1.1 Wat is bestuursprocesrecht?
Doorgaans wordt onder bestuursprocesrecht verstaan het geheel van procedureregels in verband
met de rechtsbescherming tegen besluiten van bestuursorganen. Een belangrijk onderwerpt voor de
bestuursrechter is echter de totstandkoming van het bestreden besluit en de bekendmaking
daarvan.
Figuur 1.1 Bestuursprocesrecht in brede zin
Besluitvorming door
bestuursorgaan
Inroepen
rechtsbescherming Oordeelsvorming
door door rechter
belanghebbende
De bronnen van het bestuursprocesrecht zijn:
Internationaal recht
Grondwet
Bijzondere wetten
Algemene wet bestuursrecht
Latere regelgeving, ongeschreven wet en jurisprudentie
Het bestuursorgaan moet eerst het primaire besluit heroverwegen. Dit houdt in dat het
bestuursorgaan in beginsel nieuwe feiten en omstandigheden moet betrekken die na de
totstandkoming van het primaire besluit bekend zijn geworden en moet de besluitvorming dus
geheel overdoen.
De bestuursrechter moet een onafhankelijk oordeel geven over de rechtmatigheid van het besluit
dat het bestuursorgaan na de heroverweging heeft genomen. De bestuursrechter mag niet
doelmatig toetsen, aangezien hij zich dan met het beleid van het bestuursorgaan zou bemoeien.
De bestuursrechter toetst de rechtmatigheid van een besluit ex tunc, dat wil zeggen op het moment
dat het werd genomen. Het bestuursorgaan heroverweegt de rechtmatigheid en doelmatigheid van
het besluit in beginsel ex nunc het huidige moment.
, De bestuursrechter beslecht het hem voorgelegde geschil zoveel mogelijk definitief. Uitgangspunt
hierbij is rechtspraak in twee instanties. Dat wil zeggen dat een belanghebbende in beroep een
oordeel van de rechter kan vragen en daarna, in hoger beroep, opnieuw een oordeel van een andere,
hogere rechter. In het bestuursprocesrecht geldt geen verplichte procesvertegenwoordiging. Een
belangrijk gegeven in het bestuursprocesrecht is verder het verbod van reformatio in peius
waarmee in beginsel wordt voorkomen dat diegene die opkomt tegen een besluit van een
bestuursorgaan door zijn actie nadeliger uit zal zijn.
1.2 Een korte blik op de voorprocedures
Voordat een belanghebbende beroep kan instellen bij een rechter moet een bestuursorgaan het
besluit in beginsel heroverwegen. De Awb bevat hiervoor twee procedures: de bezwaarprocedure en
het administratief beroep. Bij administratief beroep doet een belanghebbende een beroep op de
‘administratie’. Een van deze twee voorprocedures moet worden doorlopen voordat een oordeel van
de rechter kan worden gevraagd. De bezwaarprocedure is in de meeste gevallen voorgeschreven.
Beide procedures bieden rechtsbescherming aan belanghebbende(n), bevorderen dat standpunten
duidelijk worden en dat misverstanden worden opgehelderd. Door deze zogenoemde zeeffunctie
kan een onnodig beroep op de rechter worden voorkomen.
1.3 Schets van de bestuursrechtspraak in Nederland
Beroep en hoger beroep in het bestuursprocesrecht:
1. Besluit
2. Meestal bezwaar, soms administratief beroep
3. Beroep bij de rechtbank, tenzij CRvB, CBB, ABRvS of Gerechtshof (art. 8:6 Awb)
4. Hoger beroep bij ABRvS, tenzij CRvB, CBB, ABRvS of Gerechtshof (art. 8:105 Awb)
De procedure bij de bestuursrechter:
1. Beslissing op bezwaar of administratief beroep
2. Beroep
3. Beroepschrift / verweerschrift
4. Competentie, ontvankelijkheid (vooronderzoek)
5. Rechter toetst rechtmatigheid besluit
6. Rechter doet uitspraak
De bestuursrechter kan een besluit van het bestuursorgaan geheel of gedeeltelijk vernietigen en de
rechtsgevolgen ervan geheel of gedeeltelijk in stand laten. Doorgaans draagt de bestuursrechter het
bestuursorgaan op om een nieuw besluit te nemen, maar de rechter kan ook zelf in de zaak voorzien.
Hij neemt dan een nieuw besluit in plaats van het bestuursorgaan.
De bestuursrechter veroordeelt vrijwel altijd het bestuursorgaan tot betaling van de kosten van het
griffierecht en de proceskosten. De bestuursrechter kan lopende de procedure, op verzoek van een
partij, een voorlopige voorziening treffen. Hij doet dan als voorzieningenrechter een voorlopige
uitspraak ten aanzien van het bestreden besluit. Dit kan de voorzieningenrechter ook doen tijdens
een voorprocedure. Daarmee kan enerzijds worden voorkomen dat een besluit wordt uitgevoerd
met onherroepelijke gevolgen, anderzijds kan ook het nemen van een besluit hiermee afgedwongen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller oanhpham. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.77. You're not tied to anything after your purchase.