Uitgebreide samenvatting van Hoofdstuk 2, Geschiedenis van de gedragstherapie uit het boek 'Inleiding tot de gedragstherapie. Het boek is geschreven door D. Hermans, F. Raes & H. Orlemans. Het gaat om de 7e herziene druk uit 2018.
Zie voor overige hoofdstukken mijn overige aanbod aan samenvattin...
Samenvatting boek Inleiding tot de gedragstherapie – Hermans, Raes &
Orlemans (7e herziene druk)- Hoofdstuk 2
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 2, Geschiedenis van de gedragstherapie....................................................................................................................1
2.1. Inleiding..........................................................................................................................................................................................................2
2.1.1. De zich ontwikkelende experimentele psychologie................................................................................................2
2.2. De voorlopers van de gedragstherapie...................................................................................................................................2
2.2.1. Pavlov en Watson: klassieke conditionering................................................................................................................2
2.2.2. Thorndike en Skinner: operante conditionering......................................................................................................2
2.2.3. Tot besluit.............................................................................................................................................................................................3
2.3. Het ontstaan van de gedragstherapie: de eerste generatie.....................................................................................3
2.3.1. Wolpe: Zuid-Afrika...........................................................................................................................................................................3
2.3.2. Eysenck: Verenigd Koninkrijk.................................................................................................................................................3
2.3.3. Skinner: Verenigde Staten........................................................................................................................................................3
2.3.4. De basisvisie op gedragstherapie in de eerste generatie..................................................................................3
2.4. De ontwikkeling van de cognitieve component: de tweede generatie..........................................................4
2.4.1. Het ontstaan van de cognitieve therapie......................................................................................................................4
2.4.2. Het werk van Beck........................................................................................................................................................................4
2.4.3. Een aanvankelijk moeizame integratie..........................................................................................................................4
2.4.4. Het ontstaan van de cognitieve gedragstherapie.................................................................................................4
2.5. De intrede van de derde generatie............................................................................................................................................4
2.6. Enkele gedachten bij de recente ontwikkelingen..........................................................................................................5
ISBN: 9789036819503
Uitgave jaar: 2018
Hoofdstuk 2, Geschiedenis van de gedragstherapie
, 2.1. Inleiding
Diverse ontwikkelingen tijdens het eerste deel van de 20e eeuw hebben een belangrijke rol gespeeld
bij het ontstaan van de gedragstherapie:
Ontstaan van de psychologie als wetenschappelijke discipline. Deze zich ontwikkelende
wetenschap, waarin het onderzoek naar de leerprincipes een belangrijke plaats had, kreeg
steeds meer oog voor de klinische praktijk. Er kwam steeds meer kritiek op de huidige vorm
waardoor deze stroming in de jaren 50 een behandelvorm gebaseerd op wetenschappelijke
inzichten werd, die observeerbare klachten ernstig nam, zonder daarbij empirisch niet-
aantoonbare, verborgen dynamieken te veronderstellen.
Wolpe maakte gebruik van systematische desensitisatie, wat we nu kennen als
exposuretherapie.
2.1.1. De zich ontwikkelende experimentele psychologie
Weber en Fechner hebben als eerste filosofen een poging gedaan om een methode uit te werken
die observeerbaar en meetbaar was. Wundt zette eerste psychologische laboratorium op en in
Amerika deed James dit. Maar James was nooit een echte experimentator zoals Wundt. Echter, er
volgden veel volgelingen, zoals Watson.
2.2. De voorlopers van de gedragstherapie
Met name de studie van leerprocessen was cruciaal bij de eerste generatie gedragstherapie. Vooral
Watson, Pavlov, Thorndike en Skinner waren personen die de gedragstherapie vorm gaven destijds.
Watson en Pavlov ontwikkelden de klassieke conditionering en Thorndike en Skinner de operante
conditionering. Beide leerparadigma’s waren en zijn de kern van de gedragstherapie.
2.2.1. Pavlov en Watson: klassieke conditionering
Pavlov onderzocht o.a. het fenomeen psychic secretion. Dit onderzocht hij middels honden die
gingen kwijlen bij het zien van voedsel.
De essentie van klassieke conditionering is dat het organisme een verband leert tussen 2
gebeurtenissen. Die laatste gebeurtenis lokt een onvoorwaardelijke reactie uit, ook wel
onvoorwaardelijke prikkel (OP) genoemd. De eerste gebeurtenis lokt in oorsprong geen respons uit,
maar door het herhaaldelijk samengaan met de laatste gebeurtenis lokt het ook de secretie uit. Dit
noemen we de voorwaardelijke prikkel (VP). Die VP moet herhaald logisch samengaan met de OP.
Uitdoving= Het afnemen van de geconditioneerde reactie wanneer de VP herhaalde malen
werd aangeboden zonder dat de OP nog volgde.
Spontaan herstel= De terugkeer van een uitgedoofde respons na verloop van tijd.
Generalisatie= Het uitlokken van geconditioneerde reacties door stimuli die lijken op de VP.
Hogere-orde-conditionering= Door het koppelen van een neutrale stimulus aan een
oorspronkelijke voorwaardelijke prikkel, kan deze ook responsen uitlokken, zonder zelf ooit
verbonden geweest te zijn met de onvoorwaardelijke prikkel.
Volgens Mineka gaat het bij klassieke conditionering juist om voorspelbaarheid. Wanneer de
voorspelbaarheid verdwijnt, kan soms een reactie ook uitblijven (bijv. donkere wolken voorspellen
regel, dus als we donkere wolken zien moeten we een paraplu meenemen. Wanneer donkere
wolken niet tot regen meer leidt, kan het meebrengen van een paraplu niet langer zinvol meer zijn).
Watson was één van de kernfiguren van het behaviorisme. Zijn werk werd sterk beïnvloed door
Pavlov. Een belangrijke eerste aanzet voor de latere vertaling van klassieke conditionering naar de
studie van psychopathologie was het laboratoriumexperiment van Watson en Rayner (1920) met
little Albert. Op experimentele wijze werd aangetoond dat specifieke emotionele reacties
verworven kunnen worden via conditionering met een hard opschrikkend geluid en zich via
prikkelgeneralisatie kunnen uitbreiden. Een paar jaar later toetste Jones deze gedachte bij een
patiënt met een fobie.
2.2.2. Thorndike en Skinner: operante conditionering
Thorndike werd beschouwd als de eerste psycholoog die dieren gebruikte als deelnemers aan
onderzoek. Hij gebruikte in zijn onderzoeken de zogenaamde puzzlebox (probleemkooi). Hij keek
naar trial and error en zag dat er een leereffect optrad na een aantal keren. Deze bevinding was voor
Thorndike de basis voor zijn Law of Effect (= gedrag dat in een bepaalde situatie tot een positief
resultaat leidt zal in een dergelijke situatie met een grotere waarschijnlijkheid opnieuw worden
vertoond, terwijl gedrag dat een ongunstig effect heeft minder waarschijnlijk wordt).
Skinner is de grondlegger van het modern behaviorisme. Het experiment met de rat die een hendel
kan bedienen wordt dan ook wel de Skinnerbox genoemd. Gedachten en dergelijke kunnen
volgens hem wel bestudeerd worden als een respons, net zoals extern observeerbaar gedrag.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller xjeaninexx. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.
