Samenvatting De Bestuurlijke Kaart Van Nederland - Bestuur en beleid
71 views 7 purchases
Course
Bestuur en beleid
Institution
Universiteit Utrecht (UU)
Book
De bestuurlijke kaart van Nederland
Samenvatting van De Bestuurlijke Kaart Van Nederland: H1 t/m H6 + H9 & H10. Alle hoofdstukken uitgebreid samengevat + begrippenlijsten en kennisclips. 8,8 gehaald voor het tentamen hiermee.
Bestuurlijke Kaart –
Samenvatting
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: De bestuurlijke kaart van Nederland...........................................2
Hoofdstuk 2: De Nederlandse staat.................................................................4
Begrippenlijst H2............................................................................................................ 6
Hoofdstuk 3: De politiek-bestuurlijke instituties..............................................7
Begrippenlijst H3.......................................................................................................... 11
Hoofdstuk 4: Nationaal bestuur: Het Rijk.......................................................12
Begrippenlijst H4.......................................................................................................... 18
Kennisclip: Nationaal bestuur.......................................................................................19
Kennisclip: Nationale Wet- en regelgeving....................................................................20
Hoofdstuk 5: Middenbestuur: Provincies en waterschap.................................21
Begrippenlijst H5.......................................................................................................... 24
Hoofdstuk 6: Lokaal bestuur: de gemeente en de regio..................................25
Begrippenlijst H6.......................................................................................................... 28
Kennisclip: Gemeenten in een gedecentraliseerde eenheidsstaat................................29
Kennisclip: Gemeentelijke besluitvorming....................................................................31
Hoofdstuk 10: De internationale context van bestuur.....................................41
Begrippenlijst H10........................................................................................................ 45
Kennisclip: Internationaal bestuur................................................................................46
Kennisclip: Lobby en belangenbehartiging...................................................................48
,Hoofdstuk 1: De bestuurlijke kaart van Nederland
Wat is openbaar bestuur?
Juridisch gezien behoren alle organisaties met een publiekrechtelijke
grondslag tot het openbaar bestuur. Publieke organisaties worden
gefinancierd uit algemene middelen, zoals belastingen of premies.
Daarnaast richten publieke organisaties zich op het algemeen belang.
Deze publieke taak kan zijn vastgelegd in de wet. Instellingen die worden
gefinancierd uit belastingopbrengsten en premieheffingen (zoals
ziekenhuizen en culturele stichtingen) vallen onder het maatschappelijk
middenveld.
Kenmerken Nederlands openbaar bestuur
- Constitutionele monarchie, de koning is het staatshoofd
- Rechtsstaat: het overheidshandelen is onderworpen aan de regels
van de wet
o Legaliteitsbeginsel: alleen handelen op wettelijke
bevoegdheden
- Nederland kent een gedeeltelijke scheiding der machten, de
wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende zijn onafhankelijk en
controleren elkaar
- Nederland heeft een scheiding van kerk en staat
- Nederland heeft een parlementair stelsel: de bevolking kiest het
hoogste besluitvormende orgaan (2e Kamer) waaraan de regering
verantwoording schuldig is
- Er is ministeriële verantwoordelijkheid: De ministers zijn
verantwoordelijk voor het staatshoofd en voor het doen en laten van
rijksambtenaren
- Er is een vertrouwensregel: Ministers treden af bij het schenden
van vertrouwen
- Het parlementair stelsel is dualistisch, de volksvertegenwoordiging
is onafhankelijk van de regering en ministers kunnen geen deel zijn
van de Staten-Generaal
- De Nederlandse bevolking kiest geen bestuurders (bijv. wethouders
of ministers)
- Het Nederlandse kiesstelsel is gebaseerd op een stelsel van
evenredige vertegenwoordiging
- Nederland is een gedecentraliseerde eenheidsstaat
- Er is geen constitutioneel hof in Nederland
- Nederland kent niet het fenomeen van juryrechtspraak
- Nederland kent een omvangrijk functioneel bestuur, er zijn veel
bestuursorganen
Deze kenmerken komen deels voort uit de grondwet van Thorbecke uit
1848. Het Nederlands openbaar bestuur is in internationaal vergelijkend
perspectief als inclusief te typeren, er wordt door zowel de informele als
de formele regels pas besluit genomen als er brede steun is onder de
politieke actoren. Er is een bestuursstijl die te karakteriseren valt a.d.h.v.
,de 6 co’s: Coalitie, Collegialiteit, Compromis, Consensus, Coöptatie en
Coöperatie.
, Hoofdstuk 2: De Nederlandse staat
De spreuk bij het Nederlandse wapen is Je maintiendrai: Ik zal handhaven.
Een staat kan worden omschreven aan de hand van vier kenmerken:
1. Er is sprake van een specifiek grondgebied
2. Er is een bevolking
3. Er is een wettelijke ordening en er is een bestuurlijke organisatie die
gezaghebbend de wet- en regelgeving kan handhaven. Er is een
geweldsmonopolie van de staat; alleen de staat is bevoegd geweld
te gebruiken om de openbare orde te handhaven
4. Een staat is erkend door andere staten
a. Lidmaatschap van de VN is een teken dat een staat erkend is,
oftewel een soevereine staat.
De Staat der Nederlanden is een rechtspersoon, bevoegd om
rechtshandelingen te verrichten. Nederland maakt deel uit van het
Koninkrijk der Nederlanden, dat ook Aruba, Curaçao en Sint
Maarten omvat. De Nederlandse koning is het staatshoofd van het
gehele koninkrijk, al wordt elk van deze landen, behalve Nederland,
vertegenwoordigd door een gouverneur. Bonaire, Saba en Sint
Eustatius zijn een openbaar lichaam, vergelijkbaar met die van
gemeenten. De regering van het koninkrijk bestaat uit de koning en de
Raad van Ministers. Het koningshuis geniet van grotere populariteit onder
de Antillianen dan Nederland en de Nederlandse regering. Nederland is
sinds 1815 een constitutionele monarchie, de koning is verankerd in
een constitutie. Een constitutie is een geheel van elementaire
geschreven en ongeschreven regels. Een constitutie hoeft niet per se
vastgelegd te zijn in een grondwet.
Parlementair stelsel
Nederland is een democratie, waarin de bevolking van 18 jaar en ouder de
Tweede Kamer kiest, de kern van her parlementair stelsel. Het stelsel kent
twee principes:
1. Ministeriële verantwoordelijkheid: De koning is onschendbaar
en de ministers zijn verantwoordelijk.
2. Vertrouwensregel: Het kabinet, individuele ministers en
staatssecretarissen moeten het vertrouwen van een meerderheid in
de Tweede Kamer hebben.
Een gedecentraliseerde eenheidsstaat
Decentralisatie heeft betrekking op de overdracht van taken en
bevoegdheden aan lagere rechtsgemeenschappen en bestuurslagen. Een
eenheidsstaat wijst op samenhang en coördinatie die centraal vanaf
bovenaf worden opgelegd. Samen komt dit uit op autonomie, medebewind
en toezicht.
- Autonomie: Gemeenten en provincies hebben eigen bevoegdheden
en regels die binnen hun rechtsgebied gelden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller hurkmanssem. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.73. You're not tied to anything after your purchase.
