Samenvatting van het vak spijsvertering van de eerste master geneeskunde aan de KU Leuven. Dit is enkel deel 2, omdat het volledige bestand te groot is om in 1 keer te uploaden. Deel 1 is ook beschikbaar. Beide delen kunnen ook aangekocht worden in een voordeelbundel.
• Lichte tot matige cytonucleaire atypie
• Toegenomen mitotische activiteit
• Celkernen verlengd en hyperchromatisch, heel soms tot in apicale celpolen
- Hooggradige dysplasie
• Ernstige cytonucleaire atypie: sterk vergrote, onregelmatige kenen
• Kernen tot in apicale celpolen
3.2 COLORECTAAL CARCINOOM
ALGEMENE BESCHOUWINGEN
- Colorectaal carcinoom = maligne epitheelgezwellen die ontstaan in colon of rectum
- Maligniteit =
• Lokaal invasief en destructief en overschrijdt normale anatomische grenzen
• Uitzaaiing op afstand, typisch via bloed of lymfevaten
- Patholoog -> stadiering
• Lokale uitgebreidheid in chirurgisch specimen
• Metastasen histologisch bevestigen
- Stadiering bepaalt prognose en therapie
- Typisch voor colon: uitzaaiing pas mogelijk als tumor is ingegroeid voorbij muscularis mucosae,
tot in submucosa
• Omdat kleinste lymfevaatjes niet tot in mucosa gaan
• Dus pas sprake van carcinoom als letsels door muscularis mucosae gegroeid is ->
verschillende van andere delen van GI stelsel
- Ontstaan allemaal uit klierepitheelcellen -> adenocarcinoom
Zz: andere groeivorm, vb plaveiselcelcarcinoom (vb op overgang naar anaal kanaal)
à patholoog: bepalen soort tumor = typeren
- Graad van differentiatie: ook taak van patholoog
• Goed gedifferentieerd = tumor die goed lijkt op oorspronkelijk weefsel
• Weinig gedifferentieerd = tumor die erg afwijkt van normale weefsel
- Incidentie
• 10% van alle nieuwe kanker
• 3e frequentst bij vrouwen
• 4e frequentst bij mannen
• Grote wereldwijde variatie: incidentie tot 10x lager in Azië en Afrika
o Door westerse RF (calorieën, dierlijk vet, sedentaire levensstijl, roken, alcohol)
- Etiologie
• >90% is sporadisch
• 5% erfelijk: FAP, HNPCC, Peutz-Jeghers, juveniele polyposissyndroom -> telkens uitsluiten
dmv genetisch onderzoek bij nieuwe diagnose van CRC (colorectaal carcinoom)
• < 1% door IBC (vnl colitis ulcerosa, minder bij Crohn)
- CRC is typisch voorbeeld van tumor die zich ontwikkelt in meerdere stappen -> iedere fase kan
morfologisch en/of genetisch worden omschreven
• Morfologisch: soorten van poliepen +/- (graad van) dysplasie
• Genetisch: chromosomale instabiliteit (CIN pathway) en microsatellietinstabiliteit (MSI
pathway)
- 85% van sporadische CRC via CIN pathway
• Ernstige chromosomale afwijkingen vb aneuplodie, grote deleties en duplicaties,
toegenomen hoeveelheid DNA per celkern
• Bijna altijd APC mutatie, vaak TP53 mutatie, bij de helft KRAS mutatie
131
, • Soms BRAF mutatie ipv KRAS mutatie
- 15% van sporadische CRC via MSI pathway
• Microsatelliet = variabele lange sequenties van herhaalde nucleotiden, die verspreid over
hele genoom voorkomen
• Zijn vatbaar voor foutieve DNA overschrijving, met vorming van insertie- of deletieloops
• DNA-mismatch-repair enzymen (MLH1, PMS2, MSH2 en MSH6): controleren
replicatiefase en herstellen foutieve kopieën
o Als die wegvallen -> na enkele celdeling ontwikkelen dochtercellen multiple allelen
met variabele lengte, verspreid over hele DNA = toestand van high level
microsatellietinstabiliteit of MSI-high -> normale functie van genen verstoord ->
kanker
o Hypermethylatie van promotor MLH1 gen vaak bij sporadische vormen van CRC
§ Hoe ouder, hoe frequenter
§ Hypermethylatie -> inactivatie MLH1 gen -> complex van 4 MMR enzymen
kan normale functie niet meer uitvoeren
- FAP syndroom: kiemlijnmutaties van APC gen
- HNPCC: kiemlijnmutatie in genen voor 1 van 4 mismatch repair enzymen -> CCR op jonge
leeftijd
ROL VAN PATHOLOOG BIJ COLORECTAAL CARCINOOM
- Initiële en verdere diagnostiek + genetische testing van letsels
- Initiële diagnose op endoscopische biopsie
• Coloscopie ikv symptomen die kunnen wijzen op CRC (krampen, tenesmen, constipatie,
diarree, rood bloedverlies per anum)
• Asymptomatisch pt waarbij fecaal occult bloed test positief is
• Goede darmvoorbereiding zodat hele colon kan geïnspecteerd worden
• Ruime biopsie van endoscopisch verdachte letsels, want gemak van histologische
diagnose is afhankelijk van aantal weefselfragmenten en groeipatroon van tumor
- Microscopie
• Goed gevormde, onregelmatig verlopende klierbuisjes afgelijnd door atypisch epitheel
• Zijn ingebed in onregelmatig aangelegd, ontstoken bindweefsel = desmoplastisch stroma
(abnormaal bindweefsel dat gevormd wordt op basis van signalen vanuit tumorcellen
•
- Indien mogelijk steeds verwijderen van volledige primaire tumor dmv HK
132
, • Chirurgisch resectiestuk wordt door patholoog onderzocht -> prognostische variabelen
zoals stadium, type tumor en graad bepalen
•
- Stadiering volgens TNM classificatie
• Diepte van tumor in darmwand
o Laagste stadium (pT1): duidelijke submucosale invasie
• Aantal lymfeklieren rond darm met metastasen
133
, • Uitzaaiingen in organen op afstand -> extra biopsies van orgaan waarin uitzaaiing wordt
vermoedt nodig
- Typeren = tumor op basis van cyto-architecturale kenmerken toewijzen aan bepaalde
diagnostische categorie, met bepaalde prognose (categorieën bepaalt door WHO)
• Klassiek adenocarcinoom (meeste)
• Mucineuze adenocarcinoom
• Medullaire carcinoom
• Ongedifferentieerde carcinoom
- Graderen = stadium van differentiatie beschrijven
• Bepaalde subtypes worden niet gegradeerd of krijgen vaste graad
• Mucineuze adenocarcinomen worden niet gegradeerd
• Laaggradig vs hooggradig (hoog is agressiever)
• Als heterogeen groeipatroon: minst gedifferentieerde component telt
- Aanwezigheid van perineurale, lymfevat of bloedvatinvasie en status van chirurgische
snedevlakken
• Transsectie door tumor (onvolledige verwijdering): heel slechte prognose
• Tumorvrije resectiemarge <1mm: ook slechte prognose
• Budding: groei van individuele tumorcellen of kleine soliede tumorcelgroepjes ipv groei
als klierbuizen
o Meestal aan invasiefront van tumor
o Teken van agressiviteit
o Hoe meer budding, hoe slechter prognose
- Genetisch onderzoek van biopsies
• Erfelijke kankersyndromen opsporen
• Effectiviteit van kankermedicatie voorspellen (predictie van therapie effect)
134
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Gnkkuleuven. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.72. You're not tied to anything after your purchase.
