Luchtverontreiniging
- luchtverontreiniging is een atmosferische
conditie waarin stoffen in een concentratie
boven het natuurlijke achtergrondniveau
aanwezig zijn, waardoor meetbare effecten aan
de mens, dier, vegetatie of materialen kunnen
optreden
- onder stoffen verstaat men in dit geval alle
natuurlijke en antropogene chemische
verbindingen die in de lucht aanwezig kunnen
zijn.
Korte geschiedenis
- voor industrialisatie: rook en stank
- industriële revolutie: smog
- jaren 60: luchtvervuiling is thema voor wetenschappers
- jaren 70: komt op de politieke agenda
- jaren 80: wetgeving en normstelling
- jaren 90: zure regen, ozonlaaf
- jaren 00: fijnstof
- 2009: Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit: EU normen
- 2020: Schone Lucht Akkoord
- nu: klimaat CO2
Monitoring Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit
- concentraties PM en NO2 zijn afgelopen jaren flink gedaald
- PM overschreden in gebieden met intensieve veehouderij of industrie
- NO2 overschreden op binnenstedelijke locaties in de Randstad met veel verkeer
Trends: de afgelopen 30 jaar is de luchtkwaliteit aanzienlijk verbeterd onder invloed van Europees,
Nederlands, provinciaal en lokaal beleid (Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit)
Emissie vs Imissie
- emissie = de uitstoot vanuit de bron, deze uitstoot verspreidt zich in de omgeving (normen hoeveel
er uitgestoten mag worden)
- immissie = concentratie op leefhoogte als gevolg van een emissie (normen die aanvaardbaar zijn op
leefniveau)
Normen luchtkwaliteit leefniveau
- immissienormen
- grenswaarde: normen
- daggemiddelde met overschrijdingsdagen
- uurgemiddelde met overschrijdingsuren
- jaargemiddelde
- streefwaarde: inspanningsverplichting
- informatiedrempel: blootstelling voor bijzonder kwetsbare bevolkingsgroepen
- alarmdrempel: acute maatregelen die mensen beschermen tegen hoge concentraties
- langetermijndoelstellingen
Normen worden gebruikt voor:
- veiligheid; acuut gevaar; korte duur, hoge concentratie
- gezondheid; geen acuut gevaar voor de gezondheid van de mens, wel op langere termijn
- milieu
Smog: veel verontreinigde stoffen die door de atmosfeer niet goed worden gemengd met de lucht
- zomersmog: fotochemische smog
- wintersmog: industriële smog
Fijnstof
- PM10, PM2,5 , PM0,1
- primair: verbranding, wrijving, verdamping. Fossiele brandstoffen, mengvoedindustrie, zeewater
(zouten die vrijkomen tijdens de verdamping)
- secundair: O3, NH3, SO2, VOS verbinden zich tot vaste deeltjes. Deze kunnen zich ook aan primaire
deeltjes hechten
Fijnstof; PM2,5
- bestaat voor 45% uit secundair anorganisch aerosol (ammoniumsulfaat, ammoniumnitraat)
Fijnstof: Gezondheidseffecten
- hart- en longfunctie
- long-, hart- of vaataandoeningen
Ziektelast als gevolg van milieufactoren
- uitgedrukt in DALY’s: disability adjusted life years
DALY: maat waarin zowel het aantal mensen bij
wie gezondheidseffecten optreden als de ernst en
de duur van deze effecten, verwerkt is. Geeft een
, ruwe indicatie van het aantal verloren gezonde levensjaren in de NL populatie door
milieugerelateerde ziekte of vroegtijdig sterfte.
DALY
- mortaliteit: accuut overlijden als gevolg van kortdurende blootstelling
- morbiditeit: ziekte als gevolg van blootstelling, verergering symptonen
- voornaamste ziekten met betrekking tot luchtverontreiniging: hart- en vaatziekten, duizeligheid,
chronische bronchitis, astma, hoest, misselijkheid etc.
Ozon (O3)
- een verhoogde ozonconcentratie ontstaat onder invloed van zonlicht (UV) uit diverse stoffen:
Vluchtige Organische Stoffen (VOS), Stikstofoxiden (NO x); Koolmonixide (CO); Methaan (CH4)
Ozon: Blootstelling en gezondheid
- werking stof: irriterende voor de ogen en luchtwegen, effect op centraal zenuwstelsel, met als
gevolg hoofdpijn en verminderde prestaties
- acuut: luchtwegklachten, verergering astma
- langdurend: verminderde longwerking
Effecten natuur
- PM10 (met name sulfaataerosolen): verminderen het broeikaseffect; mondiale zonsverduistering
- O3: aantasting huidmondjes en waslaag planten
SO2
- bronnen nu: raffinaderijen
- bronnen vroeger: verkeer en industrie
- verbrandingsproduct van zwavelhoudende brandstoffen, meestal kolen of olie
SO2: ademhalingsproblemen/astma en bij piekconcentraties longschade
NOx: ademhalingsproblemen, longschade
NH3: onderdeel van fijnstof
Zware metalen
- chroom, nikkel, koper, zink, cadmium en lood zitten vooral in fijnstof. Kwik, arseen en seleen komen
ook als gas voor
- de metalen komen hoofdzakelijk voor in aerosolvorm en worden tegelijkertijd met fijnstofmeting
geregistreerd
- gezondheid:
- cadmium: carcinogeen
- arseen: direct giftig en carcinogeen
- lood: schade nieren, zenuwstelsel en rode bloedcellen
- nikkel: allergene reacties, carcinogeen
Zware metalen: industrie, energie, verkeer, consumenten, verbrandingsprocessen bij raffinaderijen
en afvalverwijdering
VOS, PAK en CO
- benzeen: bestanddeel benzine (wegverkeer, houtkachels)
- benzo(a)pyreen: indicator Pak (rook, teer, uitlaatgassen)
- CO: onvolledige verbranding (verkeer, industrie, houtkachels)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller noortje0863. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.86. You're not tied to anything after your purchase.