Literatuur inleiding
internationaal publiekrecht
Boek: Kern van het internationaal publiekrecht
Hoofdstuk 1 – Begrip en aard van het internationaal publiekrecht
1.1 Inleiding
Internationaal recht speelt een belangrijke rol bij het vormgeven van die samenwerking en het
realiseren van gemeenschappelijke belangen.
Internationaal publiekrecht is ook van belang voor het nationaal recht binnen staten. Nationaal recht
kan niet meer worden gekend en begrepen zonder kennis en begrip van internationaal recht.
1.3 Omschrijving
Internationaal publiekrecht: regelt de uitoefening van publiek gezag in de internationale
gemeenschap. Het kent bevoegdheden toe aan entiteiten die publiek gezag uitoefenen (vooral staten
en internationale organisaties) en biedt een juridisch kader waarbinnen zij deze bevoegdheden
uitoefenen.
Volkenrecht: gaat terug op de Latijnse term ‘ius gentium’. Deze term is verwarrend, omdat het
internationaal publiekrecht in eerste instantie niet alleen ziet op volkeren.
Internationaal recht: deze term is breder dan internationaal publiekrecht. Het omvat strikt genomen
zowel internationaal publiekrecht als internationaal privaatrecht.
De betekenis en reikwijdte van het begrip ‘internationaal publiekrecht’ kunnen nader worden
omschreven aan de hand van de drie termen waaruit het is opgebouwd: internationaal, publiek en
recht.
- Het internationale element
Het internationale element onderscheidt internationaal recht van nationaal recht. Het
internationale dan wel nationale karakter van een rechtsregel wordt bepaald aan de hand
van de rechtsbron waaruit deze regel voortvloeit.
De internationale rechtsorde erkent vier rechtsbronnen:
i. Gewoonterecht
ii. Verdragen
iii. Besluiten van internationale organisaties
iv. Algemene rechtsbeginselen
- Het publieke element
Het publieke element onderscheidt internationaal publiekrecht van internationaal
privaatrecht. Het publieke karakter ligt besloten in twee kenmerken:
1) Het internationaal publiekrecht legitimeert en reguleert de uitoefening van publiek gezag
in de internationale gemeenschap.
2) Het internationaal publiekrecht beschermt publieke belangen, zoals veiligheid, welzijn
etc.
Internationaal publiekrecht regelt in belangrijke mate rechtsbetrekkingen tussen gelijke
partijen (staten).
- Het juridische element
Het juridische element onderscheidt internationaal publiekrechtelijke normen van andere
(internationale) normen.
, 1.4 Organisatie
De organisatie van de internationale rechtsorde verschilt fundamenteel van de nationale rechtsorde.
In de internationale rechtsorde is gemeenschappelijk en centraal gezag uiterst zwak ontwikkeld.
Publiek gezag wordt voornamelijk door de staten zelf uitgevoerd. De staten vormen de belangrijkste
‘leden’ van de internationale gemeenschap.
Internationaal recht beschermt de soevereiniteit van staten binnen hun grondgebied en daarmee
ook het vreedzaam naast elkaar bestaan van onafhankelijke staten. Dit heet ook wel ‘het recht van
co-existentie’.
Door gemeenschappelijke belangen heeft zich naast het recht van co-existentie ook ‘het recht van
samenwerking’ ontwikkeld (het recht van coöperatie).
Het recht van samenwerking kenmerkt zich door een actieve samenwerking tussen staten, die verder
gaat dan de afbakening van soevereiniteit.
Staten richten internationale organisaties op, waaraan zij bevoegdheden voor publieke taken
overdragen.
Nationale samenlevingen zijn relatief homogeen in termen van gedeeld verleden, tradities, cultuur
en fundamentele waarden. Deze homogeniteit vormt een belangrijke voorwaarde voor een
ontwikkelde en gecentraliseerde rechtsorde. Een samenleving aanvaardt publiek gezag pas als dat
gezag gedurende een langere periode aansluit bij haar waarden.
Op internationaal niveau is er aanzienlijk minder gemeenschappelijk verleden en minder consensus
over cultuur en waarden dan binnen veel staten.
De ‘internationale gemeenschap’ bestaat alleen in abstracte zin. Er is geen sprake van een gedeelde
geschiedenis, waarden, cultuur en belangen, zoals die binnen staten bestaan.
1.5 Onderdelen
Het internationaal publiekrecht kent een algemeen deel en bijzondere delen.
Het algemeen deel
Bestaat uit overkoepelende beginselen en leerstukken die op alle deelgebieden van
internationaal publiekrecht van toepassing zijn. Hierdoor kunnen we spreken van een
rechtssysteem.
Het algemeen deel bevat vooral formele beginselen. Ook de beginselen voor
geschillenbeslechting behoren tot het algemeen deel.
Het algemeen deel omvat verder fundamentele beginselen die een voorwaarde zijn voor het
functioneren van het systeem van internationaal publiekrecht.
Bijzondere delen
Naast het algemeen deel kent het internationaal publiekrecht een aantal bijzondere delen,
waarover staten binnen het algemene kader specifieke afspraken kunnen maken.
Voorbeelden: internationaal strafrecht, internationaal belastingrecht, internationaal
milieurecht etc.
Deze rechtsgebieden bestaan grotendeels uit regels die wisselende groepen staten en
andere actoren hebben opgesteld om gemeenschappelijke belangen te realiseren.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sophievn. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.23. You're not tied to anything after your purchase.