Samenvatting Biologie Nectar Hoofdstuk 9 VWO 5
9.1
Een dier of mens kan een open- of gesloten bloedsomloop hebben. Bij een open bloedsomloop
omspoelt het bloed de organen en weefsels. Een groot bloedvat aan de rugzijde met gespierde
hartkamers houdt de stroming in stand. Bij een gesloten bloedsomloop blijft het bloed gewoon in de
bloedvaten en komt het daar (als het goed is) niet uit. Daarnaast is er een enkele en een dubbele
bloedsomloop. Bij een enkele bloedsomloop passeert het bloed het hart maar één keer: het bloed
neemt O2 op stroomt daarna direct naar de organen. Bij een dubbele bloedsomloop gaat het bloed
twee keer langs het hart tijdens één rondgang. Het gaat vanuit het hart naar de longen en weer
terug, voordat het naar een ander orgaan gaat om zuurstof af te leveren. Een dubbele gesloten
bloedsomloop is het meest efficiënt, want die kan het bloed sneller en gerichter transporteren. Dan
is er nog een kleine en een grote bloedsomloop. De kleine bloedsomloop gaat zo: de rechterkamer
pompt O2-arm bloed door de longslagaders naar de longen, waar het O2 opneemt. Het nu O2-rijke
bloed gaat via de longaders naar de linkerboezem. Vanaf daar wordt het weer verder
getransporteerd via de aorta. Het verschil met de grote bloedsomloop is dat daar het nu O2-arme
bloed ook weer terug naar het hart wordt getransporteerd, waar het via de holle aders weer in de
rechterboezem terechtkomt.
De aorta vertakt dan in meerdere slagaders (meestal voor O2-rijk bloed dus) naar de organen. De
eerste is de kransslagader, die bloed naar de hartspier zelf toevoert. Aders transporteren O2-arm
bloed (meestal). Kransaders transporteren bloed dus weer het hart in. Eenmaal in weefsels stroomt
bloed door haarvaten. Hier vindt de uitwisseling van stoffen plaats.
Een harthelft bestaat uit een boezem (boven) en een kamer (onder). De boezems ontvangen het
bloed via aders en kamers persen het bloed weer weg via slagaders. Een hartslag bestaat uit drie
fases: eerst vult de kamer zich met bloed en zijn zowel de kamer als de boezem in rust, de diastole.
Dan gaan de boezems samentrekken, waardoor hun bloedvolume de kamers instroomt, de
boezemsystole. Daarna trekken de kamers samen, de kamersystole. Tijdens deze fase sluiten de
hartkleppen tussen de kamers en de boezems en openen de slagaderkleppen zodat het bloed de
aorta of longslagader in kan stromen. Als je luistert naar je hart, hoor je twee tonen, dat is dus het
sluiten van de hartkleppen en het openen van de slagaderkleppen. Je hartfrequentie kan variëren,
vooral tijdens het sporten. Dat is dan ook het moment waarop je je hartspier traint.
Er is ook nog een embryonale bloedsomloop. Hierbij spelen de longen nog geen rol, aangezien de
baby zijn O2 en voedingsstoffen via de navelstreng uit de placenta krijgt. Het O2-rijke bloed mengt
zich met het O2-arme bloed en komt bij de baby in de rechterharthelft terecht. Het meeste bloed
gaat dus niet naar de longen, maar via het ovale venster, een verbinding van de rechter- en
linkerboezem. Ook gaat er bloed via de ductus Botalli, een verbinding tussen de aorta en de
longslagader, om van kleine naar grote bloedsomloop te gaan.
De bloedvaten tussen de navelstrengader, de holle ader en de lever sluiten na het afbinden van de
navelstreng. Daarnaast vullen de longen van een pasgeboren baby zich met lucht, hierdoor kan er
een grotere bloedsomloop plaatsvinden, omdat de weerstand van lucht kleiner is dan die van het
vruchtwater. In een tijd van een paar weken vergroeit de ovale ventster. Hetzelfde gebeurt met de
ductus Botalli, die sluit na een paar dagen al en wordt vervangen door stevig bindweefsel.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller julianverschoor. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.80. You're not tied to anything after your purchase.