Jagers-verzamelaars en boeren
De moderne mens
Rond 140.000 v.C. ontstond de homo sapiens, de moderne mens, het soort waarbij wij
horen. Vanuit Afrika trok hij rond 100.000 v.C. naar Azië en rond 40.000 v.C. naar Europa.
Vanaf zijn ontstaan leefde deze mens van jagen en verzamelen, net als eerdere
mensensoorten hadden gedaan. Jagers-verzamelaars waren bijna altijd nomaden. De
jagers-verzamelaars in Abu Hureyra waren een uitzondering, zij leefde in grotten, hutten of
tenten, gemaakt van dierenhuid. Ze leefden in groepen van 20 tot 30 mensen, we weten niet
hoe de beslissingen werden gemaakt, maar de sociale verschillen waren niet groot. De
groepen dreven onderling handen en ruilden producten als vuursteen, ivoor en schapen met
elkaar.
De agrarische revolutie
In Abu Hureyra ontstond de landbouw al rond 11.000 v.C., maar voor de meeste volkeren
ontstond het pas duizenden jaren later. Tussen 9000-6000 v.C. ontstonden in het het
Midden-Oosten landbouwsamenlevingen. Rond 7000 v.C. verspreidde de landbouw zich
naar Noord-Afrika en rond 6000 v.C. naar Europa.
De overgang naar een boerenbestaan is een van de belangrijkste gebeurtenissen geweest
in de prehistorie. Rond 7500 v.C. gingen mensen voor het eerst aan veeteelt doen.
Ook zijn er in andere plekken in de wereld sporen van vroege landbouw gevonden. BRON 3
De overgang naar het boerenbestaan had zulke ingrijpende gevolgen, dat het de agrarische
revolutie wordt genoemd. Voor veel mensen betekende de revolutie en overschakeling van
een zwerven naar een gevestigd (of sedentair) bestaan”nu ze het hele jaar door van
landbouw leefden, moesten ze bij de akkers blijven. Een ander belangrijk gevolg was een
snelle bevolkingsgroei. Terwijl de jagers-verzamelaars p.p. een vierkante kilometer nodig
hadden voor hun voedselvoorziening, produceren boeren op eenzelfde oppervlakte genoeg
voor 60 tot 100 mensen. Zo kwamen er meer en grotere dorpen. Het landschap veranderde
verder doordat bossen plaatsmaakten voor akkers en wilde grasvlakten veranderen in
graanvelden. De nieuwe levenswijze stimuleerde de uitvinding van allerlei nieuwe
technieken, zoals weven, pottenbakken en het gebruik van metaal op gereedschappen en
wapens mee te maken.
Nadelen
De agrarische revolutie lijkt een enorme vooruitgang. Toch blijkt het dat mensen die op
landbouw overstappen, vaak minder gezond waren dan jagers-verzamelaars. Ze leden
vaker aan ondervoeding, infectieziekten en misvorming van de ruggengraat. De
achteruitgang in de gezondheid had verschillende oorzaken. In de eerste plaats moesten de
boeren zwaar werk doen. Daarnaast verbouwde ze in het begin maar een beperkt aantal
gewassen, waardoor hun voedsel veel eenzijdiger was dan dat van jagers-verzamelaars.
Zodra de oogst mislukte, dreigde bovendien direct het gevaar van hongersnood. Doordat de
bevolking toenam en dichter op elkaar leefde, groeide het risico op infectieziekten. Ook het
vee bracht ziekten met zich mee.
Ongelijkheid
De agrarische revolutie zorgde voor sociale verschillen. Jagers-verzamelaar waren voor de
voedselvoorziening op elkaar aangewezen en deelden de opbrengst van de jacht met
elkaar. In de agrarische gemeenschappen kregen boeren op den duur hun eigen akkers.
Omdat sommige succesvoller waren, kwamen er verschillen in rijkdom, macht en aanzien.
Voor het eerst ontstond er een hiërarchie, een verschijnsel dat nooit meer zou verdwijnen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller femke1600. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.