Charlotte Sels Methoden van Communicatieonderzoek 2022-2023
METHODEN VAN COMMUNICATIEONDERZOEK
1 INTRO
1.1 ONDERZOEK
Onderzoek/research (ENG) /chercher (Fr) à zoeken
Algemeen betekent onderzoek het zoeken naar informatie over iets.
Je onderzoekt veel meer dan je denkt
- Welke telefoon koop ik?
- Wat is gezond om te eten?
- Is deze Netflix serie iets voor mij?
- Waar gaat dit conflict over?
Anders dan dagdagelijks onderzoek
- Meer systematisch
- Meer gebaseerd op feiten dan gevoel
- Meer voorzichtig
- Meer focus op juistheid en waarachtigheid
- Getallen en statistieken als deel van wetenschappelijk onderzoek? à Niet noodzakelijk
à Objectief (vaak kwantiatief, grootschalig) maar ook subjectief (moeilijk repliceerbaar)
1.1.1 ONDERZOEK BINNEN DE COMMUNICATIEWETENSCHAPPEN IS MULTIDISCIPLINAIR
2 grote stromingen binnen communicatiewetenschappelijk onderzoek (zie Deuze, 2021)
- Geesteswetenschappelijke georiënteerde studie van media en communicatie
oLink met disciplines die producten van menselijke cultuur analyseren en begrijpen
zoals taal, kunstgeschiedenis literatuur, geschiedenis, filosofie, cultuur, etc.
- Sociaalwetenschappelijk georiënteerde studie van media en communicatie
o Link met disciplines die menselijk gedrag analyseren, begrijpen en voorspellen zoals
sociologie, psychologie, politicologie …
à Geen strikte scheiding, veel interdisciplinair onderzoek
Geesteswetenschappelijke georienteerde studie van media en communicatie
- Bijv. Mediastudies, cultural studies en de studie van populaire cultuur
o Onderzoekt alles van art house cinema en fictie tot strips, televisie, films, muziek,
digitale media en het dagelijks leven
1
,Charlotte Sels Methoden van Communicatieonderzoek 2022-2023
o Baseren hun analyses meestal op de concepten, ideeën en theorieën van filosofen,
psychologen, sociale wetenschappers, linguïsten, en anderen
o Vaak kwalitatief onderzoek
Sociaalwetenschappelijke georienteerde studie van media en communicatie
- Bijv. Media-effect onderzoek, strategische communicatie
o Onderzoekt invloed en effecten van media en communicatie op gedrag van mensen
en de maatschappij (positieve en/of negatieve)
o Baseren hun analyses meestal op de concepten, ideeën en theorieën van sociale
wetenschappers en (experimentele) psychologie
o Vaak kwantitatief onderzoek
- Denk even na over een actuele onderzoekvraag binnen elk van deze tradities binnen media en
communicatieonderzoek.
o Geesten: wat is het effect van sociale media op de mentale gezondheid van jongeren
tussen 18-24j. wat is het effect van televisieprogramma’s zoals temptation island op
de visie van jongen over relaties?
o Sociaal: Hoe wordt er in de Vlaamse media gerapporteerd over Duitse economische
issues? Hoe beïnvloed chatten ons dagelijks taalgebruik?
- Wat is de meerwaarde van interdisciplinair werken?
o Geesten: zeer actueel
o Sociaal: kwantitatief
o Je kan altijd kwanti en kwali combineren, surveys en deepte interview of focus groep.
Het verbeterd de bias en de validiteit
1.1.2 HET PROBLEEM VAN ZEKERHEID EN OBJECTIVITEIT
De manier waarop we deze statistieken interpreteren is open voor onenigheid
- Verklaart waarom wetenschappelijke disciplines waarom wetenschappers ruziën met elkaar
We kunnen niet zeker zijn van onze interpretaties van data of teksten
- Dit betekent niet dat alles kan en dat we interpretaties kunnen bieden zonder daar goede
redenen voor te geven!
Je hebt een transparante procedure nodig en een aanneembaar bewijs voor je interpretatie
- Zie ook de recente nadruk op het belang van open science
o Hecht veel belang aan het openlijk beschikbaar maken van de wetenschappelijke
artikels, zodat het gereproduceerd kan worden en om te zien of de resultaten wel
hetzelfde zijn
De manier waarop je resultaten rapporteert (schrijfstijl, taalgebruik, etc.) speelt een grote rol in de
sterkte waarmee je tot conclusies komt
2
,Charlotte Sels Methoden van Communicatieonderzoek 2022-2023
Dit vraagt een duidelijke strategie voor je onderzoek en het maken van coherente methodologische
keuzes die bepalen hoe jij naar de sociale realiteit kijkt (bv. kwantitatief vs. kwalitatief)
1.1.3 KWANTITATIEF VS. KWALITATIEF
Wanneer we denken aan kwantitatief onderzoek in de media en communicatie, denken we aan
getallen, effect, experimenten en manipulatie
- Kwantitatieve onderzoekers zijn vaak te beperkt, baseren hun onderzoek op wat zij kunnen
tellen, meten en waarnemen, daarbij verwaarlozen ze de complexiteit van de ruimere context
Bij kwalitatief onderzoek denken we aan mediateksten, interpretaties en etnografisch onderzoek
- Kwalitatieve onderzoekers lezen in teksten dingen of maken interpretaties van dingen die er
niet zijn
- Interpretaties lijken vaak erg persoonlijk en teveel evaluatief/waardegedreven
Onderzoek als strategische keuzes
- Verschillende onderzoeksmethoden, kwalitatief of kwantitatief, of combinaties zijn niet
inherent “beter” of “juister”
- Het bepalen welke onderzoeksmethode is deel van een strategische onderhandeling
Vragen van belang bij het evalueren van deze strategische keuzes die onderzoek maken
1. Welke methodologie werd bij het onderzoek gebruikt, wat zijn de strategische keuzes en
redeneringen (epistemologische en ontologische overwegingen, deductief, inductief)?
2. Hoe belangrijk is het onderwerp en vormt het een uitdagend wetenschappelijk onderzoek?
3. Welke conclusies werden getrokken?
4. Worden de conclusies ondersteund door de gegevens? Zijn de conclusies geloofwaardig?
5. Kan men uit het onderzoek generaliseren?
6. Kunnen deze bevindingen tot praktische aanbevelingen leiden?
3
, Charlotte Sels Methoden van Communicatieonderzoek 2022-2023
2 KWALITATIEVE INHOUDSANALYSE
2.1 KWALITATIEVE INHOUDSANALYSE: WAT?
Interpretatieve analyse van documenten (visueel materiaal, representaties, literatuur,
beleidsdocumenten)
- ‘Content analysis is interested in discerning patterns, trends and relations between the
manifest content of a text and an objective account of reality’ (Jensen)
- Manifeste content: wat je letterlijk ziet en leest
- Objective account of reality: proberen zo goed mogelijk tekst weer te geven in de context
waarin die is geproduceert
Ook documenten-analyse genoemd
- ‘Document analysis refers to an integrated and conceptually informed method, procedure,
and technique for locating, identifying, retrieving and analyzing documents for their relevance,
significance, and meaning.’ (Altheide)
- Conceptually informed: over een bepaald onderwerpt theoretisch ingelezen zijn, concepten
kennen, om dan analyses te doen
2.1.1 INHOUDSANALYSE MET PERSOONLIJKE EN OFFICIËLE DOCUMENTEN
Veelheid aan documenten die men kan gebruiken in een kwalitatieve inhoudsanalyse
Bv. veranderende reputatie van alfred hitchcock
- Door een bepaalde erkenning van andere filmmakers
- Kapsis vond die shift heel intrigerend
o Documenten doorgenomen om die shift aan te geven
o Scripts, productienota's, en publiciteitsfolders;
o Correspondentie, met name tussen Hitchcock en Truffaut en met diverse
kunstorganisaties;
o Tweeënveertig uur aan opgenomen interviews met Truffaut;
o Toespraken gehouden tussen 1960 en 1975;
o Knipsels uit kranten en tijdschriften, met name recensies;
o Interviews door Kapsis met verschillende personen verbonden aan Hitchcock
à Veelheid aan teksten beschikbaar om een reconstructie te doen (hoeft geen actueel materiaal te
zijn, bv. archieven)
2.1.2 INHOUDSANALYSE VAN MEDIA-INHOUD
Kranten, tijdschriften, televisieprogramma's, films, en andere massamedia, maar ook digitale media
(bijv. Instagram feeds) zijn potentiële bronnen voor kwalitatieve inhoudsanalyse
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller charlottesels. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.27. You're not tied to anything after your purchase.