Inleiding tot de studie van de Europese literatuur en cultuur: na 1800
Samenvatting
'Inleiding tot de studie van de Europese literatuur en cultuur: na 1800' uitgebreide samenvatting
16 keer bekeken 2 keer verkocht
Vak
Inleiding tot de studie van de Europese literatuur en cultuur: na 1800
Instelling
Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Boek
Ontluikende letteren 2 (paperback)
In deze uitgebreide samenvatting zit alle leerstof van zowel het handboek als de powerpoint slides uit de les.
(leerstof uit handboek wordt gevraagd!)
Ik heb enkel deze samenvatting gestudeerd en 16/20 behaald :).
Inleiding tot de studie van de Europese literatuur en cultuur: na 1800, gedocee...
Inleiding tot de studie van de Europese literatuur en cultuur: na 1800
Alle documenten voor dit vak (18)
Verkoper
Volgen
sienschepmans
Voorbeeld van de inhoud
Europese literatuur en cultuur: na
1800
Inhoud
1. Inleiding.........................................................................................................................................9
I. Literatuur.........................................................................................................................................9
II. Basisbegrippen...............................................................................................................................9
1) Imitatio.......................................................................................................................................9
2) Mimesis....................................................................................................................................10
3) Genre........................................................................................................................................11
2. Vroegromantiek...........................................................................................................................12
I. Inleiding: cultuurhistorisch perspectief..........................................................................................12
II. Classicisme....................................................................................................................................13
1) Kerngedachten..........................................................................................................................13
2) Neoclassicisme.........................................................................................................................13
3) De Weimarer Klassik.................................................................................................................14
III. Sturm und Drang (1769-1785).....................................................................................................14
1) Context.....................................................................................................................................14
2) Algemene kenmerken...............................................................................................................15
3) Goethe......................................................................................................................................15
3.1. Proza....................................................................................................................................................17
3.2. Drama..................................................................................................................................................18
3.3. Lyriek...................................................................................................................................................19
4) Schiller......................................................................................................................................19
4.1. Drama..................................................................................................................................................20
IV. Vroegromantiek...........................................................................................................................21
1) Inleiding....................................................................................................................................21
2) Engeland en Schotland.............................................................................................................22
2.1. Burke...................................................................................................................................................22
2.2. Macpherson........................................................................................................................................22
3) Duitsland..................................................................................................................................23
3.1. Lessing.................................................................................................................................................23
3.2. Klopstock.............................................................................................................................................23
3.3. Herder..................................................................................................................................................24
4) Frankrijk....................................................................................................................................24
1
, 5) Besluit.......................................................................................................................................25
3. Romantiek...................................................................................................................................26
I. Inleiding.........................................................................................................................................26
1) Overzicht 19e E..........................................................................................................................26
2) Cultuurhistorisch perspectief....................................................................................................26
II. Romantische esthetica..................................................................................................................27
1) Kenmerken...............................................................................................................................27
1.1. Literair-sociologische kenmerken........................................................................................................27
1.2. Thematische kenmerken.....................................................................................................................28
1.3. Formele kenmerken.............................................................................................................................29
2) Engels.......................................................................................................................................29
2.1. Lake Poets............................................................................................................................................29
2.2. De grote drie........................................................................................................................................29
2.3. Nazomer..............................................................................................................................................32
3) Duits.........................................................................................................................................32
3.4. De school van Jena..............................................................................................................................33
3.5. De kring van Heidelberg......................................................................................................................34
3.6. Biedermeier en Vormärz......................................................................................................................34
4) Frans.........................................................................................................................................35
4.1. De wegbereiders..................................................................................................................................35
4.2. Een eerste episode...............................................................................................................................35
4.3. Een tweede episode.............................................................................................................................37
5) Italiaans....................................................................................................................................38
6) Spaans & Portugees..................................................................................................................38
6.1. Spanje..................................................................................................................................................38
6.2. Portugal...............................................................................................................................................39
7) Russisch....................................................................................................................................39
8) Andere......................................................................................................................................40
III. Romantiek: een globaal beeld.....................................................................................................40
4. Van romantiek naar realisme.......................................................................................................41
I. Inleiding.........................................................................................................................................41
1) Periodisering en terminologie..................................................................................................41
2) Cultuurhistorische context........................................................................................................42
3) Kenmerken...............................................................................................................................43
4) Romance en novel.....................................................................................................................43
II. Het vroegromantisch realisme......................................................................................................44
1) De gothic novel.........................................................................................................................44
2
, 2) De sentimentele roman............................................................................................................45
2.1. Austen..................................................................................................................................................45
2.2. Staël.....................................................................................................................................................46
V. Het romantisch realisme...............................................................................................................46
1) Realistische romantiek: roman in verzen..................................................................................46
1.1. Poesjkin...............................................................................................................................................46
2) Realistische romantiek: het fantastische...................................................................................47
3.1. Hoffmann............................................................................................................................................47
3.2. Gogol...................................................................................................................................................47
3) Realistische romantiek: de historische roman..........................................................................47
3.1. Scott.....................................................................................................................................................48
3.2. Manzoni...............................................................................................................................................48
3.3. Hugo....................................................................................................................................................48
3.4. Conscience...........................................................................................................................................49
3.5. Dumas.................................................................................................................................................49
4) Realistische romantiek: de karakterroman...............................................................................49
4.1. C. Brontë..............................................................................................................................................50
4.2. E. Brontë..............................................................................................................................................50
5) Romantisch realisme: de belijdenisroman................................................................................50
5.1. Chateaubriand.....................................................................................................................................51
5.2. Lermontov...........................................................................................................................................51
6) Romantisch realisme: de Bildungsroman..................................................................................51
6.1. Novalis.................................................................................................................................................52
6.2. Hoffmann............................................................................................................................................52
6.3. Stendhal...............................................................................................................................................52
6.4. Dickens................................................................................................................................................53
6.5. Sand.....................................................................................................................................................53
7) Romantisch realisme: de zedenroman......................................................................................54
7.1. Balzac..................................................................................................................................................54
7.2. Gogol...................................................................................................................................................55
7.3. Beets....................................................................................................................................................55
8) Romantisch realisme na 1850...................................................................................................55
9) Literatuur in de doorsnede.......................................................................................................56
VI. Positivistisch en esthetisch realisme............................................................................................56
1) Frans.........................................................................................................................................56
1.1. Flaubert...............................................................................................................................................57
1.2. Goncourt..............................................................................................................................................58
, VI. Besluit........................................................................................................................................139
9. Modernisme naar postmodernisme...........................................................................................140
I. Inleiding.......................................................................................................................................140
II. Existentialisme & absurd theater................................................................................................140
1) Existentialistische roman........................................................................................................141
1.1. Sartre.................................................................................................................................................141
1.2. Camus................................................................................................................................................141
1.3. de Beauvoir.......................................................................................................................................142
2) Existentialistisch theater.........................................................................................................142
2.1. Sartre.................................................................................................................................................142
2.2. Camus................................................................................................................................................143
3) Absurd theater........................................................................................................................143
2.1. Beckett...............................................................................................................................................144
2.2. Ionesco..............................................................................................................................................145
III. Nouveau roman.........................................................................................................................146
1) Beckett....................................................................................................................................146
2) Sarraute..................................................................................................................................147
3) Robbe-Grillet..........................................................................................................................147
IV. Postmodernisme........................................................................................................................148
1) Inleiding: Definities.................................................................................................................148
2) Kenmerken.............................................................................................................................149
3) Latijns-Amerikaans.................................................................................................................151
3.1. Borges................................................................................................................................................151
3.2. Marquez............................................................................................................................................152
4) Amerikaans.............................................................................................................................152
5) Brits........................................................................................................................................153
6) Russisch..................................................................................................................................154
7) Frans.......................................................................................................................................154
8) Italiaans..................................................................................................................................155
8.1. Calvino...............................................................................................................................................155
8.2. Eco.....................................................................................................................................................156
9) Portugees................................................................................................................................157
10) Nederlands...........................................................................................................................157
11) Conclusie..............................................................................................................................157
8
, 1. Inleiding
I. Literatuur
Definitie
- enge definitie: literaire genres
o ex. poëzie, toneel, roman
o ‘literair’ als waardeoordeel: schone letteren, belles lettres
- brede definitie: elke uiting van geletterde cultuur:
o religieuze teksten, filosofie, geschiedschrijving, redevoeringen…
o ook orale literatuur: folklore, volksverhalen, mythes, legenden…
- verhalen en helden: evolutie doorheen de tijd
o verhalen gaan traditioneel over helden, maar doorheen de tijd krijgen we andere types van
‘helden’
o van mythologische ‘held’ naar moderne ‘anti-held’
o veranderende smaken en verwachtingen
Definitie verhaal sluit niet altijd meer aan bij moderne definitie van literatuur
Literatuur na 1750
vanaf 18e E: definitieve doorbraak burgerlijke cultuur
- publiek: niet langer de aristocraat, maar de moderne burger
- invloed Verlichting en (nieuwe) filosofische stromingen
o redelijkheid en rationaliteit
o discussiecultuur: menstype dat leest
o nieuwe attitude t.o.v. traditie: durf denken!
modernisering van klassieke literatuurbegrippen:
1. imitatio
2. mimesis
3. genre
II. Basisbegrippen
1) Imitatio
imitatio = navolging van eerdere werken die men bewondert
o ontstaan in retoricascholen in de Oudheid
o doel: aemulatio: overtreffen
o vb. imitatio en aemulatio van Homerus door Vergilius
- cruciaal principe Europese canon-vorming vóór 1800
- toepassing imitatio-gedachte doorheen Europese literatuurgeschiedenis
o 14e E: Dante: imitatio en aemulatio van Vergilius
o 17e E: classicisme: imitatie klassieke modellen
o 18e E: neoclassicisme: vb. Weimarer Klassik
- Imitatio was vóór 1800 een cruciale factor in doorgeven van klassieke beschaving
o continuïteit
9
, o positieve lading: herkenning, meerwaarde
- Maar imitatio krijgt tegen einde 18e E een negatieve lading
o nadruk op originele creatie i.p.v. imitatie:
auteur op voorgrond, wordt benoemd als genie cultus van de auteur
o explosie van -ismen1 = nieuwe paradigma’s
o propageren van ‘moderne’ stijl & smaak
- 17e E en 18e E: querelle des anciens et des modernes
o debat gaandeweg beslecht in voordeel van de ‘modernen’
- toch blijvende aandacht voor traditie
o romantiek: nationale verleden
o modernistische literatuur: intertekstualiteit
o postmoderne literatuur: cliché, ironie, metafictie
- TS Eliot: belang traditie voor literaire creatie én appreciatie:
“No poet, no artist of any art, has his complete meaning alone. His significance, his
appreciation is the appreciation of his relation to the dead poets and artists. You cannot value
him alone; you must set him, for contrast and comparison, among the dead. I mean this as a
principle of esthetic, not merely historical, criticism”
2) Mimesis
Mimesis = kunst als nabootsing van de werkelijkheid
fundamenteel principe van literatuur
- ‘mimetisch’ = gelijkend aan de natuur, maar niet per se een exacte kopie
zie Aristoteles, Poetica (4e E v.C.): niet per se ‘waar’, maar ‘geloofwaardig’
“Het [is] niet de specifieke taak van de dichter … te spreken van gebeurtenissen die hebben
plaatsgevonden, maar van dingen die zodanig zijn dat ze zouden kunnen gebeuren, ik
bedoel: van wat mogelijk is volgens de waarschijnlijkheid of de noodzakelijkheid.”
- Positieve en negatieve houdingen t.o.v. mimesis: Aristoteles vs. Plato
- 17e E: hoogtepunt navolging klassieke modellen in classicisme
- vanaf 18e E: geleidelijke breuk met classicisme
o enerzijds vraag naar originaliteit (i.p.v. klassieke modellen)
o anderzijds vraag naar realisme (i.p.v. geïdealiseerde weergave)
- 20e E: bevraging van fundamenten mimesis
o experimentele en anti-naturalistische tendensen, vooral in modernisme en avant-garde, en
postmodernisme
van klassieke mimesis naar moderne mimesis naar invraagstelling van mimesis!
Enkele voorbeelden
- Dood van Socrates (1787) – Jacques-Louis David
Classicistisch mimesisidee van de dood
- Dood van Chatterton (1856) – Henry Wallis
mimesis van zelfdodingstopos
1
-ismen: expressionisme, impressionisme, realisme, naturalisme, etc.
10
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sienschepmans. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor $10.85. Je zit daarna nergens aan vast.