Deze samenvatting bevat het onderdeel parasitologie dat behandeld wordt tijdens het vak infectieziekten. Dit vak wordt in het eerste jaar aan de UA gegeven. Dit onderdeel is het 4de deel van deze cursus bevattende het onderwerp parasitologie. De andere delen zijn ook verkrijgbaar.
,Definities
Parasiet = organisme dat voor het volbrengen van zijn natuurlijke
levenscyclus tijdelijk of permanent moet leven in of op een ander levend
organisme ( = gastheer) waaraan het voedsel onttrekt.
Van het Griekse "para-sitos" : para (naast, bij) en sitos (tarwe, brood, eten)
Sommige auteurs suggereren de term parasiet te beperken tot die organismen die
hun gastheer aantoonbare schade toebrengen (strikte schade toebrengen kan
gerelativeerd worden, een bacterie doet dit ook, maar we bedoelen eukaryote
organismen)
Maar meestal is de definitie toch ruimer
Gezondheid van de mens wordt bedreigd door:
Prokaryoten: virussen, bacteriën, schimmels en gisten (geen celkern)
Eukaryoten
Ééncelligen = Protozoa
Hoger ontwikkelde soorten = Metazoa
Wormen = Helminthen
Geleedpotigen = Arthropoda
In de medische context wordt de term parasiet bijna exclusief gebruikt voor de
eukaryotische parasieten (Protozoa en Metazoa).
De mug (geleedpotigen) zijn strikt gezien ook een parasiet)
Wat kunnen ze veroorzaken bij de mensen?
Pathogene parasieten
Ziekmakend vermogen voor overigens gezonde mensen
Vb. malaria
Commensale parasieten
Gastheer ondervindt geen (aantoonbaar) nadeel
Vb. Entamoeba coli (kan in darm voorkomen)
Opportunistische pathogenen
Worden pathogeen bij (sterke) daling van de immuniteit, pas een probleem
bij een sterk verzakt immuunsysteem
Vb. Toxoplasma
Bijkomende begrippen
Obligaat:
De ontwikkelingscyclus en verspreiding kunnen niet verlopen zonder één of meer gastheren
bv. Taenia spp.
Facultatief: (diegene die niet aangepast zijn aan de gastheer zijn de ergste)
Normaal vrijlevende organismen die zich ook wel eens als parasiet kunnen gedragen
bv. Naegleria spp.
Endoparasiet:
in het lichaam in alle mogelijke organen bv. in hersenen, buik
Darm: bv. Giardia
Bloed: bv. malaria
Andere weefsels: bv. toxoplasmose
Onderverdeling van het dierenrijk in het taxonomisch systeem
Phyla
Klassen (soms subklasssen)
Orden
Families (soms superfamilies)
Genera = geslachten (soms ondergeslachten)
Species = soorten (soms ondersoorten)
→ focus hier vooral op genera en species → benaming van parasieten bestaat vaak uit 2 delen:
geslacht (1) en soort (2).
Over de globale indeling en de hiërarchie daarbinnen bestaat een zekere consensus;
Of een bepaalde groep organismen tezamen een orde, een subklasse of een klasse
vormen is vaak discutabel. Op dat niveau zien we veel verschillen in de diverse
classificaties.
Protozoa
Gebaseerd op de manier van voortbewegen van het organisme
Phyla
Flagellates → maken gebruik van flagellen/zweepdraden
Ciliates → ééncellige parasieten die gebruik maken van trilhaartjes
Amebae → gebruik van schijnvoetjes
Sporozoans → geen duidelijk aantoonbare manier van voortbewegen
Wormen → klassiek onderverdeeld o.b.v. de vorm in het volwassen stadium
Nemathelminthes
Ronde wormen
Voor mens → slechts één belangrijke ondergroep = nematoda
Platyhelminthes
Platte, afgevlakte wormen
2 ondergroepen:
Cestoda = plat en gesegmenteerd
Trematoda = plat en niet-gesegmenteerd Parasieten die bij de mens voorkomen →
zeer heterogene groep! Classificatie o.b.v. het voorkomen
5
, Protozoa: de eencellige organisme, kan ook onderverdeeld worden in nog eigen onderdelen:
de meeste moeten kunnen bewegen
Amoeben schuiven verder, van de sporozoa is niet geweten hoe die voortbeweegt
Amalia: platwormen en spoelwormen
Cestonen: gesegmenteerd, andere manier van voeden
De blauwe namen te kennen
Lintworm: 7m80
Overzicht wereldwijd terugvinden
Haarfollikelmijt, klein follikel in de
wenkbrauwen, iedereen heeft die als
hij/zij 90 is => rood bij wenkbrauwen
Endemisch/kosmopolitisch Uitsluitend voorkomen door import
voorkomen
Protozoa Giardia lamblia Plasmodium spp → malaria!
Dientamoeba fragilis (regelmatig Leishmania spp → ook in
bij kinderen) Middelandse zee gebied (Spanje,
Cryptosporidium spp. (zeldzamer, Italië, Griekenland)
opport.)
Toxoplasma gondii (opport.)
Wormen Enterobius vermicularis Taenia solium (worm in tropische
(aarsmaden) setting)
Toxocara canis/catis (honden- en
kattenspoelworm)
Ascaris lumbricoides (grote
spoelworm) → zeldzaam in onze
omgeving door verbeterde hygiëne
Fasciola hepatica
Taenia saginata (lintvorm) →
komt nog regelmatig voor
6
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller KV2004. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.35. You're not tied to anything after your purchase.
