Summary

Examen Samenvatting Geschiedeniswerkplaats vwo 4-5-6 Examenkatern historische context, Verlichting - Geschiedenis

0 purchase

Course
Geschiedenis

Level
VWO / Gymnasium

Book
Geschiedeniswerkplaats / tweede fase havo historisch overzicht / deel Handboek

Hierbij wordt er antwoord gegeven op de volgende deelvragen 'Welke ideeën ontstonden tijdens de Verlichting over een meer rechtvaardige samenleving?' 'Hoe werden verlichte ideeën tijdens de democratische revoluties in de Verenigde Staten en Frankrijk in de praktijk gebracht?' 'In welke mate bepaa...

[Show more]

Preview 2 out of 12 pages

View example

Summarized whole book? No
Which chapters are summarized? Deelcontext 2, verlichting
Uploaded on September 13, 2023
Number of pages 12
Written in 2022/2023
Type Summary

rationalisme
decartes
locke
empirisme
verlichting
droit divin
immanuel kant
rousseau
adam smith
montesquieu
absoluut vorst
pilgrims
founding fathers
bill of rights
standenmaatschappij
staten generaal

Book Title:Geschiedeniswerkplaats / tweede fase havo historisch overzicht / deel Handboek

Author(s):Unknown

Edition:Unknown
ISBN:9789001903619
Edition:3

Institution Secondary school
Level
VWO / Gymnasium
Course
Geschiedenis
School year 6

$7.56

Add to cart

Add to wishlist

100% satisfaction guarantee
Immediately available after payment
Both online and in PDF
No strings attached

2.1 Verlichte denkbeelden ( 1650 – 1689 )
Welke ideeën ontstonden tijdens de Verlichting over een meer rechtvaardige
samenleving?
Aanleiding wetenschappelijke revolutie:
Copernicus, halverwege 16e eeuw, ontdekking ‘heliocentrisch wereldbeeld’
Wetenschappelijke revolutie : reeks wetenschappelijke ontwikkelingen in de 16 e
en 17e eeuw die tot een ander mens- en wereldbeeld leiden. Kenmerkend is
observeren, experimenteren en redeneren.
Ontwikkelingen in de 16e eeuw:
o Ontdekkingsreizen
Nieuwe rijkdom en verbeterde scheepsbouw, navigatie en cartografie
o Ambachtelijke technieken
Molens, telescoop en de drukpers
o Humanistische tekstanalyse
Kritische houding + klassieke teksten
o Rationalisme van Descartes ( = vader van het rationalisme )
Rationalisme : overtuiging dat de rede ( = het verstand ) de enige bron van
kennis is
- Natuur is een machine, die kan je begrijpen d.m.v. je verstand
- Verstand ( ratio ) is belangrijker dan waarneming (empirie )
- Mens heeft van god aangeboren kennis meegekregen

o Empirisme van Locke ( = vader van het liberalisme )
Empirisme : overtuiging dat kennis voorkomt uit ervaring
- Bewustzijn is een onbeschreven blad
- Onze ideeën zijn het resultaat van ervaringen en indrukken die gebaseerd
zijn op de zintuiglijke waarneming ( alles wat je ziet , doet , ruikt , proeft ;
dat creëert uiteindelijk jouw kennis )

Nieuwe ontdekkingen en inzichten ondermijnen het geloof
Katholieke kerk heeft veel autoriteit en een belangrijke positie ( geocentrisch
wereldbeeld )
Copernicus stelt het heliocentrisch wereldbeeld vast -> Galilei bewijst met
telescoop dat Copernicus gelijk heeft + Newton kan banen en getijden
voorspellen met zwaartekracht
Autoriteit van de kerk neemt af -> gevolgen:
- discussies over de positie van godsdienst in de samenleving
- godsdienst en geweten worden steeds meer gezien als een zaak van het
individu
- het wordt minder gezien als een verantwoordelijkheid van de staat en / of
vorst
-
Hoe ontstond de verlichting?

, Door afname van de autoriteit van de kerk en de wetenschappelijke revolutie was
de verlichting mogelijk. De verlichting ontstond bij de filosofen, zij vonden dat ze
de wetenschappelijke methode moesten toepassen op de samenleving.
Verlichting = mens + samenleving ( onderzoeken met behulp van ) ratio +
wetenschappelijke methode
Verlichting : stroming van geleerden in de 18 e eeuw die vonden dat de
samenleving ( net zoals de natuur ) met de rede ( = het verstand ) moest worden
onderzocht. De meeste verlichte filosofen waren aanhangers van het rationeel
optimisme. Zij geloofden in ( maatschappelijke ) vooruitgang.
Invloed op het denken over de samenleving:
- filosofen gaan vragen stellen bv. ‘Wat is goed en fout?’
- er was teveel bijgeloof en tradities
- intolerantie en machtsmisbruik van kerk en staat
-> grote veranderingen via het onderwijs en de opvoeding
( vooruitgangsgedachte )
Immanuel Kant : twee denkstromen ( empirisme OF rationalisme )
Hij wilde een middenweg vinden : er is een grens aan het ‘weten’
Droit divin : goddelijk recht, idee dat de koning het recht om te regeren van God
heeft gekregen en daarom alleen aan God verantwoording schuldig is >
algemene gedachtegang
Voorbeelden van verlichte denkers en hun ideeën
John Locke
- Vorst krijgt macht van het volk i.p.v.. God
- Natuurrechten : grondrechten die niet door de mens gemaakt zijn, maar
die ieder mens van nature zou hebben. Iedereen dus gelijkwaardig en
daardoor mag je niet handelen in het nadeel van een ander
- In een natuurtoestand waren deze rechten vanzelfsprekend
- Volk geeft deel van de natuurrechten aan de regering, vorst geeft
veiligheid, oplossen van conflicten en bescherming natuurrechten ervoor
terug = sociaal contract
- Niemand staat boven de wet ( grondwet )
- Zodra iemand boven de wet ging staan mocht het volk deze persoon
afzetten
Rousseau
- Verlaten van de natuurtoestand leidt tot slavernij en armoede
- Beschaving creëert ongelijkheid, maar van nature zijn alle mensen vrij en
gelijk
- Volkssoevereiniteit : het hoogste gezag berust bij het volk, dat de
staatsmacht ( indien nodig ) toevertrouwt aan een ( gekozen ) regering
- Directe democratie ( ideale situatie )
- Niet mogelijk? Sociaal contract > volk geeft soevereiniteit aan vorst /
volksvergadering en die voert de algemene wil uit
Montesquieu
- Scheiding der machten / trias politica : systeem van drie van elkaar
gescheiden machten : wetgevende , uitvoerende en rechtsprekende

The benefits of buying summaries with Stuvia:

Guaranteed quality through customer reviews

Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.

Quick and easy check-out

You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.

Focus on what matters

Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!

Frequently asked questions

What do I get when I buy this document?

You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.

Satisfaction guarantee: how does it work?

Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.

Who am I buying these notes from?

Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nienkehack. Stuvia facilitates payment to the seller.

Will I be stuck with a subscription?

No, you only buy these notes for $7.56. You're not tied to anything after your purchase.

Can Stuvia be trusted?

4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)

67479 documents were sold in the last 30 days

Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now

Start selling

Seller

Package deal ·

Summary

Examen Samenvatting Geschiedeniswerkplaats vwo 4-5-6 Examenkatern historische context, Verlichting - Geschiedenis

Document information

Subjects

Connected book

Written for