Summary
Samenvatting wateroverlast - leefomgeving - aardrijkskunde (vwo)
- Course
- Level
- Book
Samenvatting o.b.v. buiteNLand over wateroverlast (leefomgeving). Examenstof voor het vwo aardrijkskunde examen.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
simonevinnevander
Content preview
4.1 rivierenStroomgebied = verzamelgebied van een rivier waarbinnen alle neerslag en grondwater via
de zijrivieren uiteindelijk in de hoofdrivier stroomt.
● waterscheiding = grens tussen twee stroomgebieden (gebergten / verhogingen).
Stroomstelsel = een rivier + al zijn zijrivieren.
● bestaat uit bovenloop, middenloop en benedenloop → samen lengteprofiel
(doorsnee van een rivier van bron tot monding.
Herkomst water rivier:
○ gletsjerrivier van smeltwater sneeuw en ijs.
○ regenrivier van neerslag
○ gemengde rivier
Regiem = variatie van watertoevoer rivier in een jaar.
Vertragingstijd = tijd die water nodig heeft om na een regenbui in de rivier te komen →
afhankelijk bodem en vegetatie.
Verval = hoogteverschil tussen twee punten langs een rivier.
● Verhang = het gemiddelde verval per kilometer.
Debiet = totale hoeveelheid water die een rivier afvoert op een bepaalde plek per
tijdseenheid (bijv. 2.300 m3 per seconde).
Gevolgen op waterafvoer door:
● Afname waterbergend vermogen buitendijk (binnen
winterdijken, buiten zeedijken).
○ Rivieren stromen tussen dijken → klei en zand in
bedding en uiterwaarden gesedimenteerd →
uiterwaarden komen steeds hoger te liggen →
waterbergend vermogen neemt af.
● Ontbossing = verdwijnen van bos & verstening
○ minder sponswerking waardoor vertragingstijd
afneemt en rivieren krijgen in korte tijd een groot
debiet → zorgt soms voor piekafvoer = maxi afvoer
tijdens een hoogwaterperiode.
● Verandering van het neerslagregiem (verdeling van de
hoeveelheid neerslag over bepaalde periode) door
klimaatverandering
○ vallen van meer neerslag (hoosbuien → zorgt voor
wateroverlast (riolen) met hoog debiet rivieren)
○ neerslag valt onregelmatiger → soms tijden van
droogte met watertekort
● bodemdaling
○ geologisch proces: isostatisch evenwicht →
Nederland daalt, Scandinavië stijgt.
○ menselijk handelen: winning van delfstoffen, inklinking door ontwatering.
Maatregelen moeten worden genomen! Dijken moeten verhoogt worden om veilig
binnendijks te kunnen wonen (beschermd door primaire waterkeringen aan de kust of
winterdijken bij de rivier). Toch is dijkverzwaring (versterking en verhoging) niet eindeloos
, mogelijk.
Twee processen die als zorg zijn:
1. versterkt broeikaseffect → afsmelten gletsjers en ijskappen zorgen voor stijging
zeespiegel.
2. bodemdaling
Doodtij = situatie waarin het verschil tussen vloed en eb minimaal is.
Springtij = situatie van hoge vloed en lage eb.
4.2 De kust
De Nederlandse kust bestaat uit drie zones:
1. De Waddenzeekust: Friesland en Groningen met zeedijken. Bij vloed vol, bij eb leeg.
2. De Noord- en Zuid-Hollandse kust: Den Helder tot Hoek van Holland met
strandwallen en duinenrijen (duinenkust = zachte kust uit opgewaaid zand voor
natuurlijke bescherming).
3. De Zeeuwse kust: oorspronkelijk een estuarium = trechtervormige monding van rivier
in de zee ontstaan door getijden eb en vloed→ mengeling van zoet en zout water.
Deltawerken hebben het hier veiliger gemaakt → duinen, primaire keringen (direct
aan zee) en andere waterkeringen = dijk, dam, duin die water tegenhoudt.
Zachte kust = uit zand → duin, strand, zandplaat, wadden en kwelders.
Harde kust = dijken, boulevards, dammen, waterkeringen en hybride keringen (een
combinatie van harde zeewering met duinen).
Het kustgebied heeft een dynamiek: vooral opgebouwd uit zand en ontstaan door wind, de
getijden, de zeestromingen en de golfwerking, die voortdurend in beweging is.
Het verplaatst zich makkelijk met afbraak (weggeslagen) en opbouw (aangroei).
Zand wordt met ijskappen hierheen vervoerd. Golven en zeestromingen brengen dit zand
naar de kust.
Aan de kust worden strandwallen gevormd = een door branding opgeworpen langgerekte
zandbank die boven zeeniveau ligt. Hierachter ontstaat waddengebied. Er vormen zich meer
strandwallen die permanent droog komen te liggen en er door wind duinen kunnen ontstaan.
Zeestroming wordt in beweging gebracht door de getijdenwerking, via twee
getijdenstromingen (stromingen die ontstaan doordat getijgolven op de bodem van de
ondiepe Noordzee worden afgeremd): via het Nauw van Calais en via Schotland. Door de
draaiing van de aarde gaat de getijstroom naar links. Bij vloed stroming van zuid naar noord
en bij eb andersom. De vloedstroom is wat sterker. Het zand wordt uiteindelijk op de kust
geworpen door de werking van de golven.
Waar geen duinen liggen zijn dijken geplaatst aan de kust. Later werd dit groter aangepakt.
● Afsluitdijk zuiderzee → ontstaan IJsselmeer met Flevopolders
● Hondsbossche Zeewering → plek in Noord-Holland waar duinen ontbraken → zeedijk
● Westkapelse Zeedijk → lange dijk in Zeeland
● Deltawerken → Zeeland na watersnoodramp met Deltaplan. Westerschelde blijft op,
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller simonevinnevander. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.39. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now