN DE JEUGDBESCHERMINGS IN BELGIË
Vandaag: rechten van kinderen/jongeren zijn wettelijk geregeld
→ welbepaalde bescherming op bepaalde vlakken:
− onderwijs, huisvesting, gezondheid … → vastgesteld in Verdrag Inzake Rechten van het Kind (IVRK)
− aangepaste maatregelen en straffen bij misdrijf
− hulpverlening bij verontrustende opvoedingssituatie (VOS)
− specifieke rechtswaarborgen wanneer minderjarige in jeugdhulp terecht komt
Geen evidente zaak: Belgische jeugdbeschermingsrecht = heel recent > Wet van 15 mei 1912 op de Kinderbescherming
Categoriaal beleid is recent
→ maakt onderscheid tussen categorieën: kind en volwassene (op basis van recht)
→ cultuur overgedragen door twee processen:
− socialisatie
= het zich eigen maken van waarden en normen die in een maatschappij aanwezig zijn en gelden als de norm van die
maatschappij
bv. waarden en normen binnen kerngezin
− sociale controle
= straffen en bestraffen als de norm van een maatschappij niet wordt nageleefd
· formeel: strafrecht = hoogste vorm van sociale controle
· informeel: ouders die kind straffen als het stout is
→ zorgen ervoor dat er verandering/evolutie in maatschappij ontstaat; zoals Wet op de Kinderbescherming van 1912
Lange tijd geen onderscheid tussen kinderen en volwassene
→ kinderen beschouwd als kleine volwassenen > zowel in socialiserings- als sociale controle proces
Maatschappij maakte veranderingen door opkomst van verschillende wetenschappen
(criminologie, penologie, psychologie)
1 JEUGDBESCHERMING INN BELGIË: HET ONTSTAAN VAN EEN CATEGORIAAL BELEID
1.1 EVOLUTIE VAN DE SOCIALISATIE
Kinderen worden eeuwen beschouwd als ‘volwassene’ met hier en daar uitzonderingen
→ recente sociale constructie: kindbeeld is historisch maaksel
De Verlichting is bepalend voor het categoriaal beleid
− kinderen als aparte categorie
− kinderen in een nog-niet positie: nog-niet verantwoordelijk, nog-niet zelfstandig … → afwachtende houding
− weten nog niet het verschil tussen goed en kwaad
Twee mensbeelden in de verlichting
1. volwassene: kent zijn lot
2. kind: kneedbaar, maakbaar, evolueerbaar
CHRONOCENTRISME GESCHEIDSCHRIJVING
− NU − VROEGER
− proberen verleden te verklaren − methoden van vroeger vergelijken
door te vergelijken met die van het nu
− waarden en normen van nu in − alles in overweging nemen
gedachten nemen − ruimer
− selectiever
1|J E U G D B E S C H E R M I N G M E T I N L E I D I N G J E U G D R E C H T
, 1.1.1 Geen kindbeeld
In eerste instantie is er geen kindbeeld > tot 7 jaar is kind een ‘ding’
→ kinderen waren noodzakelijk kwaad
→ geen belang hechten aan kinderen
Afwezige kindbeeld in Oudheid: kleine volwassenen
− achterlaten van kinderen
· meisjes/kinderen met beperking > minderwaardig aan jongens
bv. naar een bos brengen en achterlaten
− offeren aan Godheid
− als afval weggooien op mesthoop
Tot 18e eeuw kinderen bij voedster brengen
→ weinig aandacht + hoge kindersterfte
→ komt vandaag barbaars over
Hoge kindersterfte door onhygiënische omstandigheden en ziektes > geen aandacht
Vanaf 7 jaar als volwassene beschouwd in alle aspecten van sociale leven
bv. werken, sociale leven, seksualiteit …
− jongens opgeleid in leerscholen
− meisjes bleven thuis om huishouden te leren
1.1.2 Een aanzet tot een kindbeeld
Lichte verandering vanaf 16e eeuw bij jongens in hogere klasse
→ naar scholen om intellectuele vorming te volgen
Ontstaan van mensbeelden door
− romantici (Rousseau)
· kind is ‘inherent goed’ > invloeden van buitenaf beïnvloeden het negatief
− moralisten
· kind is slecht geboren en opvoeding moet het goed maken
→ tonen aan dat kinderen belangrijk worden
Verlichtingsperiode is cruciaal = toekomst, gelijkheid, vooruitgang
→ idee van maakbaarheid van het bestaan
→ kinderen zijn een aparte groep met eigen kenmerken en eigen gedragingen
Er ontstaat een tweedeling in de visie op de ontwikkeling van de mens (zie 1.1 EVOLUTIE VAN DE SOCIALISATIE)
Sociogenese
Het op grond van maatschappelijke verandering apart gaan zien van volwassenen en kinderen
Psychogenese
Eigenschappen worden specifiek aan kinderen toegeschreven, worden op een bepaald moment ontdekt en vanaf dan
beschouwd als eigen aan kinderen en over-geaccentueerd in relatie met kinderen > heeft psychologische consequenties voor
kinderen
Bv. bewust worden van de koppigheidsfase > rentiatie binnen kindertijd
Ontstaan van eigen afdelingen binnen de wetenschap bv. pediatrie
Ontstaan van kinderwetten
− Verbod op Kinderarbeid
− Wet op Leerplicht
→ weinig mensen waren hiermee gebaat
2|J E U G D B E S C H E R M I N G M E T I N L E I D I N G J E U G D R E C H T
, 1.1.3 Het huidige kindbeeld
Vandaag: kind als krachtige persoon met eigen mogelijkheden
→ kijken naar het ‘kunnen’
Er zijn verschillende ontwikkelingsfases met eigen mogelijkheden en beperkingen
→ fases verschillen kwalitatief van elkaar
Afsluiten van volwassenheid > zogenaamde ‘quarantaine’ verdwijnt
1.2 EVOLUTIE VAN DE SOCIALE CONTROLE
Gaat over bestraffing
→ lang geen onderscheid tussen volwassene en kind
Werd uitzonderlijk gedaan door pater familias of ‘goddelijke overwegingen’
→ Verlichting brengt verandering (invloed van criminologie en penologie)
1.2.1 Vroege tijden tot de verlichting
− Oud-Romeinse Recht (500 n.Chr.)
· uitzondering m.b.t. onmondigen
➢ beschouwd als niet-huwbare kinderen
· onderscheid tussen opzettelijke en niet-opzettelijke daden
· aanzet voor ‘oordeel des onderscheids’
− Klassieke tijdvak (300 n. Chr.)
· onderscheid verduidelijken door waarneembare gegevens
➢ fysiologische toestand: huwbare leeftijd en geslachtsrijpheid
➢ meisjes: 12 jaar; jongens: 14 jaar
· uitzonderlijk gebruik van ‘oordeel des onderscheids’
− val van Romeinse Rijk
· beroep op familiale solidariteit
· pater familias bepaald onderscheid tussen kind en volwassene
· elk volk/stam heeft eigen gewoontes
− 11e eeuw
· heropflakkering van Romeins recht
· aandacht voor onderscheid van kind
− 13e eeuw
· opkomst van staten
· drang naar centralisatie, openbare orden en openbare rusten
· opsporen/bestraffen van misdrijven door de staat
· staatsfunctie die regels oplegde
· accusatoir berecht
➢ meer rechten voor beklaagden
· aanstellen van rechters
− 1532 Consitutio Criminalis Carlinae
· eerste wettelijke verwijzing naar ‘oordeel des onderscheids’
· verzachting van straf voor kinderen
· aangeven of persoon had gebruikgemaakt van zijn rede > l’usage de raison
· eerste verwijzing naar Verlichting
3|J E U G D B E S C H E R M I N G M E T I N L E I D I N G J E U G D R E C H T
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller merelbotte. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.50. You're not tied to anything after your purchase.