Samenvatting Biologie Nectar Hoofdstuk 13 VWO 5
13.1
Het zenuwstelsel bestaat uit twee delen: het centrale zenuwstelsel, bestaande uit neuronen uit de
hersenen en ruggenmerg, en het perifere zenuwstelsel, die bestaat uitlopers van neuronen die
zintuigen verbinden met het CZS. In het CZS is een grijze en witte stof te onderscheiden. De grijze stof
komt uit de cellichamen van alle neuronen, de witte stof komt van myeline. Myeline zit in de
hersenen aan de binnenzijde van de cellichamen, terwijl dat in het ruggenmerg andersom is. (De
hersenen worden ook beschermd door een bloed-hersenbarrière, die ongewenste stoffen niet
doorlaat.)
Tussen de haarvaten en de hersenen zitten tight-junctions. Daarnaast worden er ook astrocyten
gebruikt bij gaswisseling. Dit zijn gliacellen (steuncellen met heel veel uitlopers), die een vrijwel
gesloten kring rond de haarvaten vormen. Verder bestaat de hersenen uit verschillende onderdelen:
Grote hersenen
Je grote hersenen bestaan uit twee helften, die verbonden zijn met de hersenbalk. Alle informatie uit
het lichaam gaat naar de grote hersenen, want hier wordt de informatie geordend er verwerkt. (Ook
gebeuren hier processen als logisch redeneren, wil, bewustzijn en emotiecontrole.)
Hersenschors
Eerst (voordat de grote hersenen) gaat alle informatie in de vorm van impulsen naar de
hersenschors. Hier vindt dan de bewustwording plaats. Daarna wordt een impuls gekoppeld aan
geheugeninformatie waardoor je het ook kan interpreteren. Dit gebeurt allemaal in de sensorische
centra, waarvan elk primair zintuig er een eigen van heeft. Er is bijvoorbeeld ook een primaire en
secundaire motorische schors, die bewegingen aansturen op basis van impulsen. De primaire schors
doet vooral precisie werk, terwijl de secundaire schors grotere bewegingen aanstuurt.
Thalamus
Voordat de informatie de hersenschors bereikt, komt het in de thalamus. Deze selecteert welke
impulsen er naar welke plek in de hersenschors gaan. Het selecteert en sorteert dus informatie.
Hypothalamus
De hypothalamus is betrokken bij de homeostase, door bijvoorbeeld de hypofyse aan te sturen. Deze
kan dan door middel van hormonen de lichamelijke processen in gang houden. Ook zit je natuurlijke
thermostaat en biologische klok in je hypothalamus, die je lichaamstemperatuur en ritme regelen.
Kleine hersenen
De kleine hersenen spelen een rol in het coördineren van bewegingen. Als je dus dronken bent, zijn
je kleine hersenen dus eigenlijk defect.
Hersenstam
Deze bestaat uit de middenhersenen, de pons en het verlengde merg. De middenhersenen spelen
een belangrijke rol bij reflexen, de pons verbindt de kleine en de grote hersenen en het verlengde
merg is het overgangsgebied tussen de hersenen en het ruggenmerg. Ook bevat het verlengde merg
regelcentra voor vitale functies als ademen en slapen.
Ruggenmerg
Hier worden de hersenen met het perifere zenuwstelsel verbonden. De ruggenmergzenuwen staan
dan weer in verbinding met je ledematen en organen. Aan de rugzijde zitten sensorische neuronen
die impulsen naar het ruggenmerg voeren. Ook zit het spinaal ganglion er, wat de verdikking is van
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller julianverschoor. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.77. You're not tied to anything after your purchase.