DE KERK IN HET CENTRUM VAN DE MACHT
Rond het jaar 450 vielen Germaanse stammen Italië binnen. Hierdoor nam de macht van de
keizers af en nam de macht van de kerk en van de pausen in Europa toe.
Gregorius I = Gregorius de Grote (590-604) verspreidde christendom in Europa waardoor
hij gezag kreeg over grote delen van Italië waardoor hij bisschop werd van Rome. Hierdoor
had hij niet alleen kerkelijke macht, maar kreeg hij ook politieke macht.
Hij zorgde voor opleiding v.d. priesters zodat ze overal hetzelfde konden verkondigen en
dezelfde missen konden opdragen. Het celibaat (bewust kiezen voor een leven zonder
seks) werd een verplichting voor alle priesters.
MISSIONARISSEN
In dezelfde tijd reisden monniken uit Ierland en Engeland naar Europa om daar als
missionaris het evangelie (=geloof) te verkondigen (=verspreiden).
- Willibrord (658-739) gewijd tot 1e bisschop van Utrecht en liet in de Lage Landen
aan de Noordzee kerken en kloosters bouwen.
- Bonifatius (672-754) werd in Dokkum aangevallen en wilde zijn hoofd beschermen
met een Bijbel, maar zowel zijn hoofd als de bijbel werden doorkliefd door een bijl.
KLUIZENAARS EN KLOOSTERLINGEN
Onduidelijk of iem. christendom koos uit overtuiging of omdat deze keuze voordelen
opleverde. Sommigen zagen dit als een gevaar voor het geloof, omdat er meer aandacht
was voor macht en rijkdom dan voor het geloof. Deze gelovigen protesteerden door zich
terug te trekken als kluizenaar (in eenzaamheid te bidden, studeren en vasten). Hierdoor
lieten ze zien dat ze achter de woorden stonden van Jezus: “ Indien je volmaakt wilt worden,
ga heen, verkoop je bezit, en geef het geld aan de armen”. Eén v.d. kluizenaars was
Antonius uit Egypte.
Sommige christenen waren geen kluizenaar, maar kozen voor een teruggetrokken leven in
groepsverband in kloostergemeenschappen. Klooster = claustrum = afgesloten.
Benedictus van Nursia stichtte een klooster op de Monte Cassino (tussen Rome en
Napels). Deze kloosterlingen werden Benedictijnen genoemd.
Benedictus had 3 basisregels:
- armoede (geen rijkdom of carrière nastreven)
- gehoorzaamheid (aan de leiding v.h. klooster)
- kuisheid (geen seks)
SPANNINGEN TUSSEN WEST EN OOST
In 1054 was er het eerste schisma (=splitsing) in de christelijke kerk door de groeiende
kerkelijke en politieke macht van de paus (=bisschop van Rome) waarmee de christenen het
niet eens waren.
De christenen in het westelijk deel van Europa noemden hun kerk rooms-katholiek
(katholiek = algemeen = verwijst naar de éne christelijk kerk die niet aan landsgrenzen is
gebonden (= gaat verder dan de landsgrenzen)), vernoemt naar de stad Rome waar de paus
zetelt.
De christenen in het Midden-Oosten en Oost-Europa noemden hun kerk orthodox (zij
geloven volgens de juiste leer en aanbidding). De meeste van deze kerken kwamen voor in
het Oost-Romeinse Rijk, daarom ook wel Oosters-orthodoxe kerk genoemd. De
, godsdienst h3& h4 havo 2 samenvatting
Oosters-orthodoxe kerk kent alleen plaatselijke leiders, de patriarchen, gezeteld in
Jeruzalem, Alexandrië en Constantinopel. Deel v.d. dienst vindt plaats achter de iconostase
(= wand met iconen (= schilderijen van heiligen, waaronder Christus en Maria)).
REFORMATIE EN VERNIEUWING
DE KERK EN HET GELOOF
In de Middeleeuwen waren de pausen vaak machtiger dan koningen en keizers.
De machtigste paus was Innocentius III (1198-1216).
- Hij was een felle bestrijder van ketters (= mensen die afweken v.h. officieel
christelijke geloof), afgeleid van katharen. De katharen erkenden niet het gezag, v.d.
paus en v.d. kerkelijke sacramenten en kwamen hierdoor op de brandstapel .
- Hij stelde ook de inquisitie (= kerkelijke rechtbank) in.
Ten tijde van paus Gregorius VII (1073-1085) ontstonden de eerste plannen voor
kruistochten. De eerste was in 1095 en had als doel : de bevrijding v.d. heilige plaatsen in
Palestina van de islamieten. In totaal waren er 8 kruistochten, waaronder een
kinderkruistocht in 1212. De meeste waren een totale mislukking.
UITDRUKKINGEN EN GEZEGDEN
Bij de duivel te biecht gaan. = Je ergste vijand om raad vragen.
De dader ligt op het kerkhof. = De schuldige is niet te vinden.
De kogel is door de kerk. = Het besluit is genomen.
Een engeltje op de schouder hebben.= Heel veel geluk hebben.
Er gaat een dominee voorbij. = Plotseling wordt het stil in de groep.
Gelijke monniken, gelijke kappen. = Mensen die hetzelfde doen, krijgen dezelfde
beloning.
Iedere heilige komt zijn kaarsje toe. = Ieder wil waardering voor zijn inspanning
In de kerk geboren zijn. = De deur open laten staan.
Ledigheid is des duivels oor kussen . = Iem.die zich verveelt, komt snel tot
misdadigheid.
Leven als God in Frankrijk. = Een vrij en onbezorgd leven leiden.
Roomser dan de paus willen zijn. = Zich overdreven precies aan de regels houden.
Uit de biecht klappen. = Een geheim verraden
De groeiende macht v.d. paus en de kerk riep ook protest en verzet op door leken (=
gewone gelovigen) en zo ontstond de lekenbeweging (= Waldenzen) in 1175, ook wel
‘armen van Lyon’ genoemd. Oprichter was Petrus Waldes. Tijdens paus Innocentius III werd
deze beweging van ketterij beschuldigd en door de inquisitie vervolgd.
Kerkelijke leiders waren meer bezig met macht en geld en met de navolging (= Christus
nadien in gedrag en uiterlijk) van Christus.
Op 22 juni 2015 heeft de paus zijn excuses gemaakt voor de vervolging van de Waldenzen.
Een andere lekenbeweging ontstond in Assisi in Italië door Franciscus, die in 1209 door de
paus officieel mondeling toestemming kreeg voor hun manier van leven. Franciscus stierf op
3 oktober 1226 en werd 2 jaar later heilig verklaard. Hij zag de dieren als medeschepselen,
waardoor na zijn dood 4 oktober als zijn feestdag in de kerkelijke heiligenkalender werd
vastgelegd. In 1929 werd deze datum uitgeroepen tot Werelddierendag.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller beau24. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.27. You're not tied to anything after your purchase.