Summary
Samenvatting strafrecht
- Course
- Institution
- Book
Grondige en volledige samenvatting van het vak 'Strafrecht '. Samenvatting is gebaseerd op Powerpoints, hoorcolleges en cursus. Geslaagd in eerste zit.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
meesterjuju
Reviews received
Content preview
Samenvatting strafrechtALGEMENE INLEIDING
Hoofdstuk I: Defi niti e
Misdrijven = gedragingen die zijn geïncrimineerd en waarop een strafrechtelijke straf is vastgelegd
Elk land past strafrecht op zijn manier toe = NATIONAAL
Bv. In België vermoordt een Zwitser een fransman: strafrecht toegepast volgens wet v/h land
waar misdrijf gepleegd is ongeacht de nationaliteit
MAAR ook intl’ strafrecht: genocide, zware misdrijven, uitleveringen…
Het strafrecht bestaat uit 2 elementen:
1. Materieel strafrecht: geheel der rechtsregels waardoor bepaalde gedragingen strafbaar
worden gesteld en gesanctioneerd (verbodsbepalingen/sancties)
Wat mag er niet? Wat is er strafbaar? Wat zijn de sancties?
Algemene beginselen: poging, deelneming, daderschap…
Bepaalt toepasselijke sanctie en hoe deze moet worden toegepast (straftoemeting
en stafmodaliteiten)
<-> strafuitvoeringsrecht: tenuitvoeringsrecht van sancties en maatregelen
2. Formeel strafrecht (strafprocesrecht): geheel v/d procedurele spelregels volgens welke het
materieel strafrecht wordt toegepast
Hoe wordt strafrecht toegepast? Wie/hoe verzamelt bewijzen? Welke rechtbank?
Hoofdstuk II: Historiek
Archaïsche stelsels
! strafrecht in huidige zin bestaat niet WANT er is geen algemene staat
MAAR wel primitieve maatschappijen: geen strafrecht, wel combinatie van godsdienstige en morele
normen
Talio-recht = oog om oog, tand om tand
“strafrecht” = privéaangelegenheid: wraakneming door (familie van) slachtoffer
tegen (familie van) dader
Werd geregeld in Kanun en duel = een wetboek obv gewoonterecht die de
regeling van misdrijven regelt (ontstaan van afspraken/regels omtrent wraak)
Middeleeuwen
Het Oud-Germaanse strafproces
Strafproces = accusatoir = ‘overheid’ (feodale vorsten) begint bemiddelend op te treden =
vorm van procedure, gericht op participatie van partijen
MAAR ze leggen geen straffen op, belangrijkste is oplossing van conflict
Rondtrekkende rechters: navraag over misdrijven (enquête du pais)
- Ieder dorp: select groep mensen aangesteld om eventueel verdachten aan te wijzen
- DOEL: onderzoeken v/d reputatie v/d beklaagde infamia-procedure: er is iets
gebeurd, dus iemand moet schuldig worden verklaard
1
, - Bewijs: beklaagde aantonen dat hij het misdrijf niet heeft gepleegd = irrationeel
bewijsstelsel, bewijslast bij de vervolgende partij
- Straffen: gekenmerkt door ongelijkheid en wreedheid (doodstraf, lijfstraffen,
vernedering) kon openbaar en postuum plaatsvinden om macht te tonen
- Uitspraak: geen fysieke wraak meer (bv. Schadevergoeding: rechters beslissen
hoeveel dit is + vredegeld: naar slachtoffer en overheid)
Hoe sterker de overheid, hoe meer ze zich bezighouden met inbreuken op regels, hoe
strenger de straffen
Bv. Grote staat (FRA): wrede straffen om macht te tonen
CONCLUSIE: Strafrecht ontstaat vanuit private wraakneming met beperkingen, nadien moeit
overheid zich met schadevergoeding, straffen… °strafrecht
Het inquisitoir strafproces
Strafproces = inquisitoir = sterke overheid, bij overtreding zal de overheid optreden
- Godsbewijze verboden
- Infamia-procedure inquisitoir
Gekenmerkt door actieve rol v/d rechter (= “openbare aanklager” en “rechter”)
- DOEL: vinden v/d waarheid
- Bewijs: bewijslast bij vervolgende partij + strikte/geheime bewijsreglementering door
openbaar ministerie (alleen bepaalde bewijzen werden toegelaten,
hoofdbewijsmiddel = bekentenis)
- Straffen: wreed en ongelijk toont situatie v/d politiek
Ongelijkheid tussen volk en koning: hoe machtiger, hoe meer beleid leunt tegen
dictatuur
<-> hoe zwakker de vorst, hoe minder zware straffen
Wettekst <-> praktijk: rechters gaven niet vlug dood-/lijfstraffen, maar wel
geldboeten (beulen: moeilijk te vinden en wrede straffen kocht men af)
Verlichti ng
HUMANISME: het moet anders! politieke, sociale en economische revolutie
Reactie op excessen v/h ancien régime: willekeur van de rechters, wrede
onderzoeksmethoden en wrede en ongelijke straffen
Misdrijf = schending van “contrat social”: geen absolutistische heersers, burgers maken de
samenleving overeenkomst om maatschappij vorm/organen te geven
Wel schendig? Overheid mag optreden en heeft recht om te straffen = ius punendi
Strafrecht: geen systeem van verdrukking
WANT °strafwetboek voor bescherming van burger tov overheid alleen straffen voor
misdrijven in de wet
° gevangenissen = verbetering WANT nieuwe straf ipv lijfstraffen
Voordelen
1. meetbaar (lichte overtreding = niet lang)
2. achter gesloten deuren
3. niet op lijf
recht van bestraffing is obv 3 principes = de magna charta v/h strafrecht
1. legaliteitsbeginsel: geen misdrijf/straf zonder wet (geen straffen uitvinden)
2. subsidiariteitsbeginsel: staat mag slechts optreden waar het werkelijk nodig is niet
alles moet strafbaar gesteld worden
2
, 3. proportionaliteitsbeginsel: verhouding tussen ernst van misdrijf en de straf zelf
(zware inbreuk = zware straf)
revolutionair strafrecht
Déclaration des droits de l’homme et du citoyen 1789: ideeën v/d verlichting op gebied van
strafrecht
De eerste codificaties van deze nieuwe ideeën in strafwetboeken logisch uitvloeisel v/h
legaliteitsbeginsel (bv. Invoering v/d jury, milde en vaste straffen)
Codificaties van Napoleon
Achteruitgang bescherming burger
De Code d’instruction criminelle van 1808: herinvoering inquisitoir systeem
Code pénal van 1810: herinvoering van wrede en vernederende straffen
MAAR rechter heeft beoordelingsmarge
Restanten hiervan in het wetboek van vandaag de dag
Het huidige strafrecht in België
Grondwet van 1830
Voornemen om alle wetboeken te herzien
Nieuw strafwetboek (1867) = +/- code pénal
Wetboek van strafvordering: nog steeds oude wetboek van napoléon (1808)
Strafwetboek
Oprichting Commissie herziening Code pénal o.l.v. Gentse hoogleraar J.J. Haus
Haus heeft geleid tot nieuw wetboek
Oprichting Commissie voor de herziening van het Strafwetboek (1976) leidt tot Voorontwerp
van Strafwetboek (in 1985)
Oprichting Commissie tot hervorming van het strafrecht o.l.v. Joëlle Rozie en Damien
Vandermeersch (2017): afwijkende versie van voorstel voor nieuw Strafwetboek ingediend in
de Kamer is niet gelukt
Qua structuur/context = wetboek van 1867/1810
Het wetboek van strafvordering
Commissie strafprocesrecht (1991) leidt tot de Wet Franchimont
Commissie tot hervorming van het strafprocesrecht (2015)
Hoofdstuk III: theorieën
Inleiding
Theorieën over strafrecht
1. De klassieke leer
2. De positivistische leer & sociaal verweer
3. Nieuw sociaal verweer
4. Nieuw realisme
3
, Twee fundamentele manieren waarop je kan kijken naar strafrecht
1. Daadstrafrecht: daad bestraffen, niet de dader
- Proportionaliteit!
- Nutteloos? Als een straf wordt opgelegd, moet die volledig uitgevoerd worden
- Klassieke leer
2. Daderstrafrecht: optreden tegen wie iemand is kijken naar de dader zelf (hoe gevaarlijk is
iemand?)
Bv. Stelen omdat je honger hebt <-> stelen omdat je iets wil
- Als een straf wordt opgelegd, moet die niet volledig uitgevoerd worden
- Positivistische leer
NSV: combinatie klassieke leer en positivistische
Mogelijke functies van de straf
1. Vergelding = straf moet het onrecht vergoeden dat door het misdrijf werd veroorzaakt (oude
wraakneming)
2. Verzoening = tussen dader en slachtoffer (bv goederen van dader geven aan slachtoffer)
3. Herstel v/d schade = terug goedmaken v/d schade die is aangebracht (bv graffiti
verwijderen)
4. Algemene preventie = door het bestaan van strafrecht worden mensen weerhouden om een
misdrijf te plegen owv hoge straffen
5. Bijzondere preventie = straf moet zo zijn dat die net lang/zwaar genoeg is om de persoon te
doen inzien dat hij een verkeerde keuze heeft gemaakt (je lesje leren) -> ‘afschrikking’
6. Resocialiserende werking = het idee dat mensen beter worden door de straf en uiteindelijk
kunnen re-integreren in de maatschappij -> ‘verandering’
De klassieke leer
Achtergrond
Ligt aan de basis van het Belgisch strafwetboek in de 19 e eeuw
Steunt het ‘ius punendi’ op het sociaal contract
Straf gericht op daad = DAADSTRAFRECHT: de morele schuld v/d vrije mens
Bv. Iemand die brood steel uit honger = iemand die brood steelt om te stelen
Iedereen wordt geacht in gelijke mate aansprakelijk te zijn voor de misdaad
Iedereen is vrij om te kiezen of hij een misdaad wilt plegen of niet
Iedereen wordt op dezelfde manier gestraft
- Misdaad staat centraal
- Legaliteitsbeginsel
- Proportionaliteitsbeginsel
- Idealistisch mensbeeld: mens = rationeel wezen dat keuzes kan maken in alle vrijheid
(je kiest er zelf voor) gelijkheid!
Schuld en straf
• Nullum crimen sine culpa = geen misdrijf zonder schuld
Wanneer schuldig? Als men er zelf voor kiest in alle vrijheid om een misdrijf te plegen, er is
dus ergens een wil om voor het ‘slechte’ te kiezen
<-> jonge kinderen, geestesziekten…
Bv. Geesteszieke pleegt zwaar misdrijf
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller meesterjuju. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $27.40. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53340 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now