Samenvatting aardrijkskunde, Water H1 t/m 3 + Casus, Mavo 4, de Geo
Alles wat je moet weten over dit boekje voor je toets, ik heb deze samenvatting ook gebruikt voor mijn examen.
Land aan zee
Het deel van Nederland dat lager ligt dan 1 meter boven het NAP,heet Laag
Nederland
NAP: Normaal Amsterdams Peil (gemiddelde hoogte zeespiegel)
Ongeveer 5000 jaar gelegen ontstonden er duinen op de plek van de huidige kust.
In het rustige water zonken zand en kleideeltjes naar de bodem. Dat neerleggen van
slib (zand en klei) heet sedimentatie. Dit gebeurt als de rivier langzamer gaat
stromen. Dichtbij de rivier is dus veel sedimentatie.
Land aan rivieren
De Rijn en de Maas hebben hun riviermonding in Nederland.
Riviermonding: de plaats waar de rivier uitmond in de zee
Delta: het gebied met vertakkingen van een rivier. Een delta ontstaat omdat
een rivier behalve water ook slib meeneemt.
Oeverwal: hogere strook zandig land langs de rivier.
Komgronden: laag gelegen gebied, wat verder van de rivier. Deze liggen dus
lager dan de oeverwallen.
Door sedimentatie slibben rivieren soms dicht. Water zoekt een nieuwe weg naar de
zee, zo ontstaat een vertakking = delta.
Het rivierenlandschap
De eerste bewoners woonden op de oeverwallen. Reden: hoog en droog.
Extra veiligheid door zelf bouwen van terpen = kunstmatige verhoging.
Na 1300 extra veiligheid door dijken, hierdoor minder last van overstromingen.
Winterdijken: rivierdijk, die het water keert bij de hoogste waterstand. Bouwen op
hoogste deel oeverwal, ongeveer in het midden.
Dijkdoorbraken door zwakke en lage dijken, hierdoor overstromingen. Dit
veroorzaakten door de sterkes stroom een diep gat. Bij het herstellen van de dijk
werd de nieuwe dijk om de wielen/kolken heen gelegd.
Wielen: meertje dat ontstaat bij een dijkdoorbraak
Tussen de winterdijk en de rivier liggen uiterwaarden = gebied tussen rivier en
winterdijk wat bij hoogwater onder water loopt en zomerdijken= dijk dichtbij de
rivier die het water bij een lage rivierstand keert.
1.2) Een land van polders
Soorten polders
Een polder is een gebied dat omringd is met dijken en waar de waterstand
kunstmatig wordt geregeld door mensen.
Zeepolder
Veenpolder
, Droogmakerijen
Iedere polder heeft een andere ontstaanswijze en kenmerkende hoogteligging
Hoogteligging: de ligging ten opzichte van het zeeniveau
Zeepolder
Door sedimentatie wordt land voor de kust steeds hoger. Als er een dijk om
opgeslibd stuk wordt neergezet ontstaat een zeepolder
deze liggen op zeeniveau
Veenpolder
In west-nederland
Ontstaan toen boeren veenmoerassen geschikt maakten voor landbouw
Ze gingen het gebied draineren of ontwateren (= allebei: overtollig water
laten weglopen)
Dit deden ze door sloten te graven, hierdoor zakte het land in
Veen is een soort spons, wordt kleiner als het opdroogt. Veen wat niet onder
wat ligt verrot.
Liggen tussen 0 en 2 meter onder zeeniveau
Droogmakerij
Droogmakerij = Drooggemaakte meren of stukken van de zee.
Voor het droogmaken werd eerst een dijk aangelegd, daarna werd met
molens of gemalen het water weggepompt. Dit heet kunstmatige afwatering
= het wegpompen van water met molens of gemalen
Bekendste polders
Meer dan 2 meter onder zeeniveau
Het water in de grond
Boeren hebben belang bij een goede grondwaterstand op hun land, want veel
landbouwgewassen moeten met hun wortels in de buurt van grondwater kunnen
komen. Er komen ook voedingsstoffen mee. Grondwater = water dat tussen het
bodemdeeltjes in de grond zit.
De hoogte van het grondwater kun je regelen met het oppervlakte water = water wat
je in het landschap ziet, zoals sloten en kanalen. Door het water in sloten te
verlagen, verlaagt ook het peil van het grondwater in het land ernaast.
Het grondwater bestaat van boven naar onder uit:
Hangwater
Capillair water
Grondwater
Het water in de polders
Water lozen uit de polder is lastig door lage liggen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marthederade07. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor $5.93. Je zit daarna nergens aan vast.
