Thema 1: Oudste sporen
1. Bronnen
a. Soorten
Materiële sporen
Rechtsarcheologie
- Bv: gerechtsgebouwen, schandpalen, zwaarder
Rechtsiconografie
- Bv: leerboeken, gerechtigheidstaferelen
o Joos de Damhouder
16e eeuw, Brugge
Vorsten zetten strafrecht in
Ergste strafrechtelijke eeuw -> harde straffen
Equisitie, hekserij,…
Leerde Romeins recht -> inspireerde Nederlandse wetten
‘de praktijk van het strafrecht’ handboek
Elk hoofdstuk = stap in het proces
Gewoonterecht, Romeins recht en recht van de vorsten
Plaatjes bij elk hoofdstuk
o Boek was bedoeld voor iedereen die met strafrecht bezig was -> dus ook
ongeletterden
Pleegde plagiaat van Phillips Wieland
Gentenaar
Maakte synthese van gewoonterecht en Romeins recht
Boeken werden nooit gedrukt -> tijd van opkomst boekdrukkunst
o Gerechtigheidstaferelen: voorstelling van gerechtigheid, hangt in de rechtszaal van
rechtbank om goed voorbeeld te geven
Bv: Salomon het laatste oordeel
Schilderij
Midden op regenboog: jezus
Dode mensen staan op uit hun dood -> goeie mensen begeleid
naar hemel, slechte mensen naar hel -> rechters maken duidelijk
dat er oordeel maken van god
Verhaal over 2 moeders en kind -> ware moeder laat kind leven
Geschreven bronnen
Formele rechtsbronnen
- Wetgeving
o Probleem: toepassing
- Rechtspraak
o Probleem: verschriftelijkingsgraad
- Rechtsleer
o Probleem: praktijk, standpunt
Rechtstoepassingen: in vonnissen, contracten e.a. documenten
- Probleem: strafrecht
, o Aangifte, vervolging, compositie/minnelijke schikking?
b. Oudste bronnen
Meeste bronnen gevonden in middellandse zee: bakermat van onze West-Europese cultuur
- Religie (Jeruzalem)
- Ratio (Athene)
- Recht (Rome)
Waarom?
- Schrifstelsels (spijkerschrift, hiërogliefen) i.t.t. indirecte bronnen voor onze streken
- Steden
Waar?
- Vruchtbare halve maan
o +/- 2000 v.C.
o Wetten? Wetboeken?
o Wel aandacht voor publiekrecht
Hineininterpretierung: met ideeën van vandaag, teksten van vroeger interpreteren
Legitimatie van recht en macht
- Niet de rede, geen rechtswetenschap
- Wel weber
o Weber: legitimatie van macht
Weberiaanse categorieën van legitimatie
Rationeel
Charismatisch, religie gebruikt als legitimatie (‘god wilt het zo’)
Traditioneel
c. Het recht komt van de goden
Codex Hammoerabi
- 18e v.C.
- Hammoerabi bouwde na militaire veroveringen gecentraliseerde rijk uit = 1 e dynastie van Babylon
- Inhoud was wereldlijk
- Legitimatie
o Samas, groot rechter van hemel en aarde, dicteert
- Wetboek? Codex?
o Nee
noch formeel, noch materieel
niet systematisch
geen concepten, maar casuïstiek
niet exhaustief
zowel wetten als gewoonten
- elke citaten
o strafrecht: talio-principe
oog om oog, tand om tand -> eerste beperking eigenrichting
o standenmaatschappij
Als een metselaar een huis voor iemand gebouwd heeft, en als hij zijn werk niet verstevigd
heeft, en als het huis instort, en als de eigenaar van het huis daarbij gedood wordt, dan zal de
metselaar worden omgebracht. Indien het een slaaf van de eigenaar van het huis is, die de
dood vindt door de instorting, dan zal de metselaar de eigenaar een gelijkwaardige slaaf
bezorgen.
Dus: grondslagen: recht = macht
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller bertcaitlin. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.24. You're not tied to anything after your purchase.