Samenvatting van hoofdstuk 12 en 13 uit het boek Fysiologie en Anatomie van IJ. Jüngen en is bedoeld voor HBO-V studenten. De samenvatting bevat een aantal leerdoelen die helpen bij het leren van het hoofdstuk over voortplanting en de erfelijkheid. Zo kun je nog beter leren voor je tentamen!
FYSIOLOGIE & ANATOMIE
HOOFDSTUK 12: VOORTPLANTING BLZ. 458 – 489
HOOFDSTUK 13: ERFELIJKHEID EN DNA BLZ. 490 – 524
LEERDOELEN:
Omschrijven van de mannelijke en vrouwelijke voortplantingsorganen en beschrijft de relatie
met het hormoonstelsel (paragraaf 12.3 + 12.5)
In eigen woorden uitleggen wat erfelijkheid is en omschrijft hierbij vijf verschillende soorten
overervingspatronen: autosomale overervingspatronen, heterosomale overervingspatronen,
X-chromosomaal dominante overerving, X-chromosomaal recessieve overerving, Y-
chromosomale overerving (paragraaf 13.1 – 13.5)
12.3 – VROUW ELIJKE GESLACHT SORGANEN
OVARIUM - EIERSTOKKEN (12.3.1)
♦ Intraperitoneaal naast de uterus en zijn bevestigd aan ligamenten waaronder het ligamentum
ovarii proprium
♦ Merglaag van de ovaria bevat veel losmazig bindweefsel met daarin bloed- en lymfevaten en
zenuwen
ONTWIKKELING VAN EICELLEN
♦ Oögenese
Kiemcellen (oögoniën) migreren in de 6e embryonale week naar de ovaria waarna ze zich
gedurende een aantal maanden mitotisch gaan delen.
Primaire oöcyt: cellen die begonnen zijn met de mitotische deling en wordt omgeven
door een laag cellen
Bij de primaire oöcyt komt de 1e meiotische deling tot stilstand in de profase
Primaire follikel: primaire oöcyt omgeven door 1 laag cellen en ligt in de schorslaag
van het ovarium
EILEIDER (12.3.2)
♦ Wand bevat trilhaarepitheel en glad spierweefsel
In geval van bevruchting wordt de eicel, zygote en het jonge embryonale stadium m.b.v.
o.a. trilharen naar de uterus vervoerd.
In geval van geen bevruchting wordt de eicel door de wand van de eileider geresorbeerd
Onderdelen Beschrijving
Infundibulum Trechter met 1-2 cm lange fimbriae die zorgen voor opname van de eicel
Ampulla Wijd gedeelte; ongeveer tweederde deel
Lateraal gelegen
Isthmus Nauw gedeelte; ongeveer eenderde deel
Mediaal gelegen
Pars uterina Deel in de wand van de uterus
UTERUS (12.3.3)
♦ Ligging: tussen de urineblaas en rectum in de subperitoneale ruimte
Is bekleedt met het peritoneum (m.u.v. de cervix)
♦ Adnexa: de organen die bij de uterus horen: eileiders, ovaria, parametrium en de
Ophangbanden
♦ Functie: Bescherming en ontwikkeling van het embryo en voor de uitdrijving van het
kind
♦ De uterus bestaat uit:
Onderdelen Beschrijving
Fundus Koepelvormige deel boven en tussen de inmondingen van de eileiders
Fundushoek: plaats waar de eileider uitmondt
Corpus Lichaam; Grootste deel dat boven de baarmoederhals ligt
Cervix Baarmoederhals; onderste smalle gedeelte dat overgaat in de vagina.
Ostium internum: tussen corpus en cervix
Cervixkanaal (bovenste cervixdeel) vormt de verbinding tussen cavum uteri en de
vagina
Portio vaginalis: deel van de cervix dat uitsteekt in de vagina; ostium externum
bevindt zich ook hier.
Pagina 1 van 6
, ♦ De wand van de uterus bestaat van binnen naar buiten uit:
Laag Beschrijving
Endometrium Slijmvlies; in het cervixkanaal bevat dit veel slijmcellen
Portio vaginalis bevat slijmprop om te voorkomen dat bacteriën e.d. binnendringen
Myometrium Ong. 2 cm dikke spierwand, bestaande uit glad spierweefsel
Perimetrium Aan de bovenzijde van de uterus
Bestaat uit het peritoneum dat vergroeid met het myometrium
Gaat aan de zijkant over in ligamentum latum (brede band) dat de peritoneale
holte van het kleine bekken in een voorste deel (excavatio vesicouterina, tussen
blaas en uterus) en in een achterste deel (excavatio rectouterina, ruimte van
Douglas, tussen uterus en rectum)
VAGINA (12.3.4)
♦ Bestaat van binnen naar buiten uit:
Slijmvlies; bestaande uit meerlagig plaveiselepitheel
Glad spierweefsel
Elastisch bindweefsel
♦ Bevat lactobacteriën die o.a. melkzuur produceren uit glycogeen
Glycogeenproductie staat onder invloed van het hormoon oestron
Zorgt voor een lage pH
VULVA – UITW ENDIGE VROUW ELIJKE GESLACHTSORGANEN (12.3.5)
Onderdeel Beschrijving
Labia majora Grote schaamlippen
Huidplooien die aan de buitenzijde behaard zijn
Begrenzen de schaamspleet
Bevatten vet-, talg-, zweet- en geurklieren
Labia minora Kleine schaamlippen
Onbehaarde dunne huidplooien
Liggen tussen labia majora die het vestibulum omsluiten
Clitoris Kegelvormige verhevenheid boven bij de verbinding van de labia minora
Bevat veel zenuwen en bloedvaten
Erogene zone
Vestibulum Voorhof
Ruimte tussen de labia minores waarin de urethra en vagina uitmonden
en de klieren van Bartholin (vestibulaire klieren)
Mons pubis Schaamheuvel, soms ook wel mons venus genoemd
Sterk behaard en veel onderhuids vetweefsel bevattend gebied voor en
boven de symfyse
12.5 – MANNELIJKE GESLACHTSORGANEN
TESTES (12.5.1)
♦ Bevinden zich in het scrotum waarin elke testis is opgehangen aan de funiculus
spermaticus
De funiculus loopt vanaf de testis tot de inwendige liesopening
De funiculus bestaat uit bloed- en lymfevaten, zenuwen, ductus deferens, cremasterspier
en bindweefselfascie
♦ Bloedvoorziening vanuit a. testicularis waarbij het bloed wordt gekoeld door een netwerk van
v. testicularis
♦ Descendes testiculorum:
Afdalen van de testes vanuit de buikholte naar het scrotum; gebeurt een paar maanden
voor de geboorte
♦ Een testis bestaat uit 200-300 lobje waarbij ieder lobje tubuli seminiferi (zaadkanaaltjes) bevat
die uitmonden in de rete testis
Wanden van de zaadkanaaltjes bevatten 2 soorten cellen:
Spermatogoniën
Cellen van Stertoli (steuncellen)
Cellen van Leydig (interstitiële cellen)
Bevinden zich tussen de zaadkanaaltjes
Produceren testosteron (onder invloed van luteïniserend hormoon (LH))
Pagina 2 van 6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Anne37. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor $3.80. Je zit daarna nergens aan vast.
