Thema 11: Stoornissen in de bijnierschorsfunctie
11.1.1 Productie van bijnierschorshormonen
De bijnier bestaat functioneel gezien uit 2 endocriene organen met
verschillende embryologische oorsprong. Het bijniermerg is van neuro-
ectodermale oorsprong, en produceert de catecholamines adrenaline &
noradrenaline.
De bijnierschors is van mesodermale oorsprong en produceert
corticosteroïden (bijnierschorshormonen).
De bijnierschors kan worden verdeeld in 3 lagen.
Zona reticularis = de buitenste laag: produceert mineralocorticoïden (aldosteron)
Zona fasciculata = de middelste laag: produceert glucocorticoïden (cortisol). Is de dikste laag.
Zona reticularis = de binnenste laag: produceert androgenen.
Deze differentiatie is te verklaren door de sets enzymen die aanwezig zijn in de drie
lagen. In de zona glomerulosa zijn er bijvoorbeeld enzymen die cholesterol in aldosteron
omzetten. In de zona fasciculata zijn juist enzymen die cholesterol in cortisol omzetten.
Alle bijnierschorshormonen worden in ieder geval gemaakt vanuit cholesterol.
De bijnierschors kan de hormonen niet opslaan en moet ze dus direct uitscheiden naar
de bloedbaan.
11.1.2 Regulatie van de afgifte van glucocorticoïden
De afgifte van glucocorticoïden door de 2 binnenste lagen wordt
gereguleerd via hypofysehormoon ACTH. Dit is een peptide van 39
aminozuren, dat wordt afgesplitst van voorloper POMC. De secretie van
ACTH staat onder invloed van een aantal hormonen uit de hypothalamus
die via het portale hypofysaire systeem de voorkwab bereiken. De
belangrijkste hormonen zijn CRH (corticotropin releasing hormone) en AVP
(arginine-vasopressine).
POMC wordt ook gemaakt in de middenkwab, aar hier verloopt de modificering verder en wordt uit ACTH het melanotrope
hormoon α-MSH afgesplitst. De endocriene cellen v/d middenkwab worden neuraal gereguleerd (dopaminerge inhibitie).
De secretie van glucocorticoïden wordt beïnvloed door:
Cerebrale/hypothalame invloeden
o Pulsatiele secretie
o Ritme
Reactie op stress
Terugkoppeling door cortisol
Immunologische factoren
Vooral de terugkoppeling door cortisol is erg belangrijk in dit
systeem. In de voorkwab zitten wel cortisolreceptoren, in de
middenkwab niet. Dus cortisol kan alleen een negatieve
feedback hebben op de voorkwab. Cortisol komt via een
receptor in het cytoplasma aan bij de kern, en geeft daar
aanleiding tot transcriptie van DNA dat codeert voor de 4
sleutelenzymen van de gluconeogenese:
Hiermee dragen glucocorticoïden bij aan de glucostase. Bij een overmaat aan glucocorticoïden kan een neiging tot
hyperglycemie ontstaan, waardoor meer insuline wordt afgegeven. Dit doet het lipolytisch effect van glucocorticoïden
teniet. Naast de 4 sleutelenzymen v/d gluconeogenese worden ook enkele andere enzymen verhoogd tot expressie
gebracht door cortisol, bij de hond is dit o.a. het hittestabiele iso-enzym van alkalische fosfatase.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Lauraderks97. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.26. You're not tied to anything after your purchase.
