Samenvatting Wereldgeschiedenis - Inleiding tot de wereldgeschiedenis
101 views 10 purchases
Course
Inleiding tot de wereldgeschiedenis
Institution
Universiteit Gent (UGent)
Book
Wereldgeschiedenis 2012
Dit is een samenvatting van het vak Inleiding tot de Wereldgeschiedenis van Eric Vanhaute op basis van zijn powerpoints en zijn handboek. Met deze samenvatting ben ik voor het examen geslaagd.
Inhoud
HOOFSTUK 1 ............................................................................................................................................ 2
HOOFDSTUK 2: ........................................................................................................................................ 5
HOOFDSTUK 3: Een natuurlijke wereld: Ecologie en energie ............................................................... 10
HOOFDSTUK 4: Een agrarische wereld: Boeren, landbouw en voeding ............................................... 13
HOOFDSTUK 5: Een politiek wereld: bestuur en heersers .................................................................... 15
HOOFDSTUK 6: Een goddelijke wereld: cultuur, beschaving en religies. .............................................. 18
HOOFDSTUK 7: Een gescheiden wereld: The west and The Rest .......................................................... 21
HOOFDSTUK 8: Een globale wereld: globalisering of globaliseringen?................................................. 27
HOOFDSTUK 9: Een gepolariseerde wereld: Ontwikkeling, armoede en ongelijkheid ......................... 31
HOOFDSTUK 10: Een wereld in stukken: eenheid en fragmentatie ...................................................... 35
1
,Inleiding tot wereldgeschiedenis
HOOFDSTUK 1
Mens als ‘schitterend ongeluk’: ultieme uitkomst v lange evolutie. Niet: prod. v evolutie of uitkomst v
gesch. maar: één v vele lijntjes die getrokken zijn.
250.000j v bestaan en 4% daarvan geleefd als boer + 0,01 als postindustriële mens
1. Wereldgeschiedenis is een andere manier van kijken
Groots: tijdsperspectief en ruimtelijke dimensie breed zijn
Definitie: Wereldgeschiedenis bestudeert het ontstaan, de groei en de veranderingen van de
menselijke gemeenschappen in een vergelijkend perspectief en in hun onderlinge samenhang.
Kernwoorden: Gemeenschappen, Vergelijkingen, Verbanden, Systemen. 2 manieren:
- Vergelijkend perspectief: detecteren van patronen, gelijkenissen en verschillen
- In hun interactie via contacten, connecties en beïnvloeding
Wereld is uitkomst v samenleven v mens en natuur: interactie tss humane gemeenschappen en
ecologische omgeving.
2. Wereldgeschiedenis is een andere manier van denken
The ‘big picture’ met breedhoeklens (vragen over)
- Mensen in natuurlijke omgeving (demografie, techniek)
- Ontwikkeling en interactie van culturele systemen (religie, kunst, wetenschap)
- Staatsvorming en conflict (vormen van bestuur, oorlogen, revoluties)
- Tijdsperspectief: (geschiedenis)
o ‘mondiale tijd’ = afstappen v cultuurgebonden tijdsindelingen
o Tijdschalen blijven relatief
- Ruimtelijk dimensie: (wereld)
o Ook cultuurgebonden + mondiaal perspectief = visie die lokaal, regionaal (enz.)
overlappen
- Thematische dimensie (wereldgeschiedenis): Eenheid van analyse (thema) nodig
3. Welke wereldgeschiedenis
Ontstaan/groei/verandering v menselijke gemeenschappen in vergelijkend perspectief in hun
onderlinge samenhang (niet individuele gemeenschappen) maar verschillen/gelijkenissen in
ontwikkeling v onderscheiden gemeenschappen en connecties ertussen.
Drie dominante verhaallijnen
1. Vorming v menselijke samenlevingen in relatie tot ecologische uitdagingen
o Vergelijkbare samenlevingspatronen: sociale orde, taal, leiderschap enz. (gelijke en
versch. keuzes gemaakt afhankelijke v context waarbinnen ze leven)
2. Vorming v overkoepelende culturen/beschavingen
o Vragen op beheersing, overleving, controle systemen (enz.) ontwikkelen
3. Vormen v interactie/conflict tss menselijke samenlevingen/culturen/beschavingen
o Via handel, migratie, verovering, oorlog enz. (uiteenlopend)
- Vergelijkende (comparative) analyse: eigen casus een plaats krijgt in breder geheel: manier
waarop samenleving vorm geven en waarom bep. keuzes
- Interactieve analyse: tss systemn, wijze waarop patronen v contact veranderen
- Systeemanalyse: contact tss onderscheiden samenlevingen (eco, migratie)
4. Waarom wereldgeschiedenis?
Beste manier om verhaal v hele menselijke gemeenschap in beeld te brengen/analyseren/begrijpen,
altijd nodig brede context in beeld te houden
5. Wereldgeschiedenis als traditie en vernieuwing
Etnocentrische wereldgeschiedenissen: historische verhalen met blikveld buiten eigen grenzen.
- Elke sociale groep heeft eigen genesis verhaal: m. mythes, fantasie en feitelijke
gebeurtenissen uit eigen verleden
- Ouder dan ‘nationale’ geschiedenis, brengen beeld v (gewilde) wereldorder, verhoudingen
tss samenlevingen en mensen. Ze zijn vaak van teleologische inslag.
o Griekse wereld: Herodotos (5de vt)
▪ Verschillen tussen Grieken en niet-Grieken
▪ Geografische en etnografische verschillen en samenhangen
o Christendom: historia universalis
▪ Twee steden: God en de mensheid
3
, o Chinees sinocentrisme: Sima Qian (2de e vt)
▪ Wereld wordt opgedeeld in zones, naargelang de volkeren dichter of verder
weg zijn v Chinese beschaving
▪ Sima Qian: maakt historische verhalen en data obv reisindrukken
o Islamitische wereld: Ibn Khaldun
▪ Impact v sociale en politieke cohesie op de opkomst en neergang v volkeren
en beschavingen
▪ Klimatologische en geografische factoren
Een Europees universalisme (link met globalisering is 150j oud)
- 18de e verlichte filosofen zet in Eur. secularisering door
- 19de e: zoektocht naar ‘algemene wetmatigheden’: geven gesch v mensheid vorm
o Bv. historisch materialisme v Karl Marx of evolutietheorie v Charles Darwin
o Is Europese eeuw: eco/pol/ideologische hegemonie => Europa is de norm
o Hegel: alleen volkeren die staat hebben gevormd en bep. vorm v spirituele
ontwikkeling hebben bereikt, een eigen gesch. kunnen hebben. Gesch gaat v O naar
W (Azie begin en Europa het einde)
o Modernisering, vooruitgang, revolutie en ontwikkeling => Europese weg (norm)
- Eurocentrisch moderniseringsperspectief met universalistische pretenties, tot 20ste e
Een nieuwe wereldgeschiedenis
Na WOII groeit eco heropbouw en dekolonisatie tot nieuwe globale wereldorde
- 1960: besef dat samenlevingen geen zelfstandige levenscyclus hebben maar vorm krijgen
door processen v onderlinge interactie
o Ruimer tijds- en plaatsperspectief te hanteren + globale dimensie (bv. migratie)
- ++ Interesse ecologische schaal: verspreiding v ziektes, planten/dieren, impact v verandering
in geologie; klimaat op mensheid
- Staat als primaire analyse-eenheid
- Vier paradigma’s in Mcneill:
o Stedelijke (ontstaan door beschavingen)
o Oecumenische (interactie tss beschavingen)
o Europese expansie (creatie v ‘moderne’ wereld)
o Koude oorlog (20ste e)
- 1980: impact v wereldgesch groeit, verdere exploratie in: (Manning)
o Bronnen en data (context v gemeenschap)
o Methodes (voor herinterpreteren v data zijn nieuwe methodes nodig)
o Analyses (interpretatiekader integreert een bredere schaal)
o Theorievorming en debat (gekeken naar andere wetenschappen om ‘globale’ kennis
betekenis te geven buiten lokaal kader)
Beschaving vs. wereldgeschiedenis
Heroriëntering v beschavingsgesch naar moderne wereldgesch is cruciaal proces (niet rechtlijnig)
- Western civ. (gesch v westerse civilsatie)
o Vertrekt vanuit perspectief v eigen samenleving en focust voornamelijk op eigen
kernmerken
o Boodschap v superioriteit m focus op Eur/VS gesch, andere volkeren komen pas in
beeld wnr ze in contact komen met westerse samenleving
- Kritiek:
o De homogeniserende notie: te weinig aandacht vo interne verschillen en onderlinge
belangenstrijd tussen landen
o Het vooruitgangsidee dat uitgaat van een westerse ‘moederbeschaving (basis voor
alle andere beschavingen)
o Beschaving als ideologisch concept => geen ruimte voor andere samenlevingsvormen
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller KaatMeert. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.56. You're not tied to anything after your purchase.
