Summary
Samenvatting Politiek en Recht Artevelde hogeschool
- Course
- Institution
Samenvatting van het vak Politiek en recht
[Show more]
Seller
Follow
deborahmille
Content preview
Politiek En Recht1ste semester
D.M
,1. KENMERKEN VAN DE BELGISCHE STAAT...................................................................................... 3
1.1. HET ONTSTAAN VAN BELGIË ............................................................................................................................... 3
1.2. DE GRO NDWET ................................................................................................................................................. 3
1.2.1. Scheiding der machten ....................................................................................................................... 4
1.2.2. Monarchie........................................................................................................................................... 4
1.2.3. Representatieve en parlementaire democratie................................................................................ 4
1.2.3.1. Politieke partijen................................................................................................................................5
1.2.3.1.1. De ideologieën..............................................................................................................................5
1.2.3.1.2. Partijen zijn organisaties ...............................................................................................................6
1.2.3.1.3. De partijen voorgesteld.................................................................................................................6
1.2.3.1.4. De kritiek op politieke partijen ......................................................................................................7
1.2.4. Rechtsstaat ......................................................................................................................................... 8
1.2.5. De Belgische staatsstructuur ............................................................................................................. 8
1.2.5.1. Vier taalgebieden...............................................................................................................................8
1.2.5.2. Federale staat ....................................................................................................................................8
1.2.5.3. Verzorgingsstaat ................................................................................................................................9
1.2.5.4. Europees kader................................................................................................................................ 10
2. DE POLITIEKE INSTELLINGEN IN BELGIË ..................................................................................... 11
2.1. DE FEDERALE O VERHEID ................................................................................................................................... 11
2.1.1. Wetgevende macht .......................................................................................................................... 11
2.1.2. De uitvoerende macht ...................................................................................................................... 13
2.1.3. De rechterlijke macht ....................................................................................................................... 14
2.2. DE GEMEENSCHAPPEN EN DE GEWESTEN ............................................................................................................ 14
2.2.1. Eigen verkozenen op elk niveau....................................................................................................... 14
2.2.2. Structuur gemeenschappen en gewesten....................................................................................... 14
2.2.3. Bevoegdheden .................................................................................................................................. 15
2.3. DE PROVINCIES, GEMEENTEN EN HET OCMW .................................................................................................... 15
2.3.1. Het provinciaal niveau ..................................................................................................................... 15
2.3.2. Het gemeentelijk niveau .................................................................................................................. 16
2.3.3. Het OCMW ........................................................................................................................................ 18
2.3.4. De controlerende instellingen.......................................................................................................... 19
3. DE INTERNATIONALE RECHTSORDE .......................................................................................... 20
3.1. DE VERENIGDE NATIES .................................................................................................................................... 20
3.2. DE RAAD VAN E UROPA .................................................................................................................................... 21
3.3. DE EUROPESE UNIE ......................................................................................................................................... 22
3.3.1. Ontstaan en evolutie........................................................................................................................ 22
3.3.2. De instellingen van de Europese Unie............................................................................................. 23
3.3.3. Hoe komen Europese wetten tot stand........................................................................................... 24
4. RECHTEN EN VRIJHEDEN......................................................................................................... 25
4.1. WAT IS RECHT? .............................................................................................................................................. 25
4.2. BRONNEN VAN HET RECHT ................................................................................................................................ 26
4.2.1. Internationale verdragen en de Belgische Grondwet als rechtsbronnen ..................................... 27
4.2.1.1. Internationale verdragen.................................................................................................................. 27
4.2.1.2. De grondwet.................................................................................................................................... 28
4.2.2. Wetgevende akten als rechtsbronnen: wetten, decreten, ordonnanties, besluiten .................... 28
4.3. RECHTEN EN VRIJHEDEN ................................................................................................................................... 29
4.3.1. Gelijkheid en non-discriminatie ....................................................................................................... 29
4.3.2. De persoonlijke integriteit, vrijheid en veiligheid ........................................................................... 29
4.3.2.1. Het recht op leven ........................................................................................................................... 29
4.3.2.2. Het recht op persoonlijke vrijheid en veiligheid................................................................................. 29
4.3.3. Recht op behoorlijke rechtsbedeling ............................................................................................... 29
1
, 4.3.4. Recht op eerbieding van het privé, familie en gezinsleven............................................................ 30
4.3.4.1. Algemeen ........................................................................................................................................ 30
4.3.4.2. De onschendbaarheid van de woning ............................................................................................... 30
4.3.4.3. De onschendbaarheid van het briefgeheim....................................................................................... 30
4.3.4.4. Het recht op eerbiediging van het privéleven.................................................................................... 30
4.3.4.5. Het recht op eerbiediging van het gezinsleven .................................................................................. 30
4.3.5. De intellectuele rechten en vrijheden.............................................................................................. 30
4.3.5.1. Vrijheid van mening en meningsuiting .............................................................................................. 30
4.3.5.2. De vrijheid van drukpers .................................................................................................................. 30
4.3.6. Vrijheid van onderwijs, opvoedingsrecht ........................................................................................ 30
4.3.7. Vrijheid van godsdienst en filosofische overtuiging ....................................................................... 31
4.3.8. Vrijheid van vergadering .................................................................................................................. 31
4.3.9. Vrijheid van vereniging .................................................................................................................... 31
4.3.10. Vrijheid van taal ............................................................................................................................... 31
4.3.11. Economische, sociale en culturele rechten ..................................................................................... 31
4.4. DE RECHTEN VAN HET KIND .............................................................................................................................. 31
4.5. RECHTEN DIE VOORTVLOEIEN UIT BESTUURLIJKE VERNIEUWING ............................................................................. 31
5. DE BELGISCHE GERECHTELIJK INSTELLINGEN.............................................................................. 32
5.1. INLEIDING ...................................................................................................................................................... 32
5.2. ALGEMENE BEGINSELEN ................................................................................................................................... 32
5.2.1. De eenheid van de rechtspraak ....................................................................................................... 32
5.2.2. De dubbele aanleg............................................................................................................................ 33
5.2.3. Specialisatie van de rechtbanken .................................................................................................... 33
5.2.4. Territoriale organisatie van de rechtbanken .................................................................................. 33
5.3. INDELING VAN HET RECHT ................................................................................................................................. 34
5.4. DE BEVOEGDHEDEN VAN DE RECHTERLIJKE MACHT ............................................................................................... 34
5.4.1. Algemene omschrijving.................................................................................................................... 34
5.4.2. Controle op de naleving van het recht: hoven en rechtbanken..................................................... 34
5.4.2.1. De gewone rechtbanken .................................................................................................................. 35
5.4.2.2. De hoven ......................................................................................................................................... 36
5.4.2.3. Hof van Cassatie............................................................................................................................... 36
5.4.2.4. Samenvatting: bevoegdheden van de gewone hoven en rechtbanken ............................................... 36
5.4.2.5. Kortgedingprocedure ....................................................................................................................... 36
5.4.3. Controle op het bestuur ................................................................................................................... 36
5.4.3.1. De Raad van State ............................................................................................................................ 36
5.4.3.2. Het Rekenhof ................................................................................................................................... 37
5.4.4. Controle op de wetgever: Grondwettelijk Hof................................................................................ 37
5.4.5. Externe controle op de rechterlijke macht: Hoge Raad voor de Justitie ....................................... 37
5.5. HET EUROPEES OF VOOR RECHTEN VAN DE MENS ................................................................................................ 37
5.6. DE BETROKKENEN BIJ EEN GEDING ..................................................................................................................... 37
2
, 1. Kenmerken van de Belgische staat
1.1. Het ontstaan van België
- 1815 – 1830 → deel van het Verenigd Koninkrijk de Nederlanden (Willem I)
- Veel kritiek
o Katholieken
▪ Niet eens met inmenging van de koning in de godsdienst
o Liberalen
▪ Tegen het verplicht gebruik van het Nederlands in administratie en
scholen
- In augustus 1830 ongenoegen kwam op gewelddadige manier tot uiting
o Na opsporing van de opera ‘De Stomme van Portici’ barstten de rellen los
▪ Uitgroeiden tot echte revolutie = ‘Belgische Omwenteling’
- Revolutionairen vormden voorlopige Belgische regering, ‘Voorlopig Bewind’
o 4/10/1830 → onafhankelijkheid van België
o Beslist parlement te verkiezen om grondwet op te stellen
▪ 10/11/1830 → ‘Nationaal Congres’
o 7/02/1831 → Belgische grondwet
Bekijk Dia 33
1.2. De grondwet
- Vrouw Justitia
o Blinddoek = onpartijdigheid (verwijzing naar de neutraliteit)
o Weegschaal = zorgvuldig afwegen regels en argumenten
o Zwaard = vonnis (beslissingen nemen)
- Definitie recht =
o Geheel van regels
o Opgelegd en bekrachtigd
o Afdwingbaar ten opzichte van iedereen
o Doel: ordening van de samenleving
o Bepaalde tijd en plaats + kan geschreven of ongeschreven
- Belgische wet → geheel van fundamentele regels
o Werking en organisatie van de instellingen bepalen
o Verhouding bepalen tussen instellingen en burger
o Verhouding bepalen tussen instellingen onderling
= hoofdlijnen van de staatsstructuur in rechtsregels → juridisch afdwingbaar
- Bronnen van het recht
o Wetten
▪ Internationale verdragen
▪ Grondwet
▪ Wetten, decreten, ordonnanties/ verordeningen
o Rechtspraak = een deel van het recht (vonnis)
o Rechtsleer = alles wat geschreven wordt over de wet
o Gewoonten (zonder tegenspraak) en gebruiken (met instemming)
o Algemene rechtsbeginselen
- 1831 verschillende keren gewijzigd en aangepast aan maatschappelijke evolutie
o Wijzigen bemoeilijkt → procedureregels
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller deborahmille. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.20. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now