Geschiedenis van het publiekrecht en de politiek (B001311A)
Institution
Universiteit Gent (UGent)
Book
Geschiedenis van het publiekrecht en van de politiek
Grondige en volledige samenvatting van het vak 'Geschiedenis van het publiekrecht en de politiek '. Samenvatting is gebaseerd op Powerpoints, hoorcolleges en cursus. Geslaagd in eerste zit.
Geschiedenis van het publiekrecht en de politiek (B001311A)
All documents for this subject (33)
3
reviews
By: henrivans123 • 10 months ago
By: ellenvandriessche • 11 months ago
By: claryssadellaert • 9 months ago
Seller
Follow
meesterjuju
Reviews received
Content preview
Samenvatting geschiedenis van het
publiekrecht en de politiek
Hoofdstuk 1: Inleiding
1.1 Defi niti e
A. GESCHIEDENIS (Wat bedoelen we met geschiedenis/publiekrecht?)
Geschiedenis v/h recht bekijken door een “achteruitkijkspiegel”
Benadering verleden = vandaag nog relevant
Bouwstenen v/h heden onderzoeken: heden beter verstaan
Rechtsgeschiedenis = metajuridica
= uit het juridisch paradigma stappend, niet gebonden aan juridische principe
o Paradigma = geheel van basisveronderstellingen die binnen een wetenschap gelden =
de veronderstellingen waarop een wetenschap is gebaseerd en gebouwd
Bv. De wereld is het midden en de rest ligt errond
Fout: Copernicus herschikt het paradigma = copernicaanse revolutie
Het juridisch paradigma = ‘nemo censetur ignorare legem’ = niemand wordt
geacht de wet niet te kennen (iedereen wordt geacht de wet te kennen)
Fout: je kan niet al het ‘recht’ kennen, NIEMAND kan dat
Bv. Weten we allemaal de voorwaarden waaraan frietkot moet voldoen om
frieten te mogen verkopen?
= afstappen van positief recht en kijken via geschiedenis naar recht (hoe komt een bepaalde wet tot
stand?)
KENMERKEN
Niet kijken naar het ‘positieve recht’ = het geplaatste recht, geldt op bepaalde plaats en tijd
Bv. In BEL: VANDAAG max 120 per uur (= Belgisch positief recht) <-> DUI: je mag sneller op
autostrade
Wel de interactie van recht en macht, politiek, techniek, religie, klimaat…
1. TECHNIEK: mag je meer of minder rijden? hoeveel afslagen?
2. RELIGIE: 1967 – wet o.b.v. God afgelast MAAR in sommige landen wel nog
combinatie van religie en recht
3. KLIMAAT
o landen met verplichting van sneeuwketting
o In Spanje: sluiting winkels rond middag = siësta door warmte (mss door
climate change ook bij ons)
Contextualiserend: zoeken naar verklaringen waarom we met bepaalde paradigma’s zitten
Vanuit historisch-wetenschappelijke invalshoek
o Rechtssociologie
o Rechtsfilosofie: ideale organisatie v/d wetgeving, bestuur en rechtspraak
o Rechtseconomie: juridische problemen en werking van juridische regels
oplossen adhv economische modellen
Bv. Niet dichtbij elkaar tijdens COVID, alleen in eigen bubbel
1
Juliette Van Glabeke_eerste bachelor rechten UGent_academiejaar 2022-2023
, TOCH in restaurant te dicht bij elkaar? SANCTIE AAN REGELS = reactie op regels =
boete, schadevergoeding…
MAAR geld nodig voor politie/ambtenaren DUS dreiging boven hoofd van
restauranthouder (‘politie’ van eigen restaurant)
= economische benadering = met beperkte middelen zoveel mogelijk resultaten
o Rechtspsychologie
Bv. Man slaat zogezegd vrouw, maar is omgekeerd (getuige) BASED ON GENDER
! Interdisciplinair: het recht bekijken vanuit een andere wetenschap
GESCHIEDENIS GEBRUIKEN OM HUIDIG/POSITIEF RECHT TE BEKIJKEN
Waarom rechtsgeschiedenis in opleiding rechten?
1. Als ‘inleidende duiding’
2. Als wetenschappelijk vorming: recht is niet objectief WANT regel zelf is resultaat van
geschiedenis
Bv. Sommige mensen chiquere auto’s dan andere resultaat van machtsverhouding
MAAR we streven naar objectiviteit
3. ‘Historische Rechtsschule’ – Carl Friedrich von Savigny (19 e E) = nieuw paradigma
- Van belang: historisch evolueren v/e staat te kennen om het recht daarvan
beter te kennen
- Keerde zich tegen studeren van geleerd ‘recht’ op unief: heeft niks te maken
met huidige maatschappij ( = wetten v/d vorsten, mondelinge regels van
generatie op generatie)
Lokaal recht moet geest v/d maatschappij uitdrukken
- Goed recht bestuderen = ges v/h recht bestuderen
- Drukt Volksgeist uit: ieder volk is anders, andere spirit, manier van denken
De wisselwerking tussen recht(swetenschap) en geschiedenis(wetenschap)
Geschiedenis “dient” recht
Toepassing v/d norm in de tijd = HEURISTIEK = kunde van wet te zoeken en te vinden
- ‘Tempus regit actum’= tijd heeft invloed op het recht
- Wetshistoriek in ‘geconsolideerde’ wetgeving
= geknipte en geplakte wettekst met alle nodige aanpassingen nadien
DOEL: wettekst = up to date
! rechter: vandaag oordelen over feiten van 2j geleden volgens wet van 2j geleden
en niet volgens wet van vandaag de dag
Op welk moment wet toepassen? (tijdlijn!)
01/07/2022: overeenkomst voor 2 maanden huurcontract tot 31/08/2022
MAAR op 15/07/2022: nieuwe wet voor minstens 3 maanden huren
Vraag: wet toepassen? Zo ja, vanaf wanneer? PROBLEMATIEK
Antwoord: wet dwingend (MOET) of aanvullend (oude wet blijft)?
Niet idem: gecoördineerd = alle mogelijke wettelijke bepalingen die bestaan,
behouden zoals ze bestaan MAAR logischere ordening
Bv. Grondwet in 1994: artikel 6bis wordt artikel 10 in 2002
2002: geconsolideerde wetgeving v/d gecoördineerde wetgeving
Toepassing van de norm afhankelijk v/d plaats
- ‘Locus regit actum’ (regel van internationaal privaat recht)
2
Juliette Van Glabeke_eerste bachelor rechten UGent_academiejaar 2022-2023
, Bv. Testament voor pastoor in 1803
Formeel (vorm) geldig? 1792: België pastoor deed het correct, blijft geldig
Materieel (inhoud) geldig? Wet van 1795: inhoud moet volgens moment van
openvallen v/d nalatenschap materieel ongeldig
INTERPRETATIE – correct begrip van norm
- Term ‘gelijkheid’: wet kan ongewijzigd zijn maar begrip heeft andere betekenis nu
dan 100j geleden
Bv. Amerika: zwarte vs blanke mensen allebei recht om naar school te gaan
MAAR hebben eigenlijk slechtere middelen = SEGREGATIE = inbreuk op regel
Wet blijft hetzelfde, maar uiteindelijk andere interpretatie
1. Wetshistorische interpretatie – hoe komt een wet tot stand?
o Kijken naar geschiedenis v/h tot stand komen v/d wet
o Wettekst + voorbereidende documenten
Wetsvoorstel = 1 of meerdere parlementsleden
Wetsontwerp = vanuit regering, 1 of meerdere ministers
Memorie van toelichting: uiteenzetting van de redenen waarom we die
wetten maken (ratio legis)
Advies aan de raad v/d staten (afd. wetgeving en bestuursrechtspraak): is de
structuur logisch? Die wet, ahja dan ook die wet en die wet aanpassen
Parlementaire commissie: discussie over de nieuwe wet verslag over
discussie
Amendementen: tekst beter maken
2. Rechtshistorische interpretatie
o Voorbereidende bronnen + indirecte bronnen v/e regel: wetgeving,
rechtspraak en rechtsleer
o Bewust zijn dat recht constant evolueert + normen kunnen anders worden
geïnterpreteerd
INHOUD RECHT – historisch argument
- Vakbond-acquis (‘verworven recht’): vakbonden zorgen voor ‘verworven rechten’
dmv stakingen = sociale strijd
Bv. Plakkaat van Verlatinge: 17 provincies scheuren zich af van Filips obv historische
argument = vroeger lang zo geweest, we verdienen het
Geschiedenis zorgt voor leveren v/d inhoud v/h recht
- Rol archieven: verworven rechten bewijzen in een officieel/oud document dankzij
dit geschiedenis schrijven en weten we welke rechten we hebben
Bv. Koningen kunnen afstamming bewijzen
INHOUD FEITEN – historische expertise
- Historicus = gerechtelijk expert voor bewijs/inhoud v/d feiten schetsing
samenleving van toen en duiding over context
1. Negationismeprocessen
o Letterlijk: iets compleet negeren
Bv. Het negeren v/d holocaust = strafbaar
STEL: Joodse gemeenschap in België ‘holocaust geen probleem in mijn
stad’ obv bronnen van jouw stad is het minimalisering of niet?
historicus = expert waaraan recht advies vraagt
3
Juliette Van Glabeke_eerste bachelor rechten UGent_academiejaar 2022-2023
, 2. Tabaksprocessen: producent veroordelen voor oorzaak van slechte
gezondheidstoestand? EXPERTISE: welke kennis? Kon de producent dat weten?
DUS fout begaan?
Recht “dient” geschiedenis
Je kan geschiedenis reconstrueren adhv bronnen en instellingen
Instellingen: dragers van (politieke) macht
Erfrecht: bepalen verloop van geschiedenis
Bv. Vredesverdrag over stukje Duitsers in België OF dynastieën
Bronnen: wanneer historici geschiedenis wilt schrijven, moet hij zoveel mogelijk juridische
bronnen verkrijgen = geschreven (!!!) documenten
- Testament: “geschiedenis schrijven” toen hadden ze een huis, auto…
- Registers v/s burgerlijke stand: trouw, geboorte, doop, overlijdens…
parochieregisters: wie heeft vroeger geleefd
- Fiscale documenten: weten welke soort goederen werden gehandeld/café openen
voor stemrecht…
- Boedelbeschrijving: rijkdom, inrichting van mensen
- Juridische bronnen = rechtsbronnen = bronnen waar het recht vandaan komt:
1. Materieel (inhoud): herkomst inhoud rechtsbron
Bv. Romeins recht, owv religie (belang van rechts = goed), klimaat (siesta), politiek,
economie
2. Formeel (vorm)
o Wetsgeving: de vorm van de meeste wetregels (parlement)
o Rechtspraak: interpretatie van wetsregels (rechtbank/hoven)
o Rechtsleer: construeren v/d wetsleer (individuen)
o Gewoonterecht: van generatie op generatie
o Algemene rechtsbeginselen: aanvaarde algemene principes die het gerecht
sturen maar staan niet uitdrukkelijk in de wet (bv sanctioneren: altijd eerst
hoorrecht)
Niet interessant als historische bron OMDAT
o 15000: moorden verboden weet eigenlijk niets: veel moorden of
juist niet?
o Niet elk probleem leidt tot rechtspraak (bv. Je kan veroordeeld
worden door te snel te rijden, maar niet ied)
o Visie van 1 auteur = subjectief
o “ongeschreven” regels historische bron = opgeschreven
o “ongeschreven”
Continuïteit
Recht ontwikkeld zich voortdurend
- EVOLUTIE is de regel
- REVOLUTIE is de uitzondering
Bestaande normen passen zich aan de maatschappelijke ontwikkelingen aan
Bv. Belgische revolutie: afscheuring van Nederland koning weg, maar
staatsscholen blijven BEHOUDEN VEEL EN VERANDEREN BEETJE =
pragmatisch conservatisme = verfijnen waar ze niet akkoord mee zijn
4
Juliette Van Glabeke_eerste bachelor rechten UGent_academiejaar 2022-2023
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller meesterjuju. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $27.51. You're not tied to anything after your purchase.
