Summary
Samenvatting Moraalfilosofie
- Course
- Institution
Samenvatting van lessen, ppt's en cursus van prof Verplaetse
[Show more]
Seller
Follow
floormeert
Content preview
MoraalfilosofieHoofdstuk 1: De klassieke rechtvaardigingstoets
1. Normatieve problemen: enkel schijnbare oplossingen
Filosofie ethiek / moraalfilosofie (goede
daad?)
politieke filosofie (goede
samenleving?)
rechtsfilosofie (goede wetten?)
=> Oplossingen normatieve problemen
a.d.h.v.
rationele argumentatie (beredeneerde oplossing)
Gerelateerde norm. problemen: sociale rollen en
natuurlijke determinanten zijn bepalend voor de
oplossing van het probleem
Ongerelateerde norm. problemen: betrekking op alle mensen, ongeacht
sociale rol of
nat. determinanten
Onberedeneerde oplossingen
Religieuze argumenten (geloof – wil van God)
Plato – dilemma van Eutyphro - redenen zijn onbekend God is
willekeurig
- redenen zijn bekend God is overbodig
Emoties / instincten / intuïties
“Je suis un voleur”
Onbeheersbare immorele toestanden (homofobie, lijfstraffen)
Grenzen morele intuïties (geen of onduidelijk antwoord bij nieuwe
problemen)
Representatieve democratie vraagt rechtvaardiging (motiveringsplicht)
Feitelijke toestand
Naturalistische drogreden (zijn => moeten)
Nut gevangenissen?
– Niet nuttig – meer kans op recidive na lange opsluiting (feiten,
onderzoek) – niet
van belang – doel: straffen niet risico recidive verkleinen
2. Normatieve problemen: de rationele benadering
Beredeneerde oplossingen (normatieve wetenschap)
Moeilijk te aanvaarden (Duits gezin – incest)
2.1. Jeremy Bentham: de morele calculus
Utilitarisme (tegenstander bijgeloof)
‘The greatest happiness for the greatest number’
Hedonisme – nut meten en becijferen (ook dierenwelzijn -
vervangbaarheidsargument)
- Dwergwerpen
, - Nutbalans moeilijk becijferbaar
Consequentialisme
- Tramdilemma – (on)persoonlijk dilemma
- Botst met diepe intuïties
Nominalisme – geen gemiddelde
- Veel militairen > verkrachte vrouwen = genot > pijn?
- ‘Rope’ – Nathan Leopold en Richard Loeb – moord op Bobbie Franks (hun
genot >
leed Bobbie)
- Dmitru Pisarev: Mag men zijn moeder doden? “En waarom niet, als ik dat
begeer en
nuttig oordeel.”
- Moral monstrosity
2.2. Immanuel Kant: de morele plicht
Deontologisme
Intentiemoraal – intentie telt, niet gevolgen
-7 x 6 5 4 + 3 2 1
Opzettelijk misdrijf Ongeluk (+)
Mislukte poging (x) Geen ongeluk
Intentie Gevolgen
- Morele maturiteit Bentham “kinderen – gevolgen
- Gevolgen kunnen heel belangrijk zijn (een mens nooit verdingen)
Intrinsiek goed en slecht – keuzevrijheid als veronderstelling
- Bentham: instrumenteel goed / slecht b.b.t. gevolgen
- Homoseksualiteit – niet vrijheid ervoor te kiezen? niets kan intrinsiek goed
/ slecht zijn
- “Ought implies can”
- Zonder vrije wil geen moraal
Radicale plichtenmoraal – absolute en universele beginselen
- Categorische imperatief
- “Handel steeds zo op een wijze waarvan je zou willen dat iedereen zo zou
handelen”
Specifieke keuze – algemene wet (een morele plicht is nooit vrijblijvend)
- “Handel steeds zo dat je je medemens nooit louter als middel maar ook
altijd als doel
beschouwt”
Doel – middel (respect voor menselijke waardigheid is basisplicht)
- John Rawls – de rationele wil
Nieuwe leefbare planeet
Welke talenten / handicaps => onwetendheidssluier (veil of ignorance)
Afspraken in ruimtetuig (rechten)
Liever vermijden van pech dan optimaliseren van geluk
Difference principle
- Zijn er wel universele beginselen?
De fluit van Amartya Sen
Drie kinderen en maar 1 fluit
Anne: Muzikaal talent – utilitarist
, Bob: Enige speelgoed – egalitarist
Carla: Maker fluit – libertarist
3. De klassieke rechtvaardigingstoets
Controverse-vraag Wat moet ik doen? (m.b.t. normatief probleem –
vaccineren?)
Vanuit degene die worstelt met een moreel probleem
Interventie-vraag In welke mate mag een overheid zich moeien met dagelijks
leven burger
Vanuit bepaalde autoriteit (- verplichten om te
vaccineren?)
Mening kan verschillend zijn afhankelijk van welke vraag er gesteld wordt
3.1. De schendingfase (beginsel)
Vraagstelling: Schending beginsel?
Bewijslast: Partij die in schending gelooft (altijd contra)
Procedure: 1) formuleer het beginsel
2) geef fundering beginsel (waarde er aan)
3) ga na of er een schending is van het beginsel
Uitkomst: Zo ja, ga naar overtreffase
Zo neen, zoek nieuw moreel beginsel of stop
Bedenkelijk beginsel – geen betrekking meer op huidige casus
Discussiepunt 1: Bestaan er absolute beginselen?
-> Verbod op foltering, onmenselijke en vernederende handelingen (Art. 3 EVRM)
-> Toestemmingsvereiste bij wilsbekwame patiënten (zelfbeschikking)
Discussiepunt 2: Wat houdt een beginsel precies in?
-> ‘Kan ik als pro-partij het geschonden beginsel beperken zodat er geen
schending is?’
-> Ouderlijke macht als voorwaardelijk recht
3.2. De overtreffase (hoger beginsel dan geschonden beginsel
Vraagstelling: Wordt de schending overtroffen door een conformerend
beginsel?
Bewijslast: Bij de partij die schending aanvaardt (pro)
Procedure: Idem als schendingsfase, maar
1) ga na of er sprake is van conformiteit met beginsel
2) ga na of er sprake is van overtreffen
Uitkomst: Zo neen, ga naar uitzonderingfase
Zo ja, stop
Discussiepunt 1: Met welke beginselen mag je afwegen?
-> Mag je afwegen met economische belangen?
-> Mag je personen met een mentale handicap tegen hun wil steriliseren? ->
Neen
Discussiepunt 2: Hoe overtreffen?
-> Individuele <-> collectieve rechten (- betrekking op groep)
- Vrouwenbesnijdenis: individuele recht op seksuele integriteit > collectieve
recht op
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller floormeert. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.59. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now
Recently viewed by you
