De Atheense democratie (5de eeuw v.C.)
Bestuur door het volk
Bestuursvorm: directe democratie voor volwassen vrije Atheense mannen (burgerrecht) →
volksvergadering.
Polis (mv. poleis): stadstaat, stedelijke kern met omliggend land en eigen bestuur/ leger.
Gelijkheid
- Tot en met 11de eeuw v.C. monarchie (koning).
- 10de-8ste eeuw v.C. aristocratie (adel, de ‘aanzienlijken/besten’ regeren).
- 7de en 6de eeuw: tirannen (tiran: iemand die onwettig de macht grijpt.) heersen
geregeld.
- Kleisthenes voert vanaf 510 v.C. de directe democratie in.
Iedereen had gelijke rechten (geen verschil arm of rijk). Echter: mensen met Atheens
burgerrecht: volwassen, vrije mannen met Atheense ouders.
Denken over de natuur en de wereld
Griekse filosofie
Filosofie (filo: houden van, sophia: wijsheid). Wetenschap die streeft naar wijsheid en kennis:
natuur, ethiek, politiek.
Denken over de natuur
• Zoeken naar verklaringen van natuurverschijnselen. Panta rhei (Alles stroomt,
Heraclitus).
• Griekse filosofie niet het begin van wetenschap (bouwt voort op kennis uit
Mesopotamië en Egypte).
• Bijdrage aan ontwikkeling van de wiskunde: bijv. Thales (meetkunde) en Pythagoras.
Denken over politiek
Discussie over de vraag: Wat is de beste bestuursvorm?
De filosoof Plato (427-347): aristocratie van wijze mannen/ tegen democratie:
- Burgers laten zich gauw misleiden door demagogen.
- Burgers zijn wispelturig.
- Meerderheid heeft niet altijd gelijk.
2.2 I Het hellenisme
Het rijk van Alexander de Grote (356-323 v.C.)
Macedonische koning Philippus (vader van Alexander) profiteert van onderlinge strijd
Griekse poleis → brengt Griekenland onder zijn heerschappij. Zijn zoon verovert vervolgens
het Perzische Rijk en nog veel meer land.
, Verklaringen voor Alexanders succes
1. Persoonlijke eigenschappen en militair inzicht:
- doorzetter, geloof in eigen kunnen;
- militair inzicht;
- onvoorspelbaar → vrees → loyaliteit.
2. Speelde goed in op tradities in de landen waar hij regeerde.
3. Streven naar gemengde elite in veroverd gebied (bijv. massahuwelijk in Susa)
Griekstalige heersers
Alexander † 323 v.C., geen erfopvolging → zijn generaals voeren strijd om de macht →
diadochenrijken (diadoch: opvolger) →
Griekse cultuur verspreidde zich over Azië. Elite neemt Griekse cultuur over: hellenisme.
Hellenistische cultuur in Azië en Egypte
Hellenisme: politieke veranderingen
• Grieks als bestuurstaal;
• Griekse bestuursorganen, maar wel vaak één heerser en een regering met mannen
uit de betere standen: oligarchie.
• Wel poleis/stedelijk zelfbestuur.
2.3 I De Romeinse Republiek
Het ontstaan en de uitbreiding van het Romeinse Rijk
Motieven voor de Romeinse veroveringen:
• Behoefte aan veiligheid.
• Roem en macht.
• Inkomsten (belastingen, nieuwe landbouwgrond, krijgsgevangenen: slaven).
Hoe breidden de Romeinen hun rijk uit?
• Diplomatie (bondgenootschappen met lokale heersers).
• Geweld, oorlogvoering: ontwikkeling beroepsleger, verharde wegen (snelle
verplaatsing legioenen), legerkampen (castra).
Patronage en het einde van de republiek
Macht van de Romeinse elite versterkt door patronage.
Machtige patroon (politicus/hoge militair) verleent gunsten aan cliënten in ruil voor
steun/stem → 2de en 1ste eeuw v.C. burgeroorlogen, machtsovernames.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Charlottedool. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.88. You're not tied to anything after your purchase.