College Pedagogische Visies, samenvatting Artikelen
Artikel 1- Rousseau
1.4 De Verlichting en de achttiende eeuw
- In de achttiende eeuwse pedagogiek domineerde een intellectuele stroming die bekend is
geworden als de Verlichting.
* Uitgangspunt van deze stroming was de overtuiging dat de menselijke rede het uiteindelijke
criterium is bij het zoeken naar waarheid.
* De gehele werkelijkheid is voor het verstand toegankelijk.
- Verlichte denkers hadden een grote aversie tegen vooroordelen, bijgeloof en tegen het geloof in
autoriteiten.
- Je kan spreken van de verlichte burgerij in de negentiende eeuw, waarmee je dan burgers aanduid
bij wie de pretenties van de verlichte traditie onverminderd zichtbaar zijn.
- Fasen:
1. Een begin waarin vooral Engelse geleerden als Locke een rol speelden in een hoogtepunt in
Frankrijk: het geheel van de natuurlijke wetten werd bijeen gebracht in de Encyclopedie.
2. De latere verlichting in de Duitstalige landen: durf je eigen verstand te gebruiken (Immanuel Kant).
- Het ideaal van de rede als toetssteen voor alle waarheid ging gepaard met de opvatting dat de
gehele schepping toegankelijk is voor het menselijk verstand.
* Het menselijk intellect en de natuur passen bij elkaar als een sleutel op een slot. De schepping is
dus begrijpelijk.
* Het geloof in wonderen wordt daarmee uitgesloten.
- Alles moest op natuurlijke wijze verklaard kunnen worden. Dit stuitte wel op een grens: de rede kan
haar eigen oorsprong niet verklaren, noch de oorsprong van rationele wetten.
* De verlichte filosoof is daardoor verplicht het bestaan van God te erkennen, als de schepper van de
rede en van de natuur, die rationeel geordend en daardoor begrijpelijk is.
- Typerend voor de Verlichting is het Deïsme: de leer die stelt dat God de wereld weliswaar heeft
geschapen, maar niet meer rechtstreeks ingrijpt.
- Naast de rede is ook de natuur een sleutelbegrip in het verlichtingsdenken. De natuur werd heilig
verklaard.
* Kennis van de natuur leidde tot kennis van God en had religieuze betekenis.
- Kinderen: de natuur moest aan hun getoond worden.
- Rousseau constateerde een feitelijke ongelijkheid tussen de standen wat betreft bezit, macht en
kennis. Maar hij betoogde dat deze verschillen in de loop van de tijd waren ontstaan en niet
kenmerken waren voor de mensheid in haar oorspronkelijke staat.
* Daarmee werd de ongelijkheid als onnatuurlijk en onredelijk.
- Verlichte filosofen vroegen zich af of ze door middel van de rede konden bepalen welke systemen
het meest natuurlijk zijn?
- Het politieke ideaal van de democratie kreeg in de Verlichting gestalte.
- Kennis zou leiden tot deugd en ondeugd was het gevolg van dwaling.
- De Verlichting was ook pedagogisch, allereerst vanwege de opvatting dat mensen, van nature
weliswaar gelijk, vooral van hun medemensen gaan verschillen door de invloed van hun omgeving.
- Opvoedbaarheid was een sleutelbegrip van het verlichte denken, evenals de maakbaarheid van de
samenleving.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller s1078773. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.35. You're not tied to anything after your purchase.