Summary
Samenvatting hedendaagse sociologische theorie
- Course
- Institution
Samenvatting van de hoorcolleges, de powerpoints en wat er in de les gezegd werd door prof. Gert Verschraegen.
[Show more]
Seller
Follow
StudentsociologyUA
Reviews received
Content preview
Les 1: TheorieWat is theorie?
Theorie is een parapluconcept: we gebruiken het voor een geheel van uitspraken die op een logische
manier met elkaar samenhangen. We gebruiken het wanneer het gaat om verklaringen.
Hoe komt het dat sommige mensen geen beroep doen op werkloosheidsvergoeding
terwijl ze er wel recht op hebben? Je kan verschillende verklaringen geven
(schaamte/stigma maar ook bureaucratische complexiteit of gebrek aan kennis: ze
weten het gewoon niet).
A statement about the explanation of a phenomenon.
A statement of relations among concepts within a boundary set of assumptions and
constraints. It is no more than a linguistic device used to organize a complex
empirical world… the purpose of a theoretical statement is twofold: to organize
(parsimoniously) and to communicatie (clearly).
Wanneer we theorieën ontwikkelen over hoe de sociale werkelijkheid werkt, moeten
we dit doen binnen een set van een verzameling van veronderstellingen, dingen die
we moeten aannemen om te kunnen beginnen denken.
Theorie vertelt ons iets over hoe we naar sociale werkelijkheid kunnen kijken.
In het algemeen is theorie een logisch geordend of geïntegreerd geheel van uitspraken over
de sociale werkelijkheid (hoe werkt ze? Basisstructuur?)
In het algemeen is theorie abstract (abstraherend van specifieke tijd en ruimte) maar tegelijk
ook gesitueerd. Theorieën vertellen ons hoe we naar de (sociale) werkelijkheid kunnen (of
moeten) begrijpen, maar die werkelijkheid beïnvloedt ook hoe we erover denken (Alexander
- Diagram 1.1.)
Doordat theorie abstract is, is het ook makkelijker toe te passen op een breder geheel.
Theorieën sturen waarnemingen en intepretaties van waarnemingen maar ze worden ook zelf
beïnvloed door de steeds veranderende maatschappelijke omgeving.
1
,Theorieën worden zowel gevormd door ‘empirische observati es’ als door algemene
veronderstellingen
Sociologie verwijst altijd naar de reële empirische werkelijkheid zoals we die kunnen observeren.
Volgens Jeffrey Alexander moet je theorieën altijd positioneren op dit wetenschappelijk continuüm.
Metafysische omgeving: Empirische omgeving: hetgeen dat we kunnen
Naarmate je opschuift naar links wordt het waarnemen en observeren (data verzamelen:
abstracter, je abstraheert van concrete interviews doen), is niet veel theoretisch aan.
observaties en meer in abstracte termen begint
te denken (correlaties, wetten, definities) en
langzaam kom je in domein van de theorie die
metafysische assumpties omvatten.
Metafysisch: voorbij de observeerbare fysiek
waarneembare werkelijkheid.
Discussie: wat nemen we voor waar aan?
=> Theorie zal altijd voor een deel bepaald worden door metafysische assumpties maar ook door
empirische gegevenheid.
Veel van de assumpties die we gebruiken bepaald hoe we naar de werkelijkheid kijken.
2
,Theorie
Niet gewoon ‘weerspiegeling’ van de werkelijkheid maar eerder de ‘bril’ waardoor
sociologen naar de maatschappelijke werkelijkheid kijken
Leidraad voor onderzoek, bron voor richtinggevende concepten en formulering van
hypothesen
Maar vaak ook systematische poging om de resultaten van het onderzoek te ordenen en te
interpreteren.
Theorie en onderzoek: het prakti sch ‘nut’ van theorie?
Heuristiek
Kadering of ‘framing’
Systematisering
“Non-interacti on as a social accomplishment” (Goff man)
In bepaalde situaties proberen we niet met elkaar te interageren.
Wachtruimtes in ziekenhuizen of bij dokter zijn verbonden aan sociale codes van non-interactie. Het
is een specifieke vorm van interactie, we proberen net niet met elkaar te communiceren of
interageren door verbale en non-verbale signalen: geen oogcontact maken, een krant of boek te
lezen, gsm te nemen en elkaar vooral niet aanstaren.
Indien een persoon toch wil interageren moet deze de code doorbreken waarbij er voorwaarden aan
hangen om beleefd iets te vragen of zeggen: sorry voor het storen.
Orde in de chaos zien (heuristi ek)
1ste functie van theorie:
Theoretische kaders, concepten of ideeën zijn belangrijk omdat ze een bepaalde ‘bril’, een
manier van kijken met zich meebrengen. Door onze aandacht op bepaalde aspecten van de
werkelijkheid te richten (het ‘relevante’) en andere te verwaarlozen (‘het irrelevante’), laten
ze ons toe om een zekere orde of een patroon in onze onderzoeksdata of de werkelijkheid te
zien (‘Heuristiek’: vinden, doorheen theorie vinden we patronen)
Zonder concepten of theoretische kaders (‘frames’), is het soms moeilijk om überhaupt iets
betekenisvol, patroonmatig in de sociale werkelijkheid te herkennen
Theoretische kaders in het alledaagse leven
Social gatherings: plaatsen waar mensen bij elkaar komen. Op onbewuste manier ga je verschillende
kaders met elkaar vergelijken. Je gaat na: is het een werkvergadering, een dansfeest,
verjaardagsfeest, informele werk party.
3
, Kadering of framing:
De theoretische kaders die beschikbaar zijn gaan we op meer systematische manier met elkaar
bespreken en vergelijken. Eenmaal we denken dat we een goed kader gevonden hebben, laat het ons
toe om van het specifieke fenomeen dat we bestuderen naar andere gelijkaardige fenomenen te
springen en die met elkaar te vergelijken.
Bv. Wachtruimte: non-interaction is geschikt kader: eenmaal je dit weet kan je andere
fenomen zoals in tram of trein te kaderen.
Een theoretisch kader of ‘frame’ omschrijft een fenomeen in specifieke theoretische termen
en classificeert het daarmee in een bredere groep (bvb. interactievormen in de publieke
ruimte)
De meeste analytische kaders of theoretische ‘frames’ worden ontleend aan de
sociologische theorie
Door theoretische kaders te selecteren, te bediscussiëren en te formaliseren kunnen
onderzoekers hun werk met dat van anderen verbinden
Bv. Rellen!
Hoe komt het dat bepaalde protesten gewelddadig worden en een aantal protesten vreedzaam
blijven?
Crisis gedrag: een reactie op teleurgestelde verwachtingen en (veranderingen in) de
persoonlijke situatie van mensen. Participanten aan rellen kunnen reageren uit frustratie of
uit (morele) verontwaardiging
Uitbarsting van collectieve kwaadheid. Mensen worden gefrustreerd omdat ze zich
achtergesteld voelen. Publieke besparingen hebben vaak geleid tot sluiten van ziekenhuis,
postkantoor en mensen op het platteland dan ineens verder te moeten rijden.
Des Gilets jaunes (gele hesjes): protesten van boeren in Parijs die tegen elite is
waarnaar alle investeringen gaan.
Rationeel, instrumenteel gedrag (ook van collectieve actoren): geweld kan gemobiliseerd
worden om bepaalde doelen te bereiken (en bvb. besluitvorming te beïnvloeden)
Het is geen emotionele uitbarsting van frustraties in reactie op maatschappelijke
verandering, het is iets meer beredeneerd. Het wordt ook gebruikt om allerhande politieke
doeleinden te bereiken. Geweld als een resource, instrument dat je kan gebruiken om iets op
politieke agenda te zetten. Het is een efficiënt politiek instrument omdat regering echt met
hervormingsvoorstellen komt.
Protestbeweging van de gele hesjes waren vakbonden die druk wouden zetten door
middel van radicalere groepen.
Als er geen geweld gebruikt wordt, zal politiek niet ingrijpen.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller StudentsociologyUA. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.44. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53340 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now