Een ervaren lezer leest een tekst anders dan een beginner. Bovendien verschilt de motivatie
waarmee een tekst verwerkt wordt per lezer. Vmbo-leerlingen (beginners) hebben vaak weinig
motivatie, die werken liever met hun handen.
In dit artikel wordt onderzoek gedaan m.b.v. geschiedenisteksten. Dit zijn teksten waarvan de inhoud
onthouden moet worden. De teksten zijn hoofdzakelijk bedoeld om informatie over te dragen en niet
om te oefenen met lezen.
Er zijn verschillende structuur en stijlkenmerken die worden toegepast. Zo wordt in de ene methode
de lezer direct aangesproken en andere teksten zijn juist afstandelijk en zakelijk geformuleerd. Ten
tweede komen in de ene methode veel (fictieve) personages voor, terwijl in de andere methode
alleen in de illustratieve teksten personages optreden. Bovendien verschilt de verteltijd, in de een
zijn feitelijke teksten in de verleden tijd geschreven, in de ander juist in de tegenwoordige tijd. Ten
derde verschilt het gebruik van een expliciete tekststructuur per methode. Sommige teksten zijn
voorzien van signaalwoorden en structuurexpliciteringen en wordt de hoofdgedachte van de tekst
expliciet weergegeven.
Signaalwoorden: geeft het verband aan tussen alinea’s. geven structuur en zorgen voor samenhang
(en, ook, nadat, etc.).
Volgens docenten en uitgevers zijn korte teksten met veel concreet taalgebruik het meest geschikt
voor een vmbo-leerling.
Ten tweede vinden de meeste docenten en uitgevers een heldere opbouw en structuur in de vmbo-
methodes belangrijk. Hierbij kan een expliciete hoofdgedachte in de kopjes en inleiding helpen. De
uitgevers en docenten zijn het niet met elkaar eens over het gebruik van signaalwoorden. De een
vindt dat dat het te moeilijk maakt, de ander vindt dat zij dat moeten leren. Volgens docenten is
vooral een duidelijke tekststructuur belangrijk.
Ten derde is het volgens docenten niet de taak van een studiemethode om de stof zo leuk mogelijk
te maken, daar is de docent voor. Wel moet de tekst zoveel mogelijk aansluiten bij de
belevingswereld van de leerling.
Ten slotte hebben de docenten en een aantal uitgevers ervaren dat vmbo-leerlingen het leuk vinden
om fictieve verhalen te lezen waarin een personage is opgevoerd waarmee de leerling zich kan
identificeren en waarin een spannend of herkenbaar onderwerp behandeld wordt.
Er zijn twee tekstdimensies belangrijk voor het tekstbegrip en -waardering van vmbo-leerlingen,
namelijk een structuurdimensie en een stijldimensie.
Bij structuurdimensie is er verschil in het gebruik van coherentie-versterkende middelen. Wanneer er
weinig coherentie-versterkende middelen worden gebruikt spreken we van een gefragmenteerde
tekst. In zo’n tekst is sprake van veel korte (hoofd)zinnen, die bovendien typografisch afzonderlijk
worden gepresenteerd doordat iedere zin los wordt aangeboden en begint op een nieuwe regel. Er
hoeft dus steeds maar kleine informatie-eenheden te worden verwerkt (makkelijk).
Een nadeel van zo’n tekst is dat de samenhang moeilijk te vinden is. Dat maakt het lastig om de
informatie te relateren en te integreren omdat de tekst bestaat uit grammaticaal onafhankelijke
zinnen zonder structuursignalen.
Structuurkenmerken:
- De aanwezigheid van structuurexpliciteringen door middel van connectieven en
signaalwoorden en -zinnen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller SJN. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.