100% satisfaction guarantee Immediately available after payment Both online and in PDF No strings attached
logo-home
Previously searched by you
Previously searched by you
logo
Samenvatting Basisbegrippen van recht (BOO1308) $26.46
Add to cart
Quickly navigate to
Preview
  2.  
  3. Universiteit Gent (UGent)
  4.  
  5. Bachelor In De Rechten
  6.  
  7. Basisbegrippen van recht (B001308)

Summary

Samenvatting Basisbegrippen van recht (BOO1308)

2 reviews
 5 purchases
  • Course
  • Basisbegrippen van recht (B001308)
  • Institution
  • Universiteit Gent (UGent)
  • Book
  • Basisbegrippen van recht

Grondige en volledige samenvatting van het vak 'Basisbegrippen van het recht '. Samenvatting is gebaseerd op Powerpoints, hoorcolleges en cursus. Geslaagd in eerste zit.

Preview 4 out of 116  pages

Document information

  • Yes
  • September 21, 2023
  • 116
  • 2022/2023
  • Summary

Subjects

  • wat is recht
  • rechtssubjecten
  • bekwaamheid
  • rechtshandelingen
  • aansprakelijkheid
  • rechtsmisbruik
  • subjectieve rechten
  • duurzame ontwikkeling
  • burgerlijk procesrecht
  • organisa
  • professionele actoren in het recht

Connected book

book image

Book Title:

Author(s):

  • Edition:
  • ISBN:
  • Edition:

Written for

  • Universiteit Gent (UGent)
  • Bachelor in de Rechten
  • Basisbegrippen van recht (B001308)
All documents for this subject (34)

2  reviews

review-writer-avatar

By: student1346 • 1 year ago

review-writer-avatar

By: alixstrubbe • 1 year ago

Seller

avatar-seller
meesterjuju

Reviews received

Content preview

Samenvatting basisbegrippen
van recht
DEEL I: WAT IS RECHT?

HOOFDSTUK 1: HET RECHT ALS EEN GEHEEL VAN GEDRAGSREGELS

Afdeling 1: enkele definities

Objectief recht versus subjectieve rechten

Objectief recht = geheel van gedragsregels dat in een bepaalde maatschappij in een plaats in de tijd
van toepassing is (‘verzamelterm’)

Subjectieve rechten = juridische bekrachtigde aanspraken en bevoegdheden die een rechtssubject op
bepaalde zaken of jegens bepaalde personen kan uitoefenen om zijn doelstellingen te verwezenlijken

Publiekrecht versus privaatrecht

Publiekrecht = de verticale rechtsverhouding die de organisatie en het functioneren v/d overheid
regelt en de rechtsverhouding tussen verschillende overheden en tussen overheid en burgers bepaalt

 Overheid staat sterker dan burger: burger ondergaat staatsgezag

Bv. Bestuursrecht, fiscaal recht, strafrecht…

Privaatrecht = de horizontale rechtsverhouding die de rechtsregels bevat die de private
rechtsverhouding tussen de burgers onderling regelt

• Vroeger: burgerlijk recht = privaatrecht  nu: ruimer volgens Art. 1.1 v/h Burgerlijk wetboek
Bv. Personenrecht, familierecht, erfrecht…

BRONNEN VAN HET BELGISCH PRIVAATRECHT -> Art. 1.1 v/h Burgerlijk wetboek

• Oud BW en BW: (her)codificatie is nog niet compleet
- BW al door Napoleon ingevoerd (boeken in codex onder oud BW)  °nieuwe
structuur voor BW  BW onder Napoleon = Oud BW & resultaat van laatste
codificatie = BW
! nooit spreken over ‘nieuw’ BW
- BW: Arabische cijfers <-> oud BW: romeinse cijfers
 Afwerking zal nog jaren duren
- Wanneer elk boek in werking is getreden? Zie codex BW onder elke titel van nieuw
boek
• Bijzondere wetten: bestaan naast het BW (staan dus niet in codex, maar zijn aanvullend)
1. Behoren tot bevoegdheid van federale overheid maar zijn (nog) niet gecodificeerd
Bv. Wetten inzake beroep
2. Behoren tot bevoegdheid van federale overheid maar zijn buiten het BW
gecodificeerd
Bv. Wetboek van Belgische nationaliteit
3. Behoren tot bevoegdheid van gemeenschappen
Bv. Adoptierecht
4. Behoren tot bevoegdheid van gewesten

1

, Bv. Begraafplaatsen en lijkbezorging
• Gewoonte: regel die voortvloeit uit een bestendig gebruik waarvan het bindend karakter
steun vindt in de algemene overtuiging
! gebruik? Enkel bron van wet als het hernomen wordt
• Algemene rechtsbeginselen: staat niet in de wet, maar volgt uit de rechtspraak

VERVANGING VAN KLASSIEKE ONDERSCHEIDEN

• Privaatrecht = sterk vervaagd
OORZAKEN: meer op int’l en Europees niveau, overheid maakt meer gebruik van private
instrumenten, meer een dwingend karakter ter bescherming van zwakkere partij
• Materieel recht = inhoud van gedragsregels die voor rechtssubjecten rechten en plichten met
zich meebrengen
Formeel recht = handhaving v/d materiele gedragsregels (bv procesrecht)
 Vervaging: bv procesrecht is publiek MAAR ook burgerlijk

Rechtsfeiten, rechtshandelingen en rechtsgevolgen

Rechtsfeiten = zijn feiten waaraan de rechtsregel gevolgen verbindt (iets wat u overkomt met
rechtsgevolgen)

Bv. Geboorte en bevallig zijn rechtsfeiten  afstammingsrecht heeft enorme rechtsgevolgen

Rechtshandelingen = art. 1.3, eerste lid BW

Bv. Ik treed in huwelijk, ik koop een huis

Rechtsgevolgen = gevolgen die het recht koppelt aan feiten die beantwoorden aan de hypothese die
in de norm vervat ligt

Afdeling 2: centrale elementen in het begrip recht

Universeel aanvaarde definitie voor recht bestaat niet

Een geheel van gedragsregels met bijkomende institutionele voorschriften

• Rechtsregels schrijven een gedragswijze voor en formuleren een bevel/verbod (hoe het
moet, niet hoe het is)
• Dwingend recht of openbare orde = imperatief karakter
- Men kan er niet van afwijken (art.1.3, derde lid van BW)
• Aanvullend recht = suppletief karakter
- men kan zelf een afwijkende regeling bedingen die voorrang heeft op de wijze
waarop de wet dezelfde rechtsverhouding reguleert

rechtsregels worden opgelegd door de maatschappij

• Verschilt van maatschappij tot maatschappij: wordt opgelegd door een wetgevende orgaan
 Recht hinkt achterop WANT recht volgt op maatschappelijke ontwikkelingen waarin wij
te laat op inspringen

Het doel van rechtsregels: een kwalitatieve ordening v/d maatschappij

• afhankelijk van drie parameters:
- Rechtszekerheid met juridische-technische vereisten:



2

, o Voorspelbaarheid (nemo censetur ignorare legem DUS recht zou
‘voorspelbaar’ moeten zijn)
 Burger moet voldoende mogelijkheden hebben om vooraf
precies te weten welk gedrag van hem wordt verwacht
o Vastheid: frequent veranderen van gedragsregel?  voorspelbaarheid in
gedrang
o Algemeenheid: moeilijk om overzicht te bewaren en globaal lijn te zien (op
elke regel zijn er immers wel uitzonderingen)
o Onderlinge consistentie: wetgever verandert wet DUS enkele andere wetten
zouden ook moeten veranderen
 Gevaar op tegenstrijdigheden neemt toe naarmate complexiteit
van recht toeneemt
- Rechtvaardigheid
o Evolutief = veranderen met de tijd
MAAR harde kern van te respecteren waarden
 Wat nu rechtvaardig is of over 20j is anders
Bv. In BEL: mensen van hetzelfde geslacht kunnen trouwen
Vroeger: oog om oog, tand om tand
- Doeltreffendheid
o Middelen aangepast aan doelstellingen
o Memorie van toelichting = doelstellingen v/d wetgever, wetten evolueren,
juristen + mensen van verschillende disciplines (bv. Psychologen,
wetenschappers…) komen samen om te onderzoeken of de doelstelling is
bereikt
= systeem van wetsevaluatie

Handhaving van rechtsregels door of krachtens het maatschappelijk gezag

• Uitvoerde macht (bv. Koning, regering)  wetten ten uitvoer leggen
• Rechterlijke macht (bv. Magistratuur)  sanctionering van overtredingen v/d rechtsregel

RECHT IS DUS:

Een geheel van gedragsregels en ermee samenhangende institutionele voorschriften

Uitgevaardigd en gehandhaafd door of krachtens het maatschappelijk gezag

Met oog op een rechtszekere, rechtvaardige en doeltreffende ordening v/d maatschappij

Hoofdstuk 2: relati viteit van deze benadering

Niet overal een stelsel van gedragsregels

1. ‘common law’: recht stamt af van vroegere Engelse recht
2. ‘marxisme’: onderdrukking van lagere klassen door de heersende klasse
3. ‘Afrikaanse traditionele recht’: verzoening!
4. Verre oosten: sociale gedragsregels!!

CONCLUSIE: minder focussen op de ordende functie van het recht, maar meer nadruk op
humaniserende functie van recht en de rechtspraktijk




3

, DEEL II: BASISBEGRIPPEN

HOOFDSTUK I: RECHTSSUBJECTEN

Afdeling 1: begrippen

Rechtssubject = degene voor wie de rechtsnorm gevolgen (rechten en plichten) meebrengt, in wiens
hoofde rechten en plichten bestaan of kunnen bestaan

1. Natuurlijk persoon
2. Rechtspersoon: natuurlijke personen kunnen zich hierin engageren

Persoon = iedere drager van rechten en plichten

Juridische persoonlijkheid = geheel van rechten en plichten v/e rechtssubject (een persoon)

1. Staat van de persoon
2. Bekwaamheid van de persoon (zie hoofdstuk 2)

Staat van de persoon = het geheel van bepaalde hoedanigheden van een persoon die zijn
rechtspositie in de maatschappij en de familie bepalen en hem onderscheiden van andere personen
(art. 6, § 2 oud BW) (onderscheid m.b.t. het bezit en de uitoefening van rechten)

1. Staat in maatschappij: nationaliteit,…
2. Staat in familie: adoptie, trouwen (-> scheiding -> rechtspositie verandert)
3. Staat als enkeling
o Fysieke elementen: leeftijd (-> meerderjarig worden -> evolutie van
handelingsonbekwaam naar handelingsbekwaam) / levend of dood
o Psychische elementen: mentale gezondheid (niet meer helder kunnen
nadenken, rechter verklaart hem onbekwaam)
o Civielrechtelijke elementen tot identificering van de persoon: naam ->
plaatsing binnen bepaalde familie – voornaam -> onderscheid binnen familie
 Verkrijging van deze elementen is afhankelijk van:
- Rechtsfeiten: bv overlijden (lijk > juridische persoonlijkheid eindigt bij het overlijden)
- Materiële rechtshandelingen: bv erkenning van kind door vader
- Rechterlijke uitspraken: bv echtscheidingsvonnis
- Een wet: bv personen kunnen Belgische nationaliteit krijgen (naturalisatiewetten)
 Burgerlijke staat v/e persoon = art. 6, § 1 oud BW
<-> burgerlijke stand = rechtsfeiten en rechtshandelingen vaststellen die de staat v/d
persoon bepalen of wijzigen

Bezit van staat = sociaal gedrag = impliceert een behandeling v/d persoon en feitelijk gedragingen v/e
andere betrokkene, die wijzen in de richting v/d uitoefening van rechten en de naleving van plichten,
inherent verbonden aan de staat in familie

= schijntoestand die juridisch wordt erkend

 Functies in het afstammingsrecht:
- Enkelvoudig karakter: er kan maar 1 persoon ten aanzien van meerdere mannen
Tweezijdig karakter: er kan maar 2 personen bezit van staat hebben, ten aanzien van
moeder & vader (of meemoeder)

4

The benefits of buying summaries with Stuvia:

Guaranteed quality through customer reviews

Guaranteed quality through customer reviews

Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.

Quick and easy check-out

Quick and easy check-out

You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.

Focus on what matters

Focus on what matters

Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!

Frequently asked questions

What do I get when I buy this document?

You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.

Satisfaction guarantee: how does it work?

Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.

Who am I buying these notes from?

Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller meesterjuju. Stuvia facilitates payment to the seller.

Will I be stuck with a subscription?

No, you only buy these notes for $26.46. You're not tied to anything after your purchase.

Can Stuvia be trusted?

4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)

68175 documents were sold in the last 30 days

Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now

Start selling
$26.46  5x  sold
  • (2)
Add to cart
Added