Een zeer uitgebreide samenvatting over verpleegkundige aandachtspunten bij oncologische patiënten. Tips ivm het examen zijn terug te vinden in de tekst.
Maes Chelsea 3VBl VZOM GK/HK: Pathologie Verpleegkundige aandachtspunten
Verpleegkundige aandachtspunten bij oncologische aandoeningen
Inleiding
Het verschil tussen prevalentie en incidentie cijfers:
-De prevalentie is de verhouding van het aantal personen dat op een bepaald moment
ziek is, gedeeld door alle personen die de aandoening hadden kunnen ontwikkelen. De
prevalentie geeft dus weer hoeveel gevallen er zijn op een bepaald tijdstip.
-De incidentie is het aantal nieuwe gevallen dat er bijkomt per tijdseenheid. De
incidentie geeft dus de snelheid weer waarmee een ziekte zich zal ontwikkelen.
Wat is de vijfjaarsoverleving?
-Het aantal gevallen dat 5 jaar na diagnose nog in leven is. Hoe jonger de patiënt, hoe
hoger de kans dat hij de vijfjaarsoverleving haalt. (Is ook erg tumor- en
stadiumafhankelijk)
Wat zijn de alarmtekens?
-Veranderend stoelgangspatroon
-Veranderende moedervlek: Vorm, kleur, omlijning
-Knobbel in de borst
-Ongewoon vocht-/stoelgangsverlies
-Wonde die niet geneest
-Onverklaarbaar gewichtsverlies/metabole tekens
-Lang aanhoudende hoest/heesheid
Groenten en fruit hebben een beschermend effect: Antioxidanten remmen de schade
af die oxidatieproces veroorzaakt door de productie van vrije radicalen.
1
,Maes Chelsea 3VBl VZOM GK/HK: Pathologie Verpleegkundige aandachtspunten
Beïnvloedende factoren: (Factoren die je moeilijk kan beïnvloeden)
-Cellen ontsporen in hun groeikinetiek en ontsnappen aan de regulerende processen van
het lichaam -> Multi hitmodel (= meerdere treffers zijn nodig om kanker te doen
ontstaan)
Cellen gaan ongecontroleerd delen en ontsnappen aan ons immuunsysteem (die kan
normaal celdelingen doen stoppen)
Multi hitmodel:
Initiatie Promotie
Stamcel Intermediare cel Tumorcel
+/- Modulatie
Er gebeurt een verandering in de cel (Bv blootstelling aan een carcinogeen), dit is de
initiatie. Hieruit ontstaat een intermediaire cel.
Als nu het immuunsysteem deze intermediaire cel niet herkent dan spreekt men van
promotie en zal er zich een tumorcel ontwikkelen.
Dan is er vaak nog sprake van factoren die het proces kunnen versnellen of vertragen, dit
heet modulatie. Wanneer een factor het proces versneld dan noemen we dit positieve
modulatie (bv roken), wanneer de factor het proces vertraagd dan heet dit negatieve
modulatie (bv groenten en fruit).
Een andere schematische voorstelling:
Fysiologisch: Pathologisch:
2
,Maes Chelsea 3VBl VZOM GK/HK: Pathologie Verpleegkundige aandachtspunten
Fysiologisch is er een continu proces van mitose (celaanmaak) en apaptose. Als
dit niet meer goed werkt dan kan er te veel celverlies optreden, of net te veel
celaanmaak (=Kanker)
Oncogenen KUNNEN de groei van een kankercel stimuleren (bv HER2neu)
Oncogenen zijn altijd aanwezig in het lichaam, maar worden normaal gezien onderdrukt
Tumorsuppressorgenen remmen de groei van kankercellen. Wanneer ze
onvoldoende/niet functioneren zal een tumor toenemen.
DNA-herstelgenen kunnen foutieve mutaties in het DNA herstellen. Ze zijn steeds op
zoek naar fouten in ons DNA.
Telomerase is een enzymeiwit dat ervoor zorgt dat een cel kan delen. Normaal
verliest een cel na een tijdje dit vermogen. Een tumorcel kan telomerasereactivatie doen
optreden -> Onbeperkt celdelingsvermogen
Angiogenese:
-Een tumor scheidt een stof af die de bloedvaten aanspoort nieuwe vaatjes te creëren tot
aan de tumor zodat deze kan gaan metastaseren.
Bemerk de volgorde van de handeling: Van goedkoper en algemener naar duurder en
meer specifiek/invasief. Men gaat steeds een stap verder in het uitsluiten van andere
diagnosen.
Pathologie:
-Cytologisch
-Histologisch (biopsie)
-Sentinelbiopsie (enkel bij borstkanker)
Cytologisch: Excreta (bv urine, uitstrijkje) of punctie (bv ruggenmergpunctie)
Histologisch: Weefsel (bv vriescoupe)
Sentinelbiopsie: Klier die als eerste lymfevocht uit verdachte cellen afvoert zal als
eerste aangetast worden.
3
, Maes Chelsea 3VBl VZOM GK/HK: Pathologie Verpleegkundige aandachtspunten
Men brengt een kleurstof in de tumor en tijdens de mastectomie of tumorectomie wordt
er gekeken of de kleurstof is doorgevloeid naar de poortwachterklier. Als deze is
aangetast dan doen ze een volledige klierdrainage.
Radiodiagnostiek:
-RX (met of zonder contrast)
-Echo
-CT
-MRI
-Endoscopie
Met een camera kijken ze in het lichaam en hebben zo een beter zicht op de tumor.
Ook kan er ineens een stuk weefsel afgenomen worden voor onderzoek.
Een nucleair onderzoek doen ze meestal om te kijken of er sprake is van metastasen.
Isotopen zijn radioactieve stoffen die ons tonen waar er tumorcellen zitten dmv
oplichting.
Goedaardige vs kwaadaardige tumor (MELANOOM)
EIGENSCHAP GOEDAARDIG KWAADAARDIG
BEGRENZING Scherp afgelijnd Onscherp, onregelmatig
GROEIWIJZE Expansief (oppervlakkig) Infiltrerend (in de diepte
groeiend)
GROEISNELHEID Traag Snel
NECROSE (aan omliggend Zelden Vaak
weefsel)
DIFFERENTIATIE Hoog, goed Matig, slecht
MITOTISCHE ACTIVITEIT Laag Hoog
(celdeling)
Stadiëring
TNM classificatie:
-Elke tumor heeft een eigen TNM
-Bv T1 N0 MX
-Er zijn nog andere stadiëringmethoden
WHO heeft een eigen classificatie. Voor prostaatkanker gebruikt men de Gleasonscore,
voor ovariumkanker gebruikt men de FIGO-classificatie.
T = Tumor (T1 = 1e stadium)
N = Nodus (Lymph nodes) (N0 = Geen aantasting lymfeklieren)
M = Metastasis (MX = Geen metastasering) (Soms 0, soms X)
Een anatoom patholoog bepaalt het stadium
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller chelseamaes. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.33. You're not tied to anything after your purchase.
