Samenvatting Biologie Nectar Hoofdstuk 12 VWO 5
12.1
Bij veel processen in je lichaam komen er hormonen kijken. Hormoonklieren zijn endocriene klieren.
Zij geven dus iets af aan het inwendige milieu (bloed, weefselvloeistof, lymfe). Andere klieren kunnen
iets maken dat in het uitwendige milieu terecht komt. Dat zijn dat exocriene klieren.
Alleen cellen met passende receptoren kunnen op een hormoon reageren. Dit zijn doelwitcellen op
een doelwitorgaan.
De centrale hormoonklier is de hypofyse. Vlak daarboven zit de hypothalamus, die de hypofyse
informatie geeft over het lichaam. Hiermee zet de hypofyse hormoonklieren aan tot actie. De
hypofyse bestaat uit twee delen. De voorkwab bestaat uit zenuwweefsel en de achterkwab uit
klierweefsel.
(Hormonen komen bijvoorbeeld kijken bij het in stand houden van je bloeddruk. Als die daalt, maakt
de hypothalamus ADH. Via de hypofyse komt die dan in het bloed, totdat het bij het goede orgaan
komt. Andere voorbeelden van hormonen zijn oxytocine, releasing-hormonen en inhibiting-
hormonen.)
Om de concentraties van hormonen in stand te houden wordt er gebruik gemaakt van negatieve
terugkoppeling. Als de concentratie van een hormoon moet stijgen, wordt er juist gebruik gemaakt
van positieve terugkoppeling.
12.2
Hormonen regelen processen heel precies, maar doen dat wel in stappen. Deze stappen hangen af
van het hormoon zelf (blz 130).
Hoe receptoren het goede hormoon herkennen gaat verschillend per hormoon. Hydrofobe
steroïdhormonen gaan eerst door het celmembraan en hechten zich dan aan de receptoren in het
grondplasma van de cel. Daar vormt het hormoon een hormoon-receptorcomplex, wat het DNA
activeert. Bij hydrofobe tyrosinehormonen kan het op twee manieren. Ze kunnen net zoals
steroïdhormonen zich hechten aan het grondplasma, maar ze kunnen zich ook al hechten aan
receptoren op het celmembraan. Dit is hetzelfde als peptidehormonen. Bij dit soort hormonen
veranderen de receptoren van vorm. Hierbij koppelt een eiwit zich aan GTP, waardoor er een
cascade ontstaat, waarbij er een second messenger wordt gevormd. Deze heeft de boodschap
overgenomen en vormt een verbinding met het molecuul dat de actie uit gaat voeren. Een second
messager kan meerdere doelwitmoleculen hebben.
(Er kunnen naast normale hormonen ook groeifactoren zich hechten aan receptoren. Hierdoor
herstelt de huid sneller.)
12.3
In het lichaam heeft calcium een belangrijke functie. Je lichaam probeert de concentratie ervan in
evenwicht te houden. Dit doen de schildklieren. Is de concentratie te hoog, dan geeft de schildklier
calcitonine af. Dit hormoon zorgt ervoor dat de botten calcium gaan opnemen uit het bloed. Als de
concentratie te laag wordt, geeft de schildklier PTH af, wat ervoor zorgt dat calcium weer vrijkomt
van de botten. Ook wordt er meer vitamime D gemaakt onder invloed van dit hormoon. Hierdoor
nemen darmcellen meer calcium op uit het voedsel. De calcium-regelkring vindt zich dus
voortdurend in een negatieve terugkoppeling. De hormonen werken daarbij als antagonisten (stoffen
met een tegengestelde werking).
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller julianverschoor. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.80. You're not tied to anything after your purchase.