Samenvatting aardrijkskunde, Water H1 t/m 3 + Casus, Mavo 4, de Geo
Alles wat je moet weten over dit boekje voor je toets, ik heb deze samenvatting ook gebruikt voor mijn examen.
Land aan zee
Het deel van Nederland dat lager ligt dan 1 meter boven het NAP,heet Laag
Nederland
NAP: Normaal Amsterdams Peil (gemiddelde hoogte zeespiegel)
Ongeveer 5000 jaar gelegen ontstonden er duinen op de plek van de huidige kust.
In het rustige water zonken zand en kleideeltjes naar de bodem. Dat neerleggen van
slib (zand en klei) heet sedimentatie. Dit gebeurt als de rivier langzamer gaat
stromen. Dichtbij de rivier is dus veel sedimentatie.
Land aan rivieren
De Rijn en de Maas hebben hun riviermonding in Nederland.
Riviermonding: de plaats waar de rivier uitmond in de zee
Delta: het gebied met vertakkingen van een rivier. Een delta ontstaat omdat
een rivier behalve water ook slib meeneemt.
Oeverwal: hogere strook zandig land langs de rivier.
Komgronden: laag gelegen gebied, wat verder van de rivier. Deze liggen dus
lager dan de oeverwallen.
Door sedimentatie slibben rivieren soms dicht. Water zoekt een nieuwe weg naar de
zee, zo ontstaat een vertakking = delta.
Het rivierenlandschap
De eerste bewoners woonden op de oeverwallen. Reden: hoog en droog.
Extra veiligheid door zelf bouwen van terpen = kunstmatige verhoging.
Na 1300 extra veiligheid door dijken, hierdoor minder last van overstromingen.
Winterdijken: rivierdijk, die het water keert bij de hoogste waterstand. Bouwen op
hoogste deel oeverwal, ongeveer in het midden.
Dijkdoorbraken door zwakke en lage dijken, hierdoor overstromingen. Dit
veroorzaakten door de sterkes stroom een diep gat. Bij het herstellen van de dijk
werd de nieuwe dijk om de wielen/kolken heen gelegd.
Wielen: meertje dat ontstaat bij een dijkdoorbraak
Tussen de winterdijk en de rivier liggen uiterwaarden = gebied tussen rivier en
winterdijk wat bij hoogwater onder water loopt en zomerdijken= dijk dichtbij de
rivier die het water bij een lage rivierstand keert.
1.2) Een land van polders
Soorten polders
Een polder is een gebied dat omringd is met dijken en waar de waterstand
kunstmatig wordt geregeld door mensen.
Zeepolder
Veenpolder
, Droogmakerijen
Iedere polder heeft een andere ontstaanswijze en kenmerkende hoogteligging
Hoogteligging: de ligging ten opzichte van het zeeniveau
Zeepolder
Door sedimentatie wordt land voor de kust steeds hoger. Als er een dijk om
opgeslibd stuk wordt neergezet ontstaat een zeepolder
deze liggen op zeeniveau
Veenpolder
In west-nederland
Ontstaan toen boeren veenmoerassen geschikt maakten voor landbouw
Ze gingen het gebied draineren of ontwateren (= allebei: overtollig water
laten weglopen)
Dit deden ze door sloten te graven, hierdoor zakte het land in
Veen is een soort spons, wordt kleiner als het opdroogt. Veen wat niet onder
wat ligt verrot.
Liggen tussen 0 en 2 meter onder zeeniveau
Droogmakerij
Droogmakerij = Drooggemaakte meren of stukken van de zee.
Voor het droogmaken werd eerst een dijk aangelegd, daarna werd met
molens of gemalen het water weggepompt. Dit heet kunstmatige afwatering
= het wegpompen van water met molens of gemalen
Bekendste polders
Meer dan 2 meter onder zeeniveau
Het water in de grond
Boeren hebben belang bij een goede grondwaterstand op hun land, want veel
landbouwgewassen moeten met hun wortels in de buurt van grondwater kunnen
komen. Er komen ook voedingsstoffen mee. Grondwater = water dat tussen het
bodemdeeltjes in de grond zit.
De hoogte van het grondwater kun je regelen met het oppervlakte water = water wat
je in het landschap ziet, zoals sloten en kanalen. Door het water in sloten te
verlagen, verlaagt ook het peil van het grondwater in het land ernaast.
Het grondwater bestaat van boven naar onder uit:
Hangwater
Capillair water
Grondwater
Het water in de polders
Water lozen uit de polder is lastig door lage liggen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller marthederade07. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.92. You're not tied to anything after your purchase.
