Summary
Summary - Sociologie en rechtssociologie
- Course
- Institution
Samenvatting bevat leerstof uit het boek, les-nota's en PowerPoint.
[Show more]
Seller
Follow
noorlinsen
Content preview
Hoofdstuk 1: Op ontdekkingstocht door een bekend gebied?Over de eigen aard van de samenleving
Socio-logie? = Een hybride combinatie Latijn en Grieks
● Socius (metgezel): logos (kennis, leer en kunde)
→ ‘Samenlevingskunde’ of ‘studie van de maatschappij’
1. E.J. Sieyès (1785)
● Wetenschap in de samenleving
Doel: inrichting van nieuwe samenleving ten tijde van de Franse revolutie
Normatieve wetenschap: hoe kan de samenleving het beste worden ingericht?
2. Auguste Comte (1830)
● Sociologie als empirisch
Navolging van natuurwetenschappen: objectief en empirisch
Regelmatigheden in de samenleving a.d.h.v. empirisch onderzoek
→ Normatieve benadering naar objectieve empirische benadering
1.1 Een beeld van een titel
Samenleven is een voetbalspel!
● Elk speelveld wordt afgebakend met lijnen waarbinnen de spelers lopen die aan het
spel (mogen) deelnemen
De spelers buiten het speelveld kunnen niet meespelen omdat ze zijn
gekwetst of uitgesloten wegens zware inbreuk op de spelregels
→ De spelers moeten zich aan de spelregels houden
De spelers bekleden specifieke posities, deze posities zijn niet onveranderlijk
1. Het aantal en de soort posities variëren naargelang de verschillende opstelling van
het team, welke afhangt van de strategie van de coach
2. De verzameling van de posities is niet immuun voor tijd
→ Met die posities gaan specifieke rollen gepaard, en een hogere of lagere status
Formele en informele leiders
● Formele leiders zijn diegene die via officiële kanalen op die positie
terechtkomen (meeste gezag)
● Informele leiders worden aangeduid door hoger-hand
Tijdens het spel communiceren en interageren de spelers met elkaar
Ruimte rond het speelveld
⇒ Alle personen die niet deelnemen aan het spel, van bezoekers tot trainers,
wetenschappers en sociologen behoren tot de neutrale waarnemers
De positionaliteit of het geheel van positie gebonden rollen, voorkeuren, ervaringen, …
De sociale werkelijkheid is veel minder duidelijk afgebakend!
,1.2 Het dagelijkse leven door de sociologische lens
Om de achterliggende werkelijkheid te ‘lezen’ is een sociologische lens vereist, zo vormt er
een beeld van de structuur van de zichtbare sociale werkelijkheid
⇒ We moeten ook betekenis kunnen geven aan wat we waarnemen!
Voorbeeld:
Het werkinstrument van de socioloog (de sociologische lens) neemt in de praktijk de vorm
aan van surveys, observaties, …
Deze ‘bril’ kun je vergelijken met röntgenfoto's of een MRI-scanner
De radioloog geeft dan een betekenis aan de scan, net zoals sociologen betekenis geven
aan de waarnemingen van de samenleving
● ‘Sociologische verbeelding’ is noodzakelijk om de feiten te interpreteren
Charles Wright Mills omschrijft sociologische verbeelding als “the vivid awareness of the
relationship between experience and the wider society”
● Hij doelt op het vermogen om te begrijpen dat iemands individuele ervaringen in
verband staan met maatschappelijke krachten en een ruimere historische context
Drie componenten van sociologische verbeelding:
1. Geschiedenis - Hoe is de samenleving tot stand gekomen?
2. Biografie - Wie zijn de mensen in de samenleving
3. Sociale structuur - Hoe werkt de samenleving via instituties? Hoe houden instituties
de maatschappelijke orde in stand?
Voorwaarden om sociologische verbeelding te kunnen toepassen? “Being able to think
ourselves, away from the familiar routines of our daily lives in order to look anew”
→ Houdt het vermogen in om van perspectief te wisselen door afstand nemen van de
situatie en een ander standpunt in te nemen
1.2.1 Selectieve waarneming
Routines in handelen (gedrag) en in denken (common sense) zijn waardevol als middel om
ons staande te houden in de situaties waarmee we dagelijks worden geconfronteerd
Onvermijdelijk brengt common sense met zich mee dat we een stortvloed aan informatie in
een sociale context reduceren, ordenen, … vanuit onze eigen positie
⇒ Onze waarneming wordt selectief!
Aan die eigen positie kleven een aantal kenmerken die de selectiviteit verklaren
● Fysieke en sociale beperkingen
We nemen de samenleving waar vanuit een bepaalde sociale positie en daardoor
missen we stukken informatie, of kunnen we ze makkelijker verkrijgen
⇒ Studie armoede (1 op de 10)
● Belangen
We hebben bepaalde belangen te verdedigen, je eigen interpretatie hangt af van je
eigen positie
● Kennis en informatie
De informatie die je hebt over een persoon of toestand, is bepalend voor wat je
waarneemt
⇒ Bij selectieve waarneming speelt onderwijs een grote rol (xenofobie)
● Voorkeur en afkeur
Onze waarneming wordt beïnvloed door de voor- of afkeur van personen en
toestanden d.m.v. een socialisatieproces (sociaal bepaald)
,1.2.3 Referentiekaders
Vanuit onze eerdere ervaringen bouwen we stapsgewijs een raamwerk op dat onze latere
waarnemingen zal beïnvloeden (referentiekaders)
Kenmerken van een referentiekaders:
● Een geheel: al onze waarnemingen vanuit hetzelfde referentiekader gebeuren
● Stabiel, maar niet onveranderlijk: veranderingen beïnvloeden na verloop van tijd ook
het referentiekader
● Zoveel referentiekaders als er individuen zijn
● Gedeelde referentiekaders (sterk gelijkende referentiekaders)
Door die verscheidenheid van referentiekaders reageren we verschillend op hetzelfde
gebeuren en brengen we over één situatie, zeer uiteenlopende verslagen uit
→ Zakelijke en beleefde werkelijkheid! Ziek zijn en ziek voelen!
Thomas en Thomas theorema (1928): “if people define situations as real, they become real
in their consequences”
Voorbeelden en toepassingen:
● Self-fulfilling prophecy (waarmakende voorspelling):
Pygmalioneffect
Waarneming ⇒ Gedrag ⇒ Werkelijkheid
Voorbeeld: Hoe hoger de verwachtingen die leerkrachten hebben van de schoolprestaties
van hun leerlingen, hoe beter de leerlingen gaan presteren
⇒ De leerlingen gedragen zich naargelang de verwachtingen van de leerkracht
Leerlingen met wie de leerkracht niet veel ophebben, blijven achter in hun schoolse
prestaties ten opzichte van andere leerlingen met dezelfde intrinsieke mogelijkheden
● Vooroordelen en stereotypes
Kenmerken:
1. Vereenvoudiging
2. Vertekening
3. Veralgemening
→ Zowel positief als negatief, vooral het tweede geval heeft een significante
maatschappelijke impact
1.2.3. Over sport
De vrijetijdsactiviteiten zijn sociaal gekleurd, er bestaat een duidelijk sociaal verschil tussen
goedkopere en dure sporten, de verklaring hiervan zou kunnen worden ontdekt aan de hand
van de sociologische verbeelding…
Twee beperkingen van de sociologische verbeelding:
1. Geen monopolie: een sociologische verklaring is niet exclusief
2. Houdbaarheid: een sociologische verklaring is niet eeuwig, doorheen de tijd
veranderen inzichten en theorieën
Nederlands criminologisch onderzoek: supporters en sporten!
, 1.2.4. Over voetbal
Voetbal was altijd al een sport voor de kinderen van (land)arbeiders, maar verloor zijn status
als volkssport toen het spel populaire werd aan Amerikaanse universiteiten
● Internationalisering door FIFA
Geheel nieuw netwerk van amateurploegen en professionalisering, waardoor de Engelse
arbeidersklasse hun sport in oorspronkelijke staat zou herstellen (hooliganisme)
→ Maatschappelijke elites nemen afstand van voetbal
Bordieu (1979): distinctiewaarde van een cultureel item
● Zodra een cultureel item iets wordt voor de massa, verliest het zijn onderscheidende
en exclusieve criterium
1.3 Een stap verder
Common sense Sociologie
Losjes samenhangende kennis Het ‘waarom’ achterhalen en algemene
Gebaseerd op feiten, waarnemingen, wetmatigheden ontwikkelingen
ervaringen, inzichten en received wisdom Situeert verklaringen en wetmatigheden in
Zin geven aan situaties waarmee we sociale factoren
worden geconfronteerd Bouwt voort op systematische,
Voor praktisch, onmiddellijke antwoorden empirische waarnemingen
1. Echtscheiding
Factoren op persoonlijk vlak: twee mensen Variaties in de samenleving
die elkaar niet meer zien zitten Emancipatie in het Westen
⇒ Maar verloopt trendmatig! ● Financiële onafhankelijkheid
● Wegvallen sociale druk van familie,
kerk, dorp, …
● Verdwijnen maatschappelijk taboe
Wetswijzigingen
2. Zelfdoding
Kwestie van persoonlijke en van Durkheim, 1897
psychologische factoren Gemeenschappelijke, sociale factor
⇒ Men ‘kiest’ voor zelfmoord, Oorzaken liggen niet in individuele
waarom sociologisch psychopathologie, maar in sociale cohesie
geïnterpreteerd? (integratie)
3. Arbeid
Werken voor de kost Mariëntal-studie (1933/1975)
⇒ Ons beroep bepaalt onze sociale Manifeste functie
status, onze sociale positie en zelfs Latente functie
onze identiteit! ● Structuur in het leven
● Bron voor sociale contacten
● Verbinding met algemene
doeleinden
● Status en identiteit
→ Latentedeprivatiemodel
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller noorlinsen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.30. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now