Slide 2 – Codificatieperiode
Even het historische aspect ervan. We sluiten nu de periode van het Ancien Régime af. 1789, de klassieke
breuklijn, de nieuwste geschiedenis begint dan. De nieuwe tijd is gedaan, de nieuwste tijd begint na de
Franse Revolutie. Dit is ook het begin van de codificatie periode, wanneer die codificaties echt tot stand
gaan komen. Maar de ideeën en de eerste oefeningen, eerste probeersels, vind je al in de 2de helft van de
18de eeuw.
De achtergrond waartegen de ideeën van een codificatie ontstaan, is de verlichting. De verlichting is een
cultureel, wetenschappelijk en filosofische stroming waarbij de nadruk komt te liggen op de rede. Dat men
tot kennis gaat komen aan de hand van de rede door zelf als mens (redelijk denkend wezen) te gaan
nadenken. Daarmee zetten ze zich af tegen het autoriteitsdenken van wat ervoor heersend was. Dat men
de doctrine geloofde zoals die in de bijbel stond en dat daarin alle kennis te vinden was.
Het 2de aspect van de verlichting als wetenschap is dat men dan al die kennis dan kenbaar en toegankelijk
wil gaan maken voor iedereen. Er gaan voor het eerst encyclopedieën ontstaan in die 2de helft van de 18de
eeuw. Ook de rechtsleer is beïnvloed door die verlichting en zij willen dat ideaal gaan nastreven, dat al het
gekende recht kenbaar moet zijn voor alle anderen, maar ook toegankelijk voor alle burgers van de
samenleving. Dat is iets dat op dat moment niet evident was. Je herinnert je de periode van het Ancien
Régime. Je had toen Romeins recht, canoniek recht, gewoonterecht (dat je soms niet kent omdat het niet
is opgeschreven). Al die rechtsbronnen kunnen elkaar tegenspreken. Er is een grote rechtsonzekerheid.
Die rechtsonzekerheid willen ze vervangen door rechtszekerheid door die wetboeken of codificaties te
gaan maken.
Dus niet nieuw recht creëren, daar moet je voorzichtig mee zijn. Men heeft wel vaak de ambitie om een
volledig nieuw wetboek met nieuw recht te creëren, maar uiteindelijk, als men concrete regels moet gaan
verzinnen, zal men altijd gaan putten uit de achtergrond die men heeft (uit het gewoonterecht dat men
kent, uit het Romeins recht dat men aan de universiteit gestudeerd heeft). Dus dat is een beetje dubbel.
De pioniers van de codificatieperiode zijn de verlichte absolutistische vorsten. Absolutistische vorsten die
beïnvloed zijn door die verlichte filosofen zoals Rousseau, Montesquieu, Beccaria… Die vorsten zitten
vooral in het oosten van Europa. Maximilaan III van Beieren zit in zuid-Duitsland, Frederik de Grote van
Pruisen, maar ook Maria Theresia van Oostenrijk en haar opvolger Jozel II. Ze zijn de eerste vorsten die
gaan experimenteren met de codificaties
Slide 3
Jeremy Bentham is een aparte figuur. Hij is uitzonderlijk intelligent. Op zijn 12 jaar zat hij op de
University of Oxford. Op zijn 18de had hij het diploma master rechten al. Hij is een grote pleitbezorger
van de codificatie omdat hij teleurgesteld is in het Engelse recht, dat even complex is en wat enkel maar
een kloof is voor de juristen die er gemakkelijk geld aan kunnen verdienen omdat zij de enige zijn die het
begrijpen. Hij vindt dat het Engelse recht beter toegankelijk, beter kenbaar moet zijn. Daardoor wordt hij
de grote pleitbezorger van de codificatie. Maar hij wordt ook steeds vernoemd omdat hij de term bedenkt,
“to codify” en “codification”, dat zijn woorden die hij bedacht heeft.
Hij was niet alleen jurist. Hij was filosoof, wiskundige, een van de vroegste dierenactivisten en de
bedenker van het panopticon. Hier spreekt men ook over het panopticon, die centrale plek. In wezen is
dat niet volledig het panopticon dat Bentham voor ogen had.
Slide 4
De idee was om het gevangeniswezen te gaan hervormen en af te stappen van die donkere bunkers. Hij
bedenkt dus een cirkelvormig gebouw met allemaal aparte cellen met aan de achterkant een raam met
tralies en aan de voorkant ook een raam met tralies. Het voordeel is, je hebt maar 1 toezichter nodig. Hij
kan iedereen zien doordat het licht aan de andere kant binnenvalt. Het geloof daarachter is dat wanneer
mensen weten dat ze bekeken worden, gaan ze het gedrag vertonen dat van hun verwacht wordt. Al die
1
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lawstudent123. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.75. You're not tied to anything after your purchase.