Volledige samenvatting Inleiding tot pedagogische wetenschappen
59 views 2 purchases
Course
Inleiding tot de pedagogische wetenschappen
Institution
Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Samenvatting Inleiding tot de pedagogische wetenschappen, gedoceerd door Koen Lombaerts. Samenvatting module 1 t.e.m 4 + mogelijke examenvragen + schema + notities uit de les.
Korte samenvatting, maar voldoende om te slagen
1. Pedagogiek (inleiding)
= richt zich op concrete opvoedings- en onderwijsprocessen.
Toch nog geen onderscheid tss wetenschappelijke en niet-academische aandacht vr het
opvoedings-en onderwijsgebeuren
Tijdschema:
o 4de eeuw vr Chr: Plato
Opvoeding is belangrijk vr de verdeling vd samenleving in stand te houden.
Opvoeding is ondergeschikt aan de politiek
o 17de eeuw: John Locke
Pasgeboren kind wordt geboren zonder inhoud (tabula rasa). Opvoeding is heel
belangrijk.
o 18de eeuw: Jean Jacques Rousseau
Kind w geboren met blauwdruk, cultuur en omgeving ku geen invloed uitoefenen op
hoe kind zal evolueren. Opvoeding niet belangrijk
o Ernst Christian Trapp: 1ste hoogleraar pedagogiek
,De aandacht voor opvoeding en onderwijs verandert v incidenteel naar continu
Pedagogiek = interactieve wetenschap.
Insteken uit:
- Psychologie: inzicht in ontwikkeling v kinderen
- Filosofie: reflectie over waarden, opvoedingsfilosofie
- Sociologie: onderwijs als maatschappelijk instituut
Integratief karakter: zo veel mogelijk complementair gebruik maken v andere
wetenschapsdisciplines.
2. Meervoudigheid v pedagogiek
Meest abstracte vraag -> die naar de wetenschappelijkheid v pedagogische theorievorming
en onderzoek (gewenste wijze v theorievorming en de gewenste vormen v empirisch
onderzoek.)
Er is niet 1 overkoepelende metatheorie, maar meerdere wetenschapstheorieën. De
meervoudigheid v deze wetenschapstheorieën komt tt uiting in de verschillen die er op een
aantal cruciale punten bestaan.
Grote meningsverschillen in de te gebruiken methoden v empirisch-pedagogisch onderzoek
en de eisen die aan het verantwoorden vd resultaten w gesteld.
Klassiek pedagogisch vraagstuk: relatie theorie <> praktijk. Hoe zit verhouding tss
theorievorming, empirisch onderzoek en anderzijds de werkelijkheid v opvoeden en
onderwijs
Alles wat met educatiewetenschappen te maken zou kunnen hebben omvat 3 niveaus:
Metatheoretisch (Wetenschapstheorie): Relatie met praktijk? Moet wetenschap zich
enkel bezighouden met feiten of moet ze ook uitspraken doen over wenselijkheden?
Theorievorming over en onderzoek naar opvoeding
Object theoretisch (= pedagogische theorieën): theorievorming over en onderzoek naar
het object ‘opvoeding’. Pedagogische theorieën die inzicht verschaffen in complexe
relaties tss handelingen en educatie-effecten. Proberen te analyseren en verklaren wat
er in de werkelijkheid gebeurt, systematisch verzamelen v informatie
Praktijk = pedagogische werkelijkheid: praktijk v educatie, beïnvloeding vd
werkelijkheid gericht op ontwikkeling/leerprocessen en gedragsverandering. Gebeurt er
iets thuis, op straat…wat met educatie te maken zou kunnen hebben
Ontwikkelingen binnen pedagogiek gaan in de richting ve pluralisering vd 3 niveaus ipv een
integratie vd 3
2 vormen v meervoudigheid:
Diachrone pluraliteit: de opeenvolging v paradigmata, scholen, stromingen en
dergelijke (opeenvolgend in de tijd)
Synchrone pluraliteit: het naast elkaar bestaan daarvan (samenvallend in de tijd)
3 traditionele stromingen, reflectie op taak/karakter v pedagogische theorieën
Empirisch-analytisch: werkelijkheid beschrijven adhv metingen en ervaringen. De
werkelijkheid weergeven zoals ze is. De enige echte waarheid.
Zuiver beschrijven wat opvoeding feitelijk is, NIET wat mensen moeten doen
Handelingsgericht = kritisch-emancipatorisch: Richt zich op bruikbaarheid vd theorie.
Passen theorie toe. Naast informeren vooral adviseren. Meedenken met praktijk en
bruikbare kennis aanreiken
Hermeneutisch = geesteswetenschappelijk: Filosofische vragen verhelderen.
Voorstellen welke problemen, processen er omgaan in de praktijk
Praktijk helpen bij het verwoorden v wat haar zelf bezighoudt (zelfverstaan vd praktijk)
Pogen om mens en werkelijkheid te bereiken
Ondertussen veel meer: taalanalytische pedagogiek, pragmatische pedagogiek…
, Paradigmatische pluralisering (’90): meer aandacht vr hermeneutische benaderingen en
methodische toenaderingen (zien vd meervoudigheid vd problemen)
Ontwikkelingen binnen opvoedingswetenschap gaan steeds meer richting pluralisering vd 3
stromingen
Module 1b: Ontstaansgeschiedenis vd pedagogiek
- Empirisme en rationalisme (17e e)
o Empirisme: kennis komt voort uit ervaring. Waarneming is essentieel.
Generaliseren is pas mogelijk als er regelmatig en veelvuldig observatie heeft
plaatsgevonden (inductie).
Door systematisch en doelbewust te experimenteren, kunnen algemene stellingen
worden geformuleerd
o Rationalisme: theoretische kennis centraal. De rede als meest betrouwbare bron v
kennis.
- Rationalisme
o Theoretische kennis centraal
o Rede is meest betrouwbare bron v kennis
o Waarheid is niet zintuigelijk, maar deductief afleidbaar (Descartes)
- Pedagogische reflectie centraal
- Verlichting (18e e)
o Waarheid kan enkel w bewezen mbv theorie.
o Opvoedbaarheid vh individu & maakbaarheid vd samenleving. Introductie v
volksopvoeding
o Rousseau: cultuurkritiek tegen kerkelijke en wereldlijke machthebbers. Iedere
mens is v nature goed, een opvoeder dient niets op te dringen, bevelen of te
verbieden. Kind leert door de gevolgen v eigen gedrag, opvoeder biedt enkel
mogelijkheden tt interactie en controle over het proces (voorloper anti-autoritaire
opvoedingsbeweging
o Pestalozzi: iedereen kan tt werkelijke humaniteit gevormd worden. Methodiek vr
volksonderwijs
- Pedagogiek in de 19e eeuw
o Blijvende invloed v verlichting
o Romantiek:
Naast kennis ook belang vr onbewuste.
Mensvisie die de wijze wrop mensen verschillen benadrukt.
Uniciteit v ieder mens
Fröbel: via spel-, speel- en leermateriaal ontwikkeling v kleuters
bevorderen
o Reformpedagogiek: tegen massale en methodisch starre volksonderwijs vd 19 e
eeuw
5 uitgangspunten:
Kindgericht: nt de leerstof of ontwikkelingsdoelen centraal
Vertrouwen in natuurlijke ontwikkeling (tegen dwang en autoriteit)
Belang v lichamelijke en kunstzinnige vorming
Kinderen zijn van nature actief
Individuele aard en belangstelling v kinderen + rol vd gemeenschap
(samenwerken)
- Pedagogiek als academische wetenschap
o In 1ste instantie toegepaste wetenschap (praktijk)
o Langeveld:
Praktijk gaat theorie vooraf: starten v ‘huis-tuin-en-keukenervaring’
Opvoeding vindt plaats id omgang tss kinderen en volwassenen
Tegen opvoeding in ruime zin. Niet elke beïnvloeding is opvoeding
o Trapp, Casimir, Decroly & Demoor
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller evievh. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.76. You're not tied to anything after your purchase.
