Biologie hoofdstuk 12. Afweer
Paragraaf 1. Planten en afweer
Kosten en baten
Harde stekels en doornen van planten is bescherming in een vorm van mechanische afweer. Tegen
kleine herbivoren werken de stekels minder goed, ze kruipen er tussendoor. Maar kleine herbivoren
eten ook minder. Het is voor de braamstruik voordeliger om zich alleen tegen grote schade te
beschermen.
Andere planten hebben wel voorzieningen om alle belagers af te weren. In de holle stekels van een
aantal bomen wonen mieren die hun boom verdedigen tegen grote en kleine belagers. Ze bijten elk
dier dat de boom aanraakt. Als tegenprestatie levert de boom nectar en eiwitten aan de mieren.
Boom en mier hebben beide voordeel van elkaar mutualisme.
Chemische bescherming
Andere planten maken stoffen waarmee ze zich beschermen tegen herbivoren chemisch afweer.
De meeste stoffen zijn bitter, dat maakt de plant onaantrekkelijk om te eten. Een aantal planten
maakt bijtende, brandende of giftige stoffen. Een brandnetel bevat histamine, mierenzuur (bijt en
maakt wondjes) en acetylcholine (prikkelt zenuwen). De drie stoffen samen vormen een ideale
combinatie om een brandende pijn te veroorzaken. Reuzenberenklauw maakt furocoumarine, onder
zonlicht ontstaan hierdoor brandwonden.
Afweermaatregelen
Je moet ook schimmels en bacteriën weren. Plantencellen herkennen schadelijke schimmels en
bacteriën via receptoren op de celmembranen. Dat leidt tot maatregelen, bijvoorbeeld het sluiten
van de huidmondjes zodat bacteriën moeilijker binnen kunnen komen. Of H2O2, waardoor de
celwand verdikt en meer bescherming biedt. Is een cel beschadigd, dan kom er NO vrij. Dat is
dodelijk voor de ziekteverwekkers, maar ook voor de plantencel zelf. De plantencel maakt een stof
die het NO binnen de cel onschadelijk maakt.
Luchtalarm
Als er vraat plaats vindt, dan scheiden bijna alle planten stoffen af. Dit werkt als een soort signaal
voor de rest van de bladeren. De bladeren maken stoffen die bladetende dieren niet lekker vinden.
De waarschuwingssignalen die planten maken, zijn bedoeld als signaal voor korte afstanden. Planten
reageren ook op de eigen aangevreten bladeren.
Hulp inroepen
Ook kleine carnivoren kunnen de uitgescheiden stoffen waarnemen. Zij gaan naar de aangevreten
plant toe en zoeken daar eten. De aangevreten plant roept de hulp in van de natuurlijke predatoren
van zijn belager. Sommige planten maken ook in kliercellen buiten de bloemen speciale nectar voor
de vijanden van hun vijand. Dat doen ze pas als ze beschadigd zijn.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Jasmijnvereecken. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.25. You're not tied to anything after your purchase.