Summary
Samenvatting Nectar Biologie Hoofdstuk 5 VWO 4
- Course
- Level
Samenvatting Nectar Biologie Hoofdstuk 5 VWO 4
[Show more]
Seller
Follow
julianverschoor
Content preview
Samenvatting Nectar Biologie Hoofdstuk 5 VWO 45.1
Hoe je eruitziet wordt niet alleen door je DNA en chromosomen bepaalt, maar ook door je
milieu en leefstijl. Je eigenschappen en uiterlijk vormen je fenotype en de genen op je DNA
je genotype. Genen zijn stukjes DNA op een chromosoom met de code voor een eiwit,
samen met de rest van het DNA vormen zij je genoom dat bestaat uit de basen A,T,C en G. Je
genoom, al je DNA, ligt vast in 23 chromosoomparen. Mutaties kunnen veranderingen
brengen in het DNA, de genen veranderen dan dus. Dan ontstaan er dus varianten en die
varianten van een gen heten allelen. Van elk gen komen allelen voor en de combinatie van
die allelen op het chromosoom heet het haplotype. Die is voor iedereen anders, behalve
misschien voor eeneiige tweelingen.
5.2
Je ‘normale’ chromosomen heten autosomen chromosomen, terwijl je X en Y-chromosoom
geslachtschromosomen heten. Chromosomen in groepen van twee zijn homologe
chromosomen. Het karyotype kun je weergeven uit een karyogram, een afbeelding van alle
chromosoomparen op een rij van groot naar klein. Dat karyotype is dan 46, XY. Genmutaties
zijn mutaties die ervoor zorgen dat er iets fouts staat op het chromosoom, maar dat kun je
niet op het karyogram zien.
Als er een chromosoom te veel is of te weinig, dan is er monosomie of trisomie. Dat noem je
genoommutatie. Ook heb je het syndroom van Turner, waar meisjes maar één X-
chromosoom hebben. Trisomie 21, oftewel Down, heb je als je een extra chromosoom 21
hebt. Dit komt omdat er bij de meiose het chromosomenpaar niet uit elkaar is gegaan,
waardoor het geslachtscel te veel of te weinig chromosomen krijgt.
Als er chromosoommutatie optreedt, dan betekent dat dat er een verandering is van erfelijk
materiaal, omdat er een chromosoomdeel is verplaatst of twee niet homologe
chromosomen zijn uitgewisseld. Dit noem je translocatie, maar dat heeft geen effect op de
drager, alleen op de kinderen daarvan. Die hebben dan last van mono- of trisomie, als
bijvoorbeeld een chromosoom 21 aan een chromosoom 14 plakt, dan kan die samen met
een normaal chromosoom 21 in een geslachtscel komen, wat dus resulteert in trisomie. Ook
is er crossing-over, wat betekent dat het haplotype verandert, omdat er tijdens de meiose
een recombinatie optreedt.
Daarnaast kan er een mutatie in het DNA ontstaan: een puntmutatie. Dan verandert een
basenpaar van A-T in bijvoorbeeld C-G. Het veranderde aminozuur dat dan wordt gemaakt
kan de werking van het eiwit veranderen, maar gelukkig herstellen cellen de meeste
puntmutaties zelf.
Welk deel van een chromosoom in een geslachtscel komt is toeval, het is of A of a. Dit is dus
bij elk chromosoompaar anders, en dus verschillen broers en zussen, en zijn het dus geen
mutaties van elkaar. Het herverdelen van erfelijk materiaal heet recombinatie en heeft dus
2^23 mogelijkheden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller julianverschoor. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.01. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
73243 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now