Class notes
Geschiedfilosofie hoorcollege aantekeningen
- Course
- Institution
- Book
Document met alle hoorcollege aantekeningen van het eerstejaarsvak Geschiedfilosofie.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Followhayaamchibane
Content preview
Geschiedfilosofie hoorcolleges en boekHoorcollege 1: inleiding geschiedfilosofie wat en waarom
Waarom moeilijk doen
- Geschiedschrijving/beoefening als vanzelfsprekende activiteit
- Volstaat een naïef realisme
o Bronnen uit de 19e eeuw waren bijv. niet objectief geschreven dus hoe
kan deze bron objectief worden benaderd?
- Onderzoeksobject: welk verleden?
o Afbakenen/onderscheiden blijkt lastiger dan het lijkt
- Methode: mag je anachronistisch zijn
o Andere normen en waarden, tradities etc. mensen cultureel heel
anders door de eeuwen heen
o Feiten uit bronnen halen of op bronnen zetten? Verschillende aanpak
van ‘feiten’
- Doel (academische) geschiedbeoefening?
o Inzicht krijgen in zowel het verleden als het heden
Voorwaarden aan wetenschappelijke kennis
- Aristoteles (384-322 v. Chr.): voorwaarden geldige uitspraken en zekere
kennis kennisgarantie belangrijk zodat men weet hoe het uitgevoerd moest
worden
o Kennis moet gewaarborgd worden
- Denken over wetenschap in middeleeuwen en nieuwe tijd
o Staat aan de basis voor de huidige wetenschappelijke kennis
- Ontwikkeling moderne wetenschappen sinds 17 e eeuw gepaard met zoeken
naar nadenken over kenniswaarborging, en het zoeken naar geldige
methodologische uitgangspunten
Geschiedenis als academische discipline
- Noodzaak methodologische en kentheoretische reflectie
- Concurrentie met sociale wetenschappen
- Geschiedenis als eigenstandige discipline ook eigenstandige historische
methode?
- Reeds lang bestaande geschiedfilosofische tradities
Wat voor soort geschiedfilosofie
- Substantiële of speculatieve geschiedfilosofie: de aard en de zin van het
historisch proces
- Kritische of analytische geschiedfilosofie: de formele kenmerken van
historische kennis en de validiteit van gebruikte methoden
- Speculatieve geschiedfilosofie al heel erg oud
Cyclische geschiedspeculatieve opvattingen
- Eeuwige wederkeer van opeenvolgende ontwikkelingsfasen
- Analogie met natuurlijke & kosmologische processen
- Gouden begintijd
- Hesiodus, Ovidius, Polybius
- Wereldhistorische kalendercycli in Mayacultuur
, - Christelijke 4 wereldrijken (Daniël 7:14) van cyclisch naar lineair
- Deze verschillende benaderingen bijna mythologisch te noemen
Lineaire geschiedspeculaties binnen het Christendom
- Fundamenteel lineair karakter
- Zes of zeven aetates (analogie met scheppingsdagen en levensstadia mens)
- Tussen schepping en visio beatifica
- Twee hoofdtradities
Augustinus, De civitate Dei: heilsgeschiedenis – wereldse geschiedenis
- Wereldse geschiedenis (civitas terrena) weinig relevant
- Heilsgeschiedenis betreft Civitas Dei
- Wel onderscheid 6 aetates maar beducht zich over lengte en einde uit te
spreken
Expansieve Christelijke geschiedfilosofieën
- Gehele menselijke geschiedenis als onderdeel van Gods plan
- Uitgewerkte chronologieën gekoppeld aan de 6 aetates
- Culminatie traditie: Theoloog Joachim van Fiore (1135-1202) geschiedenis
als zelfexpressie drie-eenheid
Doorwerking Christelijke geschiedspeculaties
- Laatmiddeleeuwse chiliastische bewegingen
- Apocalyptisch denken in vroeg-Protestantisme
- De goddelijke voorzienigheid volgens Bossuet, Discours sur l’histoire
universel (1679/1681)
- Leibniz: de best mogelijke wereld die de goddelijke voorzienigheid had kunnen
scheppen
Vico als originele overgangsfiguur
- Tegen empiristische en rationalistische pretenties
- Verum-factum principe
- Geschiedvisie Scienza Nuova (1723/1744)
- Ontwikkelingsfasen
- Joodse geschiedenis < > geschiedenis andere volkeren
Geschiedspeculaties binnen de Verlichting
- Rousseau, Voltaire, Turgot
- Bezwaren van Edmund Burke
- Marie Jean Antoine Nicolas de Caritat, Marquis van Condorcet, Esquisse d’un
tableau historique des progress de l’esprit humain (1793-94) van primitief
en bijgelovig naar wetenschappelijk en rationeel
o Wetenschappelijke benadering geschiedenis
o 10 stadia
o Historische vooruitgang
Hegel
- Phenomenlogie des Geistes
- Welgeschichtliche Vorlesungen
- Voortgang der geschiedenis gebaseerd op dialectische strijd
, - Verwerkelijking universele rede kracht die zich door de loop van de
geschiedenis manifesteert
- Elke staatsvorm een bijpassende geest/individualiteit
Comte & Marx
- Auguste Comte (dood 1857)
o Theologische fase, metafysische fase, positivistische fase
- Karl Marx: geschiedenis als een voorspelbaar proces van opeenvolgende
economische productiemethoden
o Slaveneconomie Oudheid
o Feodale productiewijze Middeleeuwen
o Opkomend kapitalisme
o Wachten op communistische revolutie: klasseloze maatschappij zonder
exploitatie en vervreemding
Speculatieve geschiedfilosofie in de 20e eeuw
- Cyclische speculaties:
o Oswald Spengler, Untergang des Abendlanders (1918/22)
o Arnold Toynbee, A Study of History
o Paul Kennedy, The Rise and Fall of the Great Powers (1988)
- Lineair & finalistisch:
o Alexandre Kojève & Francis Fukuyama (The End of History (1989/92))
Kritiek op speculatieve systemen
- Edmund Burke (18e eeuw)
- Karl Popper, The Poverty of Historicism (1957); The Open Societies and Its
Enemies (1945)
- Isaiah Berlin, Historical Inevitability (lecture, London School of Economics,
1953)
- Leszek Kolakovski
- Pieter Geyl
- Niet alles wordt meegenomen in de geschiedenis, dus lastig om
wetmatigheden te vinden binnen de geschiedenis
- Mensen reageren helemaal niet wetmatig, oftewel veranderingen in gedrag
naar mate de omstandigheden wijzigen
- Absolute wetmatigheden is te makkelijk gedacht dus er zijn geen
wetenschappelijke wetmatigheden in de geschiedenis, omdat de situatie
telkens veranderd en een ander gevolg als consequentie heeft
Blijvende aantrekkingskracht geschiedspeculatieve notities
- Historische lessen en bruikbare historische verklaringen?
- Latente overtuigingen over historische zingeving. Denk aan ‘Whig
interpretation of history’
- (Wetmatige) historische processen in Global History & kwantitatieve
(sociaaleconomische) geschiedenis
Kwantificerende (sociaaleconomische) geschiedenis
- Wetenschappelijk verklaarde maatschappelijke en economische processen en
cycli met voorspellende waarde
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller hayaamchibane. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.39. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
83225 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now