In dit domein draait alles om politiek. Je leert over regeringen, wetten en hoe beslissingen worden genomen in een land. Ook ontdek je hoe mensen invloed kunnen uitoefenen op de politieke processen en waarom dit belangrijk is.
, Domein 2: politiek
Deze subdomein zijn niet behandeld: 2.7, 2.8, 2.9, 2.12, 2.13, 2.14, 2.15, 2.16
Subdomein 2.1
Rechtsstaat: de wetten uit de Grondwet die van belang zijn voor het functioneren van het
Nederlandse politieke bestel, te weten:
- het Nederlanderschap;
• Het Nederlanderschap is een belangrijk concept in het Nederlandse politieke bestel
omdat het aangeeft wie volledige deelnemers zijn in de Nederlandse samenleving en
wie recht hebben op bepaalde politieke en maatschappelijke rechten.
Bijv. automatisch door geboorte als bij de geboorte 1 van uw ouders Nederlander is,
adoptie of erkenning. Of via een procedure (optie of naturalisatie). Buitenlanders
kunnen na 5 jaar legaal in Nederland wonen het Nederlanderschap aanvragen.
- het kiesrecht;
• Kiesrecht is het recht van burgers (18+) om te stemmen bij verkiezingen en zo invloed
uit te oefenen op de politieke besluitvorming. Het stelt mensen in staat om hun
vertegenwoordigers te kiezen en een actieve rol te spelen in de democratie.
• Het recht om te stemmen noemen we actief kiesrecht. Bijv. stemmen op de Tweede
Kamer, provinciale staten en gemeenteraden.
• Het recht om gekozen te worden als vertegenwoordiger noemen we passief kiesrecht.
Je mag jezelf verkiesbaar stellen als kandidaat voor een politiek ambt.
- het petitierecht;
• Het petitierecht betekent dat burgers een brief of een verzoek kunnen sturen naar de
regering of andere belangrijke mensen. In die brief vragen ze om hulp, verandering of
aandacht voor een probleem dat ze belangrijk vinden. Als veel mensen dezelfde brief
ondertekenen, kan het ervoor zorgen dat de regering erover praat en misschien iets
verandert.
- de vrijheid van vereniging;
• De vrijheid van vereniging betekent dat mensen het recht hebben om zich te verenigen
met anderen en samen te komen in groepen, zoals clubs, verenigingen, of organisaties.
Ze kunnen zelf kiezen met wie ze zich willen verenigen en waar ze voor willen
opkomen.
- de vrijheid van vergadering;
• De vrijheid van vergadering: mensen hebben recht om vreedzaam samen te komen
voor bijeenkomsten, discussies, of protesten. Dit helpt bij de vrijheid van
meningsuiting en het uiten van ideeën.
- rechten van de monarchie.
• Rechten van de monarchie: in een koninkrijk is er een koning of koningin. Ze hebben
bepaalde taken en rechten, maar hun macht is beperkt door de grondwet. Nederland is
een koninkrijk, maar de regering heeft meer macht dan de koning.
Rechtsstaat: welke organen met welke bevoegdheden de wetgevende, uitvoerende en
rechterlijke macht vormen. Dit op deze bestuursniveaus:
- VN (zie domein 8);
, • Wetgevende macht: de VN heeft geen traditionele wetgevende macht zoals een
parlement. Echter, de Algemene Vergadering kan resoluties aannemen die
aanbevelingen doen aan lidstaten, maar deze zijn niet bindend.
• Uitvoerende macht: het Secretariaat van de VN, geleid door de Secretaris-Generaal,
voert de beslissingen van de Algemene Vergadering en de Veiligheidsraad uit.
• Rechterlijke macht: de Internationale Gerechtshoven van de VN behandelen geschillen
tussen landen en rechtszaken over internationaal recht.
- EU (zie domein 8);
• Wetgevende macht: de wetgevende macht in de EU wordt gedeeld door het Europees
Parlement en de Europese Raad. Samen stellen zij Europese wetten en regelgeving
vast.
• Uitvoerende macht: de Europese Commissie is verantwoordelijk voor het uitvoeren
van de wetten en het dagelijks bestuur van de EU.
• Rechterlijke macht: het Hof van Justitie van de Europese Unie behandelt geschillen
over de interpretatie en toepassing van het EU-recht.
- Nederlandse staat;
• Wetgevende macht: de wetgevende macht in Nederland ligt bij de Staten-Generaal,
bestaande uit de Eerste Kamer en de Tweede Kamer. Zij maken en wijzigen de wetten.
• Uitvoerende macht: de uitvoerende macht ligt bij de regering, bestaande uit de
ministers en de minister-president. Zij voeren de wetten uit en zijn verantwoordelijk
voor het dagelijks bestuur van het land.
• Rechterlijke macht: de rechterlijke macht in Nederland bestaat uit rechtbanken en
gerechtshoven die rechtszaken behandelen en de wetten interpreteren.
- provincies in Nederland;
• Wetgevende macht: provincies hebben geen eigen wetgevende macht; hun
bevoegdheden zijn vastgesteld in de Nederlandse Grondwet en de Provinciewet.
• Uitvoerende macht: het dagelijks bestuur van een provincie wordt uitgevoerd door het
College van Gedeputeerde Staten, dat bestaat uit gedeputeerden. (Gedeputeerden zijn
bestuurders in de provincies van Nederland. Ze maken deel uit van het dagelijks
bestuur van de provincie en zijn verantwoordelijk voor het uitvoeren van beslissingen
op provinciaal niveau).
• Rechterlijke macht: rechtszaken die betrekking hebben op provinciale
aangelegenheden worden behandeld door de rechtbanken in Nederland.
- gemeenten in Nederland.
• Wetgevende macht: gemeenten hebben geen eigen wetgevende macht; zij voeren
wetten en regelgeving uit die zijn vastgesteld door hogere niveaus van de overheid.
• Uitvoerende macht: het dagelijks bestuur van een gemeente wordt uitgevoerd door het
College van Burgemeester en Wethouders.
• Rechterlijke macht: rechtszaken die betrekking hebben op gemeentelijke
aangelegenheden worden behandeld door de rechtbanken in Nederland.
Kortom, in een rechtsstaat hebben verschillende organen op verschillende bestuursniveaus
verschillende bevoegdheden. De wetgevende macht maakt wetten, de uitvoerende macht voert
ze uit, en de rechterlijke macht behandelt geschillen en rechtszaken. Op nationaal niveau
worden deze machten uitgeoefend door de Staten-Generaal, de regering en de rechtbanken.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller beyzatpl. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.02. You're not tied to anything after your purchase.
