Summary
Rechtsfilosofie samenvatting B1
- Course
- Institution
- Book
samenvatting van rechtsfilosofie: college aantekeningen, werkgroep aantekeningen en het bijbehorende boek "mens en mensenrechten"; B1
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
isabelbrouwers37
Content preview
College 1. Wat is rechtsfilosofie?Terugblik (uit Verheugt)
Waarop is het recht van toepassing?
- Het recht heeft betrekking op het handelen van mensen
- Het recht heeft betrekking op de organisatie van de samenleving
Object recht
- Positief recht: het geheel van geldende rechtsregels
- Natuurrecht: het recht dat voor iedereen geldt ongeacht plaats en tijd omdat het
door de natuur is gegeven.
Doel van het recht
Het doel van het recht is het gedrag van mensen in hun onderlinge verkeer te ordenen en te
uniformeren, waarbij vanuit een perspectief van een rechtvaardige samenleving ieders
belangen zo veel mogelijk worden gerespecteerd en veiliggesteld.
Wat is rechtsfilosofie? Welke vragen staan centraal?
De rechtsfilosofie vraagt naar een moreel goede juridische inrichting van de samenleving;
daarmee staat zij dicht bij de politiek en de politieke filosofie.
- Wat vinden we rechtvaardig of onrechtvaardig?
- Wat maakt een samenleving rechtvaardig?
- Wat is rechtvaardig?
Denken over het wezen en de grondslag van het recht. Wat is het wezen van het
recht?
Onderdeel van de praktische filosofie (handelen van mensen)
Niet ‘hoe moet ik leven?’, maar ‘wat is een moreel goede juridische inrichting van
de samenleving?’
- Rechtsfilosofie: Juridische inrichting van de samenleving. Praktische filosofie: het
goede van de mens als privépersoon en als burger in de publieke sfeer heeft
betrekking op rechtsfilosofie.
- Je kunt enkel een goed mens zijn als je deel uitmaakt van een goede samenleving.
Plato versterkt dit: je kunt enkel weten wat een goed mens is door naar een goede
samenleving te kijken. Het is een feit dat een goed en geslaagd leven leiden in
belangrijke mate bepaald wordt door het sociale milieu en de politieke samenleving
waarbinnen hij geboren wordt.
Drie cases om uit te leggen wat rechtsfilosofie is
1. Harper Lee’s To Kill a Mockingbird
2. Loving v. Virginia
3. Lon L. Fullers: The Case of the Speluncean Explorer
To Kill a Mockingbird
- Verdachte: Tom Robinson
- Advocaat: Atticus Finch
- Plaats/tijd: Maycomb County, Alabama, 1935.
- Aanklacht: Verkrachting
, Gelijkheid is fundamentele basis in het recht
Recht steunt op gelijkheid en impliceert dat gelijke gevallen, gelijk gehandeld
moeten worden, maar wat ius de definitie van gelijkheid? Aristotelis zegt het
gelijke gelijk behandelen
Loving v. Virginia (1967)
Een zwarte vrouw en blanke man reizen van hun woonplaats in Virginia naar Washington
D.C. waar ze willen trouwen. Ze reizen terug naar Virginia en 5 weken later worden ze
gearresteerd en het koppel wordt veroordeeld tot een jaar cel. In Virginia bestond een
verbod op interraciaal huwelijk. De aanklacht was: door in Washington te trouwen had het
koppel de regels dat het verboden is om in een staat te trouwen waar interraciaal huwelijk
wel mogelijk is
- Essentie: zijn wetten en beleid die onderscheid maken tussen personen op basis van
huidskleur/ras een schending is van het 14 amendement?
- Judge: God heeft verschillende rassen geschapen om op hun eigen continent te
blijven dus er is geen sprake van schending van het 14 amendement: hier is judge is
wel sprake van gelijke gevallen gelijke behandeling maar er is geen gelijke
waardigheid
Rechtsfilosofische vraag: Wat is gelijkheid?
Gelijke gevallen, gelijke behandeling? Gelijke waardigheid? Noodzakelijk voor recht of
rechtstaat? Supreme Court zegt dat gelijkheid op verschillende wijze bekeken kan
worden.
- Gelijkheid = gelijke gevallen gelijk behandelen – formele opvatting
Voor deze opvatting is de materiele opvatting nodig (gelijkwaardigheid)
- Gelijkwaardigheid = iedereen heeft dezelfde waarde ongeacht alles – materiele
opvatting
- Ongeacht wat dan ook heeft iedereen een gelijke status voor de wet
Speluncean Explorers (fictieve rechtszaak)
Speelt zich af in de toekomst: het jaar 4300
5 mannen gaan een grond ontdekken maar door een aardverschuiving komen ze vast te
zitten en ze gaan bij de geblokkeerde uitgang. Een reddingsteam deed er 32 dagen over en
redden 4 levende mannen, omdat het zo lang duurde, is de vijfde man opgegeten. 4 mannen
worden berecht voor moord en krijgen de doodslag gerechtshof krijgt de vraag: is dit
vonnis juist. In het artikel wordt het voorgelegd aan 5 rechters, waarvan 2 het eens zijn met
het vonnis, 2 het oneens zijn met het vonnis en 1 rechter zich terugtrekt
- Vraag: is er sprake van moord? Een Judge Foster: ik geloof niet dat deze mannen
moordenaars zijn en dat baseer ik op twee duidelijke argumenten:
Het recht is bedoeld om het samen leven te regelen en doelt op het voortbestaan
van de samenleving en in die grot was er geen sprake van samen leven maar er
was sprake van een soort natuurtoestand en daardoor geldt het recht niet
Het strafrecht heeft o.a. als doel om een afschrikwekkende werking te hebben en
hier heeft het strafrecht geen afschrikkende werking doordat de mannen zich in
zo’n bijzondere situatie bevonden
,Wat is rechtsfilosofie? 1e antwoord:
- Conceptuele analyse
- Analyse van juridische en politieke begrippen
Socrates: stapte op mensen af en stelde veel vragen: Wat is dat? Wat betekent
dat? Hierdoor realiseerde burgers (die dachten dat ze veel wisten) dat ze eigenlijk
niet zo veel wisten. Socrates zag zich als de prikkel waardoor mensen gingen
denken over concepten. Socrates als democratische horzel Athene is een edel,
maar traag paard, die komt in beweging door hem te prikken. Horzel brengt
paard in beweging door prikje te geven. De taak van filosoof is om door te vragen.
Je begint met een definitie, maar door verdere vragen weet je niet meer wat het
inhoud. Socrates daagt mensen uit om eerst een definitie te geven ‘gelijke
gevallen gelijk behandelen’, en dan kom je tot een punt dat dit niet meer kan in
bepaalde situaties (denk aan wapens teruggeven aan instabiele personen). Het
verduidelijken van concepten.
- Hoe moet dat recht eruitzien en uiteindelijk de samenleving eruitzien. Maar wat is
dan een rechtvaardige samenleving? En hoe kan het recht daaraan bijdragen? Hoe
richten we de samenleving moreel juist in op basis van het recht?
Wezen en grondslagen van het recht
John Austin: neutrale definitie van recht. Neutraal dus verwijst niet naar moraal of god. Het
recht is een set van regels die ons verteld wat we moeten doen. Je kunt het zien als een
geheel van voorschrijvende regels. Maar dan moeten ze niet alleen een wens uitspreken,
maar er moet ook een sanctie aan verbonden zijn. Dit werkt alleen als dit door de soeverein
worden uitgevaardigd.
Recht is een verzameling bevelen van een soeverein, dus recht is een bevel.
- Regels (wetten) als bevelen
- Meer dan een wens: sanctie
- Regels uitgevaardigd door de soeverein
- Geen hogere mach, merendeel gewoonte om te gehoorzamen
(Rechts)positivisme
Thomas van Aquino: eeuwige wet, wetten hebben wel degelijk te maken met een hogere
moraal. Hij zegt dat er een hiërarchie bestaat van 3 typen wetten:
- Eeuwige wet (plan dat god met de wereld heeft)
- Natuurlijke wet (morele wet)
- Menselijke wet (positieve wet)
Natuurrechtsdenker
Fuller: de moraal van het recht
- Heeft recht een interne moraal? Recht is gebaseerd op morele beginselen
- Rechtsbeginselen?
- Aan minimale morele eisen moet voldaan worden om recht te kunnen zijn
- Recht kan pas recht als het voldoet aan bepaalde beginselen:
Geen terugwerkende kracht
Begrijpelijk en helder
Publiek bekend
, Niet het onmogelijke vragen
Tussenin: procedureel natuurrecht; recht moet overeenstemmen met interne moraal,
maar niet met externe moreel criterium. De manier waarop regels tot stand komen hangen
samen met de procedure waarop regels tot stand komen maar hangt ook samen met het
moreel, maar dus niet externe criteria.
Het positieve recht (= het gestelde recht)
Dit bevat ten minste drie problematische componenten:
1. Bevoegdheid: aangezien het stellen van het recht geen willekeurig handeling is, maar
een handeling die geschiedt door iemand of een instantie die daartoe bevoegd is. De
meest bekende instantie die bevoegd wordt geacht tot het stellen van het recht is de
wetgever.
2. Wat echt beslissend is voor het recht: de regel of de toepassing? De uitkomst van een
bepaald rechtsconflict wordt niet bepaald door de regel, maar door de wijze waarop
dat conflict door een rechter in een bepaalde concrete omstandigheden wordt
geïnterpreteerd.
3. Onderscheid tussen regelende en afdwingbare regels. Sommige regels ordenen het
vrijwillige verkeer tussen burgers: als zij met elkaar een contract willen aangaan,
moeten zij dat op een bepaalde manier doen, wil die overeenkomst rechtsgeldigheid
verwerven. Andere regels regelen zogezegd het ‘onvrijwillige’ verkeer tussen burger
(schade veroorzaken bij een ander). Het recht wil met dwingende regels voorkomen
dat zoiets gebeurt en legt daarom aan degene die zo’n regel overtreedt dwang op in
de vorm van een sanctie.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller isabelbrouwers37. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.25. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now