SOMATIC SYMPTOM
DISORDERS
Master Mental Health, Periode 4
2023
,Contents
Taak 1 - Physical complaints without a cause.....................................................................................................4
College 1 – inleiding 10-02..........................................................................................................................4
1. Wat is somatische symptoom stoornis (SSD)? Criteria, ziektebeeld, etiologie, differentiaal diagnose, etc.
........................................................................................................................................................................ 5
DSM-5 – Somatic symptom and related disorders......................................................................................5
Barsky. (1999). Functional Somatic Syndromes..........................................................................................8
Henningsen, P. (2018). Management of somatic symptom disorder. Review paper................................10
2. Welke uitdagingen komen kijken bij het diagnosticeren van ssd? Hoe maak je onderscheid tussen de
verschillende stoornissen (en evt. andere klachten buiten de somatische stoornissen)?............................12
Murray, (2016). The challenge of diagnosing non-specific, functional, and somatoform disorders: A
systematic review of barriers to diagnosis in primary care.......................................................................12
3. Hoe kan het biopsychosociale model toegepast worden bij SSD? En wat zijn de biologische,
psychologische en sociale factoren die erbij komen kijken? Wat is het verschil met het medische model? 15
Rief, Martin (2014) How to use the new DSM-5 somatic symptom disorder diagnosis in research and
practice: a critical evaluation and a proposal for modifications...............................................................15
Wade & Halligan. (2017). The biopsychosocial model of illness: a model whose time has come.............19
G. Engel. (1977). The need for a new medical model: a challenge for biomedicine.................................20
Barsky. (1999). Functional Somatic Syndromes........................................................................................22
4. Hoe is de classificatie veranderd van de dsm-4 naar de dsm-5? Naamswijziging - Classificatie -
Verbetering of verslechtering?.....................................................................................................................24
DSM-5 – Somatic symptom and related disorders....................................................................................25
Bouman (2013). Somatic Symptom and related disorders in de DSM 5...................................................25
Taak 2 – chronische pijn...................................................................................................................................27
College - chronische pijn...........................................................................................................................27
1. Wat is chronische pijn en wat is de classificatie hiervoor? Wat is het verschil tussen chronische en acute
pijn?..............................................................................................................................................................32
Main (2002) ABC of psychological medicine: Musculoskeletal pain.........................................................32
Den Hollander (2010) Fear reduction in patients with chronic pain: a learning theory perspective.........34
2. Wat zijn mogelijke biopsychosociale en gedragsmatige (vermijdings)factoren die chronische pijn tot
ontwikkeling brengen en/of in stand houden?.............................................................................................38
Vlaeyen (2016) The fear-avoidance model of pain...................................................................................38
Leeuw (2007) The Fear-Avoidance Model of Musculoskeletal Pain: Current State of Scientific Evidence 39
1
, Edwards (2016) The Role of Psychosocial Processes in the Development and Maintenance of Chronic
Pain...........................................................................................................................................................42
McCracken (2005) Social context and acceptance of chronic pain: the role of solicitous and punishing
responses..................................................................................................................................................46
3. Welke mogelijke (psychologische) behandelingen zijn er voor chronische pijn en welke zijn effectief
gebleken?.....................................................................................................................................................48
Williams (2012) Psychological therapies for the management of chronic pain (excluding headache) in
adults........................................................................................................................................................48
Leeuw (2008) Exposure in vivo versus operant graded activity in chronic low back pain patients: Results
of a randomized controlled trial...............................................................................................................49
Sturgeon (2014) Psychological therapies for the management of chronic pain.......................................51
Taak 3 – surfing the third wave........................................................................................................................54
1. welke therapievormen vallen onder de derde golf therapieen? En Wat zijn de werkzame mechanismen
en effectiviteit per behandeling?..................................................................................................................54
Sturgeon (2014) Psychological therapies for the management of chronic pain.......................................54
Mindfulness..................................................................................................................................................54
Shapiro (2006) Mechanisms of mindfulness.............................................................................................54
ACT............................................................................................................................................................... 56
Yang (2014) Acceptance and commitment therapy for chronic pain........................................................56
Effectiviteit...................................................................................................................................................58
Veehof (2016) Acceptance- and mindfulness-based interventions for the treatment of chronic pain: A
meta-analytic review................................................................................................................................58
Peters (2017) Happy Despite Pain: A Randomized Controlled Trial of an 8-Week Internet-delivered
Positive Psychology Intervention for Enhancing Well-being in Patients With Chronic Pain......................60
2. Wat zijn de verschillen tussen first, second en third wave therapieën?...................................................61
3. Wat is positieve psychologie? Effect van positieve emoties op chronische pijn?.....................................62
Fredrickson (2003) The Value of Positive Emotions: The emerging science of positive psychology is
coming to understand why it’s good to feel good....................................................................................62
Sturgeon (2010) Resilience: A New Paradigm for Adaptation to Chronic Pain.........................................64
Hanssen (2017) Can positive affect attenuate (persistent) pain? State of the art and clinical implications
.................................................................................................................................................................. 67
Taak 4 – chronische vermoeidheid...................................................................................................................69
College chronische vermoeidheid (17-3)..................................................................................................69
1. Wat is CFS (Chronic Fatigue Syndrome)/ME en hoe wordt het gediagnosticeerd? Wat voor een
differentiaaldiagnoses zijn er (wanneer ben je chronisch moe en wanneer moe bij depressie bijv.?).........72
2
, Prins, J. B., Van der Meer, J. W., & Bleijenberg, G. (2006). Chronic fatigue syndrome.............................72
Rimbaut, S. (2016). Chronic fatigue syndrome – an update.....................................................................74
2. Zijn er verklaringen voor CSF? Biopsychosociaal model -> ook cognitieve model kijken..........................76
Prins et al. (2006). Chronic fatigue syndrome...........................................................................................76
3. DIagnose en ook Psychosociale en psychologische factoren....................................................................78
HUIBERS, M. J. H., & WESSELY, S. (2006). The act of diagnosis: pros and cons of labelling chronic fatigue
syndrome..................................................................................................................................................78
4. Invloed van sociale omgeving (stigma)?...................................................................................................80
Prins, J. B., Van der Meer, J. W., & Bleijenberg, G. (2006). Chronic fatigue syndrome.............................80
Wojcik, W. (2011). Chronic fatigue syndrome: Labels, meanings and consequences...............................80
5. Welke behandelingen zijn er beschikbaar voor CFS (en wat zijn diens effectiviteit)?...............................81
Prins, J. B., Van der Meer, J. W., & Bleijenberg, G. (2006). Chronic fatigue syndrome.............................81
Nijhof, S. L., (2012). Effectiveness of internet-based cognitive behavioural treatment for adolescents
with chronic fatigue syndrome (FITNET): a randomised controlled trial..................................................82
Janse, A. (2018). Efficacy of web-based cognitive-behaviour therapy for chronic fatigue syndrome:
randomised controlled trial......................................................................................................................83
Deale, A. et al. (2001). Long-term outcome of cognitive behavior therapy versus relaxation therapy for
chronic fatigue syndrome: a 5-year follow-up study................................................................................84
Taak 5 – functionele neurologische stoornissen...............................................................................................85
1. Wat is een conversiestoornis/functioneel neurologische stoornis? (Types voorkomende symptomen,
criteria etc.) Wat is de differentiaaldiagnose?..............................................................................................86
2. Wat zijn de (biopsychosociale) oorzakelijke en in stand houdende factoren?.........................................86
DSM-5.......................................................................................................................................................86
Espay et al. (2018) Current concepts in diagnosis and treatment of functional neurological disorders...87
Drane et al. (2021) a framework for understanding the pathophysiology of FND....................................90
Wieder et al. (2020) Suggestibility in functional neurological disorder: a meta- analysis.........................93
3. Wat is de “oude” en “nieuwe” kijk/terminologie op functionele neurologische stoornissen?.................94
Raynor et al. (2021) A historical review of functional neurological disorder and comparison to
cotemporary models................................................................................................................................94
Roelofs (2003) De conversieverlamming. Een nieuwe kijk op een controversiële stoornis......................97
Ludwig (2018) Stressful life events and maltreatment in conversion (FND): a systematic review and
meta-analysis of case control studies.......................................................................................................98
4. Welke behandelvormen zijn er en wat is de effectiviteit? Hoe behandelbaar is het eigenlijk (prognose)
en wat voorspelt die prognose?.................................................................................................................100
3
, Sharpe (2011) Guided self-help for functional (psychogenic) symptoms: A randomized controlled
efficacy trial............................................................................................................................................100
Graham et al. (2017) A case series of Acceptance and Commitment Therapy (ACT) for reducing
symptom interference in functional neurological disorders...................................................................101
Gutkin (2021) Systematic review of psychotherapy for adults with functional neurological disorder. . .104
College 24-03-2023 FND.........................................................................................................................105
Taak 6 body dysmorphic disorder (BDD)........................................................................................................107
1. Wat is BDD? | Epidemiology | Differentiaal diagnose............................................................................107
2. Zijn er verschillende vormen van BDD?..................................................................................................107
DSM-5 criteria.........................................................................................................................................107
Fang, A. & Wilhelm, S. (2015). Clinical features, cognitive biases, and treatment of body dysmorphic
disorder..................................................................................................................................................108
3. Hoe zit het met spiegel checken en vermijding?....................................................................................113
Greenberg, J. L. et al. (2014). Visual hot spots: an eye tracking study of attention bias in body
dysmorphic disorder...............................................................................................................................113
Windheim, K. et al. (2011). Mirror gazing in body dysmorphic disorder and healthy controls: effects of
duration of gazing...................................................................................................................................115
4. Cosmetische ingrepen?...........................................................................................................................117
Bowyer, L. et al. (2016). A critical review of cosmetic treatment outcomes in body dysmorphic disorder
................................................................................................................................................................117
Higgins, S. & Wysong, A. (2018). Cosmetic surgery and body dysmorphic disorder – an update...........119
5. Behandeling BDD?..................................................................................................................................122
Phillips, K. A. et al. (2008). Body dysmorphic disorder: treating an underrecognized disorder..............122
Wilhelm, S. et al. (2010). A cognitive-behavioral treatment approach for body dysmorphic disorder...124
College – Body dismorphic disorder...........................................................................................................126
TAAK 1 - PHYSICAL COMPLAINTS WITHOUT A CAUSE
College 1 – inleiding 10-02
Introductie
Somatische symptoomstoornis (SSD) = lichamelijke (somatische) klachten
Eenduidige medische verklaring is afwezig OF niet in verhouding
Aanzienlijke duur (meer dan 6 maanden)
Klachten veroorzaken significante beperkingen en distress
o Excessieve cognitieve, affectieve en gedragsmatige reactie op de klachten
4
, Prevalentie
Ongeveer 50% bezoekt huisarts voor ‘niet verklaarbare’ lichamelijke klachten -> bij meerderheid verdwijnen klachten
na geruststelling huisarts -> 15-25% krijgt een diagnose SSD
Exacte prevalenties zijn lastig omdat het lastig te meten is door o.a. onder diagnose, comorbiditeit, dominante
klachten
Diagnose is een moeilijk en lang proces -> SSD diagnose is meestal ‘eindpunt’ van lange medische weg
DSM
DSM-4 shift van medisch onverklaarbare klachten naar DSM-5 die zegt: aanwezigheid van psychologisch lijden en
psychologische mechanismen: cognitieve, gedragsmatige en emotionele reacties op symptomen
Impact SSD
Persoonlijke kost:
Fysiek lijden
Sociaal: isolatie, verlies identiteit, rol in gezin
Psychologisch: comorbiditeit bv. Depressie, angst, vermijding
Duur: langdurige klachten met daarbij horende beperkingen
Diagnose: lang en moeilijk traject
Stigmatisering: onbegrip, frustratie, moedeloosheid
Maatschappelijke kost:
Ziekte-uitkering, werkonbekwaamheid, gebruik gezondheidszorg
1. WAT IS SOMATISCHE SYMPTOOM STOORNIS (SSD)? CRITERIA, ZIEKTEBEELD, ETIOLOGIE,
DIFFERENTIAAL DIAGNOSE, ETC.
DSM-5 – Somati c symptom and related disorders
Nieuwe categorie in de dsm-5 = somatische symptoom en verwante stoornissen
Gemeenschappelijk kenmerk: prominente aanwezigheid van somatische symptomen die
gepaard gaan met aanzienlijke distress en beperkingen
Diagnose = verontrustende somatische symptomen plus abnormale gedachten, gevoelens en
gedragingen als reactie op deze symptomen
Factoren die kunnen bijdragen aan SSD: genetische en biologische kwetsbaarheid, vroege
traumatische ervaringen, aangeleerde + culturele/sociale normen die psychisch lijden
devalueren en stigmatiseren in vergelijking met fysiek lijden.
Somatisch-symptoomstoornis (300.82 (F45.1))
A. Een of meer somatische symptomen die verontrustend zijn of tot een aanzienlijke
verstoring van het dagelijks leven leiden.
B. Buitensporige gedachten, gevoelens of gedragingen in verband met de somatische
symptomen of daarmee samenhangende gezondheidsproblemen, zoals blijkt uit ten minste
een van de volgende symptomen
1. Onevenredige en aanhoudende gedachten over de ernst van iemands symptomen.
2. Aanhoudend hoge mate van bezorgdheid over gezondheid of symptomen.
3. Overmatige tijd en energie gewijd aan deze symptomen of gezondheidsproblemen.
C. Hoewel één somatisch symptoom misschien niet voortdurend aanwezig is, is de toestand van
symptomatisch zijn aanhoudend (meestal langer dan 6 maanden).
5
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jodystarmans. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $16.50. You're not tied to anything after your purchase.