Summary
samenvatting openbare financiën literatuur
- Course
- Institution
samenvatting openbare financiën literatuur
[Show more]
1 review
By: elinenugteren • 2 year ago
Seller
Follow
johanloo
Reviews received
Content preview
Overheidsfinanciën: een vak apartDe overheid bemoeit zich intensief met de economie en met het leven van de burgers. Regering en
parlement stellen regels vast om de samenleving te ordenen. Een voorbeeld zijn belastingwetten. Die
verplichten gezinnen en bedrijven een deel van hun inkomen en winst aan de fiscus af te dragen.
Met de ontvangen belasting financiert de overheid een groot deel van haar uitgaven. De
geschiedenis leert dat overheden vaak meer uitgeven dan zij via belastingheffing binnenkrijgen. De
tekorten die hierdoor ontstaan worden gedekt door geld te lenen, dus door een beroep te doen op
de besparingen van gezinnen, bedrijven of buitenlandse beleggers.
Overheid en de collectieve sector
De overheidsinstanties is in Nederland opgebouwd uit verschillende bestuurslagen. Nationaal gezien
vormt de centrale overheid (ook het Rijk genoemd) de hoogste bestuurslaag.
Anders dan de bedrijven, financieren de overheden hun activiteiten niet door goederen en diensten
tegen een ten minste kostendekkende prijs te verkopen. Evenmin zijn zij afhankelijk van vrijwillige
bijdragen, zoals kerken en particuliere instellingen. Kenmerkend voor de overheid is haar
bevoegdheid dwingend bijdragen van gezinnen en bedrijven te vorderen, los van de mate waarin zij
profijt van overheidsvoorzieningen hebben.
Via vrije en geheime verkiezingen aangewezen volksvertegenwoordigers stellen aan de uitvoerende
macht een bepaald budget ter beschikking, dat aangeeft hoeveel maximaal voor de in de begroting
aangewezen bestemmingen mag worden uitgegeven. Het besluitvormingsproces waarbij wordt
vastgesteld welke taken de overheid zal uitvoeren en hoeveel daarvoor mag worden uitgegeven,
heet het budgetmechanisme,
De collectieve sector van de economie omvat meer dan het Rijk en de decentrale overheden. Bij
een ruime definitie omvat de collectieve sector alle instellingen waarvan de activiteiten
grotendeels collectief worden gefinancierd - dus via belastingen, niet-belastingontvangsten, sociale
premies en leningen van de overheid. Het gaat onder andere om de organisaties die de wettelijke
sociale verzekeringen uitveren, onderwijsinstellingen en ziekenhuizen.
De quartaire sector bestaat uit de collectieve sector plus de particuliere instellingen die noch
collectief noch uit marktprijzen worden betaald, zoals kerken, vakbonden en verenigingen.
Daartegenover staat de marktsector, waar productieve activiteiten grotendeels uit marktprijzen
worden gefinancierd.
Overheidsingrijpen: drie functies
Er worden 3 functies van overheidsbemoeienis met de economie onderscheiden.
Stabiliteitsfunctie
Allocatiefunctie
Verdelingsfunctie
Stabiliteitsfunctie
De stabiliteitsfunctie houdt in dat de overheid probeert schommelingen in het niveau van de
economische bedrijvigheid (De conjunctuurgolf) te dempen. De ervaring leer dat perioden waarin de
economie op volle toeren draait (hoogconjunctuur) worden afgewisseld door perioden waarin de
bestedingen het tijdelijk laten afweten (laagconjunctuur).
Tijdens de opgaande beweging van de conjunctuur groeit de economie tijdelijk sneller dan strookt
met het structurele groeipad van het bbp. De conjunctuur trekt aan vanaf het moment waarop de
conjunctuur na een ‘dip’ omslaat. Het volgende omslagpunt komt doorgaand pas wanneer de
economie zich in een situatie van hoogconjunctuur bevindt. Na het bovenste omslagpunt van de
conjunctuur groeit de economie tijdelijk minder snel dan strookt met het structurele groeipad van de
economie. Wanneer de economie in twee opeenvolgende kwartalen krimpt, spreken statistici van
een recessie.
Een indicatie voor de stand van de conjunctuur is de zogenoemde output gap. De output gap is
gelijk aan de afwijking (in procenten) tussen het feitelijke en structurele bbp. Het structurele bbp is
1
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller johanloo. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.70. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
48298 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now