Hoofdstuk 3: de ontdekking vd samenleving, individualistische variant
1. Ontstaan (opkomst) sociologie
Denkers vd Verlichting nt allemaal zelfde opvattingen, mr aantal gem trekken:
Veel aandacht vr individu
Overtuigd dt individuen overal dezelfde zn, omdat ze gem natuur hebben die
hun handelen beïnvloedt
Rede & rationaliteit onderdeel vd menselijke natuur
Traditie, bijgeloof… als irrationeel beschouwd
Mensen moeten obv rede, regels & instellingen scheppen
2 origines:
Het sociale is verschillend vh individuele; alles tt het gedrag v mensen
reduceren
Het sociale is verschillend vh natuurlijke; menselijke handelen tt de natuur
reduceren
Mensbeeld vd verlichting: Positief mensbeeld, alle mensen zijn uiteindelijk gelijk
omdat ze dezelfde natuur bezitten met als cruciale eigenschap de rede. Dus alle
variatie tss verschillende samenlevingen is het gevolg v ‘storende factoren’ (traditie,
religie, bijgeloof). De mens is nt gemaakt om te volgen, maar zelf via rede, regels en
instellingen v samenleving scheppen.
Sociologie vd verlichting: Als mensen overal dezelfde natuur hebben, die hun
handelen & denken bep, dan w dat handelen voorspelbaar en is het haalbaar dit te
bestuderen volgens methoden die lijken op di vd natuurwetensch.
Cruciale vraag: wat is die natuur en dat redelijk handelen?
De eerste die stappen zetten nr het verstaan v redelijk handelen -> utilitaristen
Vertrekken v 2 centrale uitgangspunten
o Het ultieme doel dat mensen nastreven ligt vast -> pijn minimaliseren,
plezier maximaliseren => nut (plezier minus pijn) nastreven
o Elk doel dt mensen zich stellen is een middel om een ander doel te
bereiken
Resultaat: een keten v doelen die allemaal tt dat ultieme doel leiden, het enige
wat telt is het op redelijke wijze nastreven vh eigenbelang
Reacties in de 19de eeuw:
o Empiricisme: we moeten concreet onderzoeken hoe mensen leven en
minder veronderstellen wat de natuur vd mens inhield. Zicht krijgen op de
levens v gewone mensen en daaruit de aard vd mens afleiden
o Mensbeeld in twijfel getrokken: rationalistische opvatting over menselijke
natuur aangevuld met belangstelling vr wetnsch, empirische waarneming v
sociale leven. V idee dat mens drager is vd rede -> idee dt mens
gedetermineerd is dr omgeving. Pendelbeweging nr het sterker
benadrukken vd invloed v omgeving
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller evievh. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.73. You're not tied to anything after your purchase.