Summary
Samenvatting Geowijzer hoofdstuk 5
- Course
- Institution
- Book
Dit bestand bevat een samenvatting van hoofdstuk 5 uit Geowijzer (2e druk).
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
joellespijkerman
Content preview
Geowijzer hoofdstuk 5: Actieve aarde5.1 Endogene krachten = krachten in aardkorst die niet waarneembaar zijn.
Exogene krachten = krachten die van buitenaf op aarde inwerken.
Aarde heeft 3 lagen: kern, mantel/asthenosfeer, aardkorst/lithosfeer (zie afbeelding). Op 100 km. diepte is de
aarde is het 1400 oC. Hierdoor smelt het gesteente in de mantel het wordt taai-vloeibaar. De kern kan door
de hoge druk niet smelten. Lithosfeer: continentale korst en oceanische korst. Continentale korst: licht graniet,
oceanische korst: basalt. Continentale korst is ouder dan oceanische korst.
Convectiestromen
Aardkorst
Figuur 1 Platentektoniek wereld
Figuur 2 Opbouw van de aarde
Platentektoniek: hoe verschillende werelddelen op elkaar aansluiten. Er
zijn 6 grote platen die op het magma van de asthenosfeer drijven. Convectiestromen bewegen de platen.
Convectiestromen zijn magmastromen die ontstaan door de warmte vanuit de kern. De magma wordt omhoog
gestuwd, waardoor er stromingen ontstaan. Die botsen tegen de lithosfeer aan en buigt naar links en rechts af.
Het magma koelt dan af en zakt weer weg naar diepere lagen in de mantel.
Pangea: oercontinent alle continenten lagen aan elkaar.
5.2 Platen bewegen op verschillende manieren: divergent (uit elkaar) convergent (naar elkaar toe) transform
(langs elkaar heen). Dit leidt altijd tot aardbevingen.
Divergentie
Divergente beweging wordt veroorzaakt door opstijgend magma dat door de lithosfeer breekt en een scheur
veroorzaakt. Zodra het magma met water in contact komt, koelt het magma af, het stolt en er vormt een nieuwe
oceaanbodem seafloorspreading. Er ontstaan oceaanruggen. Oost-Afrika komt langzaam los van de rest van
het Afrikaanse continent.
Convergentie
3 mogelijkheden voor het naar elkaar toe bewegen van platen:
1. 2 continentale platen bewegen naar elkaar toe: plooiingsgebergten. Bergen.
2. 2 oceanische platen bewegen naar elkaar toe: oudste en zwaarste plaat schuift onder de jongere en
lichtste plaat subductie. Oceaanwater gaat mee de diepte. Plaat smelt op 100 km diepte. Magma +
oceaanwater = mengsel dat opstijgt. Dit kan in lithosfeer blijven steken of het kan smelten, waardoor
het door de lithosfeer heen komt. vulkanische eilanden.
3. 1 oceanische en 1 continentale plaat beweegt naar elkaar toe: subductie. Oceanische plaat schuift onder
continentale plaat. Dit zorgt voor zware aardbevingen en vulkanisme. Ring van vuur: vulkanen in Grote
Oceaan ontstaan door subductie. Subductie gebieden kennen heftige aardbevingen, veel vulkanisme,
bergketens, diepe kloven/troggen.
Transversale bewegingen/transform
In de breuklijn bouwt spanning op, waarna deze opeens vrijkomt aardbeving. Er zijn horizontale en verticale
breuken. Bij verticale breuken kunnen delen naar beneden zakken (slenken) of juist omhoog worden geduwd
(horsten).
5.3 vulkaanuitbarstingen zijn fascinerend, maar kleurt de aarde rood door de magma of zwart door de as.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller joellespijkerman. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.86. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
58993 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now