Toetsen van twee afhankelijke groepen (gepaarde waarnemingen of
matched pairs)
Voor – en nametingen zijn verricht
Vraag: Is er gemiddeld genomen sprake van een daling tussen voor-en
nameting
Gevonden verschil in deze steekproef:
Gemiddelde: = -0.66
Standaard deviatie: sd = 0.4427
Probleem: Is het verschil in gemiddelde waarde dat we waargenomen (-0.66) hebben in
DEZE steekproef systematisch, d.w.z. Is deze steekproef redelijker wijze afkomstig uit
een populatie met een negatief gemiddeld verschil. Deze vraag beantwoorden door de
toetsingsprocedure uit te voeren
Kies onbetrouwbaarheid bijv. =0.01
Eenzijdige toets
Gemiddelde: = -0.66
Standaard deviatie: sd = 0.4427
Maak gebruik van toetsingsgrootheid T en bijbehorende steekproevenverdeling. Wij vragen ons eigenlijk af, of de populatie nu normaal
verdeeld is of niet. Daarna wordt de waarde van toetsingsgrootheid gemeten, ofwel T.
H0 verwerpen betekent dus: Er is gemiddeld genomen sprake
van een daling tussen voor-en nameting. Deze conclusie kunnen
we maken als de steekproevenverdeling (bij benadering) normaal
verdeeld is.
MAAR LET OP! - Steekproevenverdeling T bij benadering (voor
grote steekproefaantallen) normaal verdeeld (of tenminste wordt
ervan uitgegaan).
Kritische noot
De p-waarde wordt altijd uitgerekend onder de aanname dat de steekproeven verdeling van het verschil d normaal verdeeld is. Dit is zo
als:
de populatie van waaruit de waarnemingen zijn verricht normaal verdeeld is, of
als het steekproefaantal (n) ‘voldoende’ groot is
In het algemeen is dit moeilijk om na te gaan. Er zijn toetsen voor normaliteit van populatieverdeling gebaseerd op
steekproefwaarnemingen, maar voor kleine steekproeven zijn deze niet geschikt. Zelfs als ‘statistisch afwijkend’ van normaliteit, zegt dit
niet alles over de vorm van de steekproevenverdeling.
In het algemeen zijn de standaard (parametrische) toetsen robuust (bestand) tegen (sterke) afwijkingen van normaliteit (blijkt uit
simulatiestudies). Vaak zijn voor toetsen een n > 30 voldoende, zelfs wanneer de populatieverdeling erg scheef is.
In ieder geval kan je sterk aan de p-waarde twijfelen als het steekproefaantal erg klein is (zeg n < 20). In deze module beperken we ons
hoofdzakelijk tot data met steefproefomvang n < 20, waarbij de standaard p-waarde (gebaseerd op normaliteitsaanname van de
steekproevenverdeling) niet te vertrouwen is. Een oplossing daarvoor is toetsen op basis van rangnummers (vaak aangeduid als: non-
parametrische toetsen of verdelingsvrije toetsen).
Toetsen gebaseerd op rangnummers
4 soorten toetsen die kunnen worden gebruikt:
Wilcoxon rangteken (signed rank) toets als alternatief voor de t-toets voor één steekproef of voor gepaarde waarnemingen
(twee afhankelijke steekproeven, matched pairs). – Tweelingen onderzoek – Onderzoek met voor- en nameting
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller vuurwerk. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.98. You're not tied to anything after your purchase.