Volledige samenvatting van het boek de Bestuurlijke kaart van Nederland, geschreven door Breeman. Het is een samenvatting van de zesde, herziene druk. Geschreven voor het vak Bestuurskunde 1 aan de Haagse Hogeschool voor de opleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement
De bestuurlijke kaart van Nederland
H1: DE BESTUURLIJKE KAART VAN NEDERLAND
1.1 Wat is het openbaar bestuur?
Het woord overheid wordt vaak als synoniem gebruikt. Er zijn verschillende definities van
het begrip openbaar bestuur
1. Juridisch: alle organisaties met een publiekrechtelijke grondslag.
a. Publiekrechtelijke grondslag = het bestaan van een organisatie is wettelijk
vastgelegd.
2. Economisch/financieel: organisaties die gefinancierd worden uit algemene middelen,
dus uit belastingen, premies, overheidssubsidies.
3. Doel/taakstelling: Richten zich op het algemeen belang.
Vaak is een publieke taak vastgelegd in een wet, maar dit hoeft niet.
- Wat tot openbaar bestuur wordt gerekend, hangt af van de invalshoek.
Maatschappelijk middenveld = maatschappelijke instellingen die publieke taken hebben, die
soms worden gefinancierd uit belastingopbrengsten of premieheffingen.
- Zijn vaak dienstverlenende organisaties, zoals ziekenhuizen
- Deze organisaties hebben geen winstoogmerk, maar zijn onderdeel van de private
sector omdat het ook commerciële actoren (bedrijven) omvat.
1.2 Kenmerken Nederlands openbaar bestuur
Het openbaar bestuur in Nederland heeft een aantal kenmerken waarin het zich onderscheid
van andere landen.
1. Constitutionele monarchie: We hebben een koning als staatshoofd, en zijn dus geen
republiek met een president aan het hoofd.
a. De koning is gebonden aan de grondwet of geschreven constitutie
2. Rechtsstaat: het overheidshandelen is onderworpen aan de regels van het recht.
a. Legaliteitsbeginsel: De overheid mag niet met willekeur handelen. De
overheid mag alleen handelen o.g.v. wettelijke bevoegdheden.
b. Burgers beschikken over grondrechten
3. Scheiding der machten: er bestaat een wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende
macht.
a. Deze machten zijn onafhankelijk van elkaar en controleren elkaar.
4. Scheiding kerk en staat: Er is geen staatskerk.
5. Parlementair stelsel: De bevolking kiest rechtstreeks het hoogst besluitvormende
orgaan (Tweede Kamer).
a. De regering is aan dit orgaan verantwoording schuldig
b. Representatieve/indirecte democratie: De bevolking kiest
vertegenwoordigers, die vervolgens besluiten nemen.
c. Directe democratie: Democratie waarbij de burger direct zeggenschap heeft,
zoals bijvoorbeeld met referenda.
Het parlementaire stelsel bestaat uit twee pijlers
a. Ministeriële verantwoordelijkheid: de ministers zijn verantwoordelijk voor het
optreden van het staatshoofd en het doen en laten van rijksambtenaren
b. Vertrouwensregel: ministers worden geacht af te treden als zij het vertrouwen van de
volksvertegenwoordiging zijn verloren
1
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller MyrtheM. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.98. You're not tied to anything after your purchase.
