Samenvatting literatuur
KRCV 1: Koorts bij volwassenen
Koorts = lichaamstemperatuur van > 38ํ॰C. Het is in principe een gezonde
reactie op weefselschade en daarom een veel voorkomend symptoom. De
oorzaken zijn dan ook talrijk en divers. Infectie is verreweg de meest
voorkomende oorzaak van koorts in de eerste en tweede lijn. Meestal gaat het
om een systemische virusinfectie.
Andere mogelijke oorzaken zijn weefselbeschadiging, trombose en embolie, een maligniteit,
een auto-immuunziekte of een geneesmiddelenreactie.
Koorts heeft naast voordelen ook nadelige gevolgen. Zo belast het het centraal zenuwstelsel
wat kan leiden tot wisselend of gedaald bewustzijn. Ook stelt het eisen aan de stofwisseling.
Incidentie huisartsenpraktijk: 58/1000 patiënten per jaar. De incidentie ligt het hoogst bij
jonge kinderen en ouderen.
Pathofysiologie
Koorts is het gevolg van resetting van de thermostaat in de hypothalamus wat veroorzaakt
wordt door endogene pyrogenen. De pyrogenen stimuleren de prostaglandine afgifte en
dat verhoogt het setpoint van de thermostaat. De temperatuur reikt zelden boven de
41,4॰C.
De functie van koorts is remming van groei van bacteriën en virussen en stimulering van de
fagocytose.
Begeleidende verschijnselen: koude rillingen, zweten.
De pyrogenen kunnen ook leiden tot hoofdpijn, rugpijn, spierpijn, gewrichtspijn, verminderde
eetlust en sufheid.
Hyperthermie = verhoging van de lichaamstemperatuur bij een normaal setpoint van de
thermostaat.
Bij sepsis is er sprake van een systemische ontstekingsreactie. Criteria:
1. koorts boven de 38,5॰C of hypothermie <36॰C
2. tachycardie >90/min
3. leukocytose >12×10^9/l of >10% staven of leukopenie <4×10^9/l
4. tachypneu >20/min of een vergroot teugvolume
Verder ziet men bij een sepsis vaak een veranderd bewustzijn, oligurie, bacteriëmie.
septische shock = een sepsis met hypotensie die niet herstelt na rehydratie.
Risicofactoren voor het ontstaan van sepsis: chronische ziekten, middelen of ziekten die het
immuunsysteem onderdrukken, asplenie en invasieve ingrepen.
Differentiële diagnose
Infectieziekten
,Er zijn verschillende infectieziekten die kunnen leiden tot koorts….
- Acute virusinfectie → virale infecties vormen de meest voorkomende
oorzaak van koorts. Kenmerkend: acuut begin, duidelijke algemene
verschijnselen en meestal een kortdurend verloop. Vaak zijn er
verschijnselen van de luchtwegen en soms van de darmen.
- Acute bacteriële infecties → Meestal een acuut begin, soms met koude
rillingen. Sommige zijn levensbedreigend. De belangrijkste infecties zijn
huidinfecties, KNO- en luchtweginfectie en urineweginfecties en intra-
abdominale infecties. Bloedonderzoek kan gebruikt worden om een virale
van een bacteriële infectie te onderscheiden. Niet alles wordt met
antibiotica behandeld.
- Chronische infecties → Een relatief veel voorkomende chronische infectie
is tuberculose. Kenmerken: koorts, nachtzweten, malaise en
gewichtsverlies. Andere voorbeelden chronische infectie: AIDS, brucellose,
yersiniose en endocarditis lenta. De belangrijkste parasitaire infectie is
malaria. Andere voorbeelden zijn toxoplasmose en schistosomiasis.
Toxinesyndromen
Er bestaan ook koortssyndromen als gevolg van exotoxinen geproduceerd door
grampositieve bacteriën, bv. stafylokokken toxische shock syndroom (kan veroorzaakt
worden door tampons).
Weefselbeschadiging
Een groot hematoom kan zich incidenteel ook presenteren met koorts. Dit noemen we
‘resorptie koorts’. Ook een groot myocardinfarct kan koorts geven.
Trombose en longembolie
Bij diepe veneuze trombose of trombose in de venen van het kleine bekken en vooral bij
een longembolie kan koorts optreden. De temperatuur is hierbij zelden hoger dan 39॰C.
Maligniteiten
Koorts is een symptoom van hematologische maligniteiten zoals acute leukemie, maligne
lymfoom en de ziekte van Hodgkin. Ook bij een niercarcinoom en tumoren in de tractus
digestivus kan koorts optreden. Hierbij is koorts meestal echter niet de hoofdklacht.
Auto-immuunziekten/systeemziekten
Bij deze ziekten kan koorts met een chronisch beloop optreden. Het kan voorkomen bij
onder meer RA, SLE, reuscelarteriitis, PMR, GPA, sarcoïdose en de ziekte van Still. In een
beperkt aantal gevallen is koorts het eerste symptoom.
Allergie
Een allergie voor bijvoorbeeld een geneesmiddel kan zich met koorts manifesteren. Een
exantheem hoeft hierbij niet aanwezig te zijn. Eosinofiele in het perifere bloed kan helpen
om deze diagnose te stellen.
Febris factitia
, Dit is wanneer een patiënt zelf op kunstmatige wijze de temperatuur van de thermometer
verhoogt of zich bewust besmet met infectieus materiaal. Het komt zelden voor, maar het
meest bij jonge vrouwen. Er zijn geen algemene verschijnselen van koorts en de patiënt
maakt geen zieke indruk.
Overige aandoeningen
Koorts kan ook het gevolg zijn van IBD, jicht, hyperthyreoïdie, de ziekte van Addison, een
hemolytische crisis, intracraniële aandoeningen en van familiaire mediterrane koorts.
Febris e.c.i.
Dit is wanneer de koorts langer duurt dan bij een gewone self-limiting infectie en de arts
geen verklaring kan vinden. Nader onderzoek en follow-up brengen uiteindelijk bij 47-89%
een oorzaak aan het licht. Bij de overige gevallen verdwijnt het meestal vanzelf.
Belangrijke gegevens
De meest gevonden oorzaak van koorts is bij jongeren een acute bovensteluchtweginfectie
en bij ouderen een acute bronchitis.
Verpleeghuispatiënten hebben een verhoogde kans op infecties.
Immuungecompromitteerden hebben een hogere infectiekans. Hieronder vallen patiënten
met AIDS, kanker behandeld met chemo-/radiotherapie, immunosuppressiva of een
congenitale immuundeficiëntie. Vaak presenteren de infecties bij
immuungecompromitteerden zich met alleen koorts.
DM gaat gepaard met een hoger risico op bacteriële infecties. Na een verblijf in de tropen
moet eerst gedacht worden aan een tropische ziekte. Belangrijk hierbij is aan welke risico’s
de patiënt is blootgesteld tijdens de reis. Koorts na een recente ingreep kan onder meer
wijzen op een wondinfectie, een groot hematoom, trombose of een pneumonie.
Koorts in het kraambed → endometritis, diepveneuze trombose, mastitis.
Ook lichaamsvreemde materialen brengen risico op infecties met zich mee.
Bovendien is het belangrijk om rekening te houden met het beroep van de patiënt (met
dieren of in de gezondheidszorg).
Anamnese
Voelt de patiënt zich alleen koortsig of is het ook gemeten? Op welk tijdstip is er
gemeten? Zijn er koude rillingen, zweten, nachtzweten of gewichtsverlies? →
ernst inschatten. Een koude rilling kan wijzen op oa pyelonefritis, sepsis of een
abces. Nachtzweten kan wijzen op tuberculose of een lymfoproliferatieve
aandoening.
Contact met patiënten met koorts, thuis, op school of op het werk? → kans op
besmetting.
Let met name op: onveilige seks, contact met zieke dieren, recente reizen en voeding.
Vraag naar bijkomende klachten om tot een DD te komen! En vraag naar
geneesmiddelgebruik om een allergie uit te sluiten!
Lichamelijk onderzoek
Onderdelen van het LO….
- Algemene indruk
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller amberdegraaf1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.58. You're not tied to anything after your purchase.